dcsimg

Męczennica jadalna ( полски )

добавил wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Męczennica jadalna, marakuja (Passiflora edulis Sims) – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej (Brazylia, Argentyna, Paragwaj), została też zawleczona i rozprzestrzeniła się w Nowej Zelandii, Afryce, Makaronezji, na Hawajach i Galapagos[2]. Jest powszechnie uprawiana w krajach tropikalnych. W Azji popularne są dwa kultywary:

  • odmiana indonezyjska P. edulis forma edulis występująca w dwóch odmianach: z owocami o skórce fioletowej, zwana markisa, oraz odmiana o skórce żółtopomarańczowej o lokalnej nazwie konyal,
  • P. edulis forma flavicarpa o owocach żółtych, uprawiana w Malezji, Tajlandii i na Filipinach[3].

Skórka odmiany fioletowej po zbiorze bardzo się marszczy, co jednak nie wpływa na jakość owoców. Miąższ obu odmian zawiera około 32% soku[4].

Nazewnictwo

Męczennicę często nazywa się potocznie marakują, również takim mianem określa się jej owoce. Zwyczajowo zwana także granadillą purpurową. Z łaciny słowo passio oznacza cierpienie, flos – kwiat. Swoją nazwę rodzajową roślina nosi przez to, że przypomina sobą narzędzia męki Chrystusa.

Morfologia

 src=
Liście
 src=
Kwiat
Pokrój

Krzewiaste pnącze o długości pędów do 15 m[5]. Posiada pochodzące z przekształconych pędów wąsy czepne.

Liście

Naprzemianległe, głęboko 3-klapowe o piłkowanych brzegach, o długości i szerokości 5-22 cm.

Kwiaty

Bardzo charakterystyczne, białawe lub fioletowe, o średnicy 5–7 cm. Wyrastają pojedynczo w kątach liści i otoczone są od dołu 3-listkową okrywą. Mają krążkowate, silnie rozwinięte dno kwiatowe, 5-działkowy kielich, 5-płatkową koronę i złożony z 3 okółków przykoronek. Najbardziej zewnętrzny z tych okółków ma postać kolorowych nitek, wewnętrzny zaś przylega do androgyneforu, na szczycie którego znajduje się 5 pręcików otaczających 1 słupek.

 src=
Owoce
Owoc

Jajowata lub okrągława jagoda o długości 4–10 cm, z licznymi ciemnymi nasionami, otoczonymi szklistą, pomarańczową osnówką. Okrywa włóknista, ciemnopurpurowa lub żółta.

Zastosowanie

  • Sztuka kulinarna – owoce marakui zjada się na surowo wraz z pestkami lub bez nich. Owoce są też wykorzystywane do produkcji jogurtów, soków, lodów. Mają kleisty, galaretowaty i orzeźwiający miąższ o smaku słodko-kwaśnym.


Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-12-09].
  2. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
  3. Wendy G. Hutton: Handy Pocket Guide to Tropical Fruits. Wyd. 1. Hong Kong: Periplus, 2004, s. 41. ISBN 978-07946-0188-.
  4. Gabriele Lehari: Egzotyczne owoce i warzywa w kuchni. Warszawa: Multico, 2007, s. 79. ISBN 978-83-7073-506-7.
  5. Jens G. Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Wyd. 1. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 208. ISBN 83-7311-378-9.

Bibliografia

  1. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Męczennica jadalna: Brief Summary ( полски )

добавил wikipedia POL

Męczennica jadalna, marakuja (Passiflora edulis Sims) – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej (Brazylia, Argentyna, Paragwaj), została też zawleczona i rozprzestrzeniła się w Nowej Zelandii, Afryce, Makaronezji, na Hawajach i Galapagos. Jest powszechnie uprawiana w krajach tropikalnych. W Azji popularne są dwa kultywary:

odmiana indonezyjska P. edulis forma edulis występująca w dwóch odmianach: z owocami o skórce fioletowej, zwana markisa, oraz odmiana o skórce żółtopomarańczowej o lokalnej nazwie konyal, P. edulis forma flavicarpa o owocach żółtych, uprawiana w Malezji, Tajlandii i na Filipinach.

Skórka odmiany fioletowej po zbiorze bardzo się marszczy, co jednak nie wpływa na jakość owoców. Miąższ obu odmian zawiera około 32% soku.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL