Маракуја

Dây mát hay chùm bao trứng, chanh dây, chanh leo, danh pháp hai phần là Passiflora edulis là một loài dây leo thuộc họ Lạc tiên. Loài cây này có nguồn gốc từ các nước Nam Mỹ (Argentina, Paraguay và Brasil) nhưng đã phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới.^[1]

Loài cây này được trồng khắp vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới từ Ấn Độ, Sri Lanka, New Zealand, vùng Caribe, Brasil, Colombia, Ecuador, Indonesia, Peru, California, Florida, Haiti, Hawaii, Úc, Đông Phi, México, Israel và Nam Phi.

Mô tả

Chùm bao trứng là dây leo thân cỏ, mọc dài đến 6 mét. Cây ra hoa tháng 6 đến tháng 7, và kết quả vào tháng 10, 11.^[2]

Quả dạng hình cầu hoặc ovan, khi chín trở màu vàng hoặc đỏ tía thẫm. Trong quả mọng nước, có nhiều hột.

Có hai giống khác nhau khá rõ rệt:

• Giống quả màu vàng nhạt (tiếng Anh: Golden Passion Fruit), lớn tương tự quả bưởi chùm, vỏ nhẵn bóng, màu nhạt, vị chua. Ở Úc loài quả vàng được dùng làm gốc ghép cho giống quả màu đỏ tía.^[3]

• Giống quả màu đỏ tía thẫm, lớn gần bằng quả chanh tây, ít chua hơn giống màu vàng mà cũng thơm hơn.^[4]. Vỏ quả loại này có thể chứa cyanogenic glycoside^[5]

Dinh dưỡng

Chùm bao trứng, loại quả màu đỏ tía sẫmGiá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz)Năng lượng406 kJ (97 kcal) Đường11.20 gChất xơ10.4 g VitaminVitamin A equiv. 64 μgRiboflavin (B2) 0.130 mgNiacin (B3) 1.500 mgFolate (B9) 14 μgVitamin C 30.0 mg Chất khoángCanxi 12 mgSắt 1.60 mgMagiê 29 mgPhốt pho 68 mgKali 348 mgKẽm 0.10 mg

---

Tỷ lệ phần trăm xấp xỉ gần đúng sử dụng lượng hấp thụ thực phẩm tham chiếu (Khuyến cáo của Hoa Kỳ) cho người trưởng thành.
Nguồn: CSDL Dinh dưỡng của USDA

Quả chùm bao trứng giàu chất beta caroten, kali và xơ tiêu hóa. Nước quả có nhiều vitamin C, tốt cho người bị áp huyết cao.^[6]

Sử dụng

• Cơm quả có thể đánh lên dùng làm thức uống sinh tố.
• Hạt có thể ép lấy dầu làm dầu ăn hoặc pha chế làm dầu sơn.^[2]
• Hoa làm cảnh.^[2] Hoa Passiflora edulis là "quốc hoa" của Paraguay.

Thư viện ảnh

• 3 giống quả chùm bao trứng

• Quả màu đỏ tía, khi chín thì nhăn nhúm

• Quả màu đỏ tía bổ dọc

• Quả màu vàng (P.flavicarpa)

• Quả màu đỏ tía

• So sánh kích cỡ hai loại quả

• Quả trên cây

• Hoa Passiflora edulis f. flavicarpa

Tham khảo

Liên kết ngoài

Wikispecies có thông tin sinh học về Passiflora edulis Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Passiflora edulis Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Passiflora edulis

• Purdue.edu, Fruits of Warm Climates: Passionfruit
• CRFG.org, California Rare Fruit Growers: Passion Fruit Fruit Facts
• Passiflora.org, Passiflora Society International
• DaleysFruit.com.au, Australian Passionfruit Varieties
• Phytochemicals.info, phytochemicals in Passion Fruit
• Passionflow.co.uk, Passiflora Online
• HomelyCapers.com, How to Grow Passionfruit
• IndiaTimes.com, "Passion fruit helps asthma patients".
• CarribeanSeeds.com, Parcha: the story behind the name