Flax Family

Lnowate (Linaceae DC. ex Gray) – rodzina roślin należąca do rzędu malpigiowców (Malpighiales). Obejmuje około 255 gatunków grupowanych w 13 rodzajów. najbardziej zróżnicowana jest w strefie międzyzwrotnikowej, ale jej przedstawiciele występują tez w strefie klimatu umiarkowanego na obu półkulach, często rosnąc w formacjach stepowych i typowych dla obszarów suchych. Ważną rośliną użytkową jest len zwyczajny od wielu tysięcy lat uprawiany jako roślina włóknodajna, spożywcza i oleista. Inne gatunki z tego rodzaju są też uprawiane jako rośliny ozdobne^[2].

Morfologia

Łodyga

Rośliny jednoroczne, byliny, krzewy, drzewa i drewniejące pnącza, w tym z haczykowatymi wyrostkami ułatwiającymi wspinanie^[2].

Liście

Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe, siedzące lub ogonkowe^[2], czasem z gruczołkowatymi przylistkami^[3]. Blaszka liści jest pojedyncza i całobrzega^[2], rzadziej piłkowana lub ząbkowana^[3].

Kwiaty

Obupłciowe i promieniste, zebrane zwykle w kwiatostany wiechowate, groniaste i wierzchotkowe, rzadziej pojedyncze. Trwałych działek kielicha jest 5 (rzadko 4), wolnych lub zrosłych u nasady. Płatki korony występują w takiej samej liczbie jak działki, zwykle są wolne, z paznokciem. Pręcików jest zwykle dwa razy więcej niż płatków, czasem są 4 albo jest ich 5 lub 15, ale zawsze wyrastają w jednym okółku. Czasem część z nich wykształca się jako prątniczki. Nitki pręcików u nasady są złączone w rurkę i otoczone przez 2–5 miodniki. Zalążnia jest górna i powstaje z dwóch do pięciu owocolistków tworzących dwa razy więcej komór od ich liczby. Szyjki słupka są tak liczne jak owocolistki i zwykle są tylko zrosłe u nasady, a poza tym wolne i często różnej długości. Znamiona są główkowate do nitkowatych^[2].

Owoce

Torebki podzielone na komory, rzadko pestkowce. U Sclerolinon rozłupnia rozpadająca się na 4 rozłupki^[3]. Nasiona powstają w liczbie dwóch w każdej z komór^[3], czasem z osnówką^[2], często z łupiną śluzowaciejącą w kontakcie z wodą^[3]. Zarodek jest wyprostowany, bielmo jest cienkie^[4].

Systematyka

Rodzina zwykle włączana jest w różnych systemach do rzędu malpigiowców (Malpighiales), jednak w przeszłości w różnych ujęciach ustalano różny jej zakres, zwykle szerszy od współczesnego (wiele dawniej zaliczanych tu rodzajów obecnie klasyfikowanych jest w odrębnych rodzinach)^[2]. W obrębie rodziny wyróżnia się dwie podrodziny. Linoideae Arnott obejmuje przedstawicieli głównie zielnych i występujących w klimacie umiarkowanym. Do podrodziny Hugonoideae Reveal należą z kolei głównie rośliny drzewiaste ze strefy równikowej. Badania molekularne potwierdzają monofiletyzm całej rodziny i podrodziny Linoideae. W obrębie rodzajów tradycyjnie wyróżniane Cliococca, Hesperolinon i Sclerolinon są najwyraźniej zagnieżdżone w obrębie rodzaju Linum tworząc klad siostrzany względem rodzaju Radiola^[3].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana w stosunku do Ixonanthaceae. Wraz z całym rzędem malpigiowców (Malpighiales) należy do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[1].

←

Humiriaceae – pochodnikowate

Achariaceae

Goupiaceae

Violaceae – fiołkowate

Passifloraceae – męczennicowate

Lacistemataceae

Salicaceae – wierzbowate

Peraceae

Rafflesiaceae – bukietnicowate

Euphorbiaceae – wilczomleczowate

Phyllanthaceae – liściokwiatowate

Picrodendraceae

Linaceae – lnowate

Ixonanthaceae

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd lnowce (Linales Baskerville), rodzina lnowate (Linaceae DC. ex Gray)^[5].

Podział według APWeb i GRIN^[6]

Podrodzina Linoideae

• rodzaj: Anisadenia Wall. ex Meisn.
• rodzaj: Cliococca Bab.
• rodzaj: Hesperolinon (A. Gray) Small
• rodzaj: Linum L. – len
• rodzaj: Radiola Hill. – lenek
• rodzaj: Reinwardtia Dumort.
• rodzaj: Sclerolinon C. M. Rogers
• rodzaj: Tirpitzia Hallier f.

Podrodzina Hugonioideae

• rodzaj: Hebepetalum Benth.
• rodzaj: Hugonia L.
• rodzaj: Indorouchera Hallier f.
• rodzaj: Philbornea Hallier f.
• rodzaj: Roucheria Planch.

Przypisy