dcsimg

Sorgo ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Sorgo (Sorghum Moench) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych obejmujący w zależności od ujęcia systematycznego 21[2], 30[3], nawet do około 60 gatunków[4]. Szczególnie dużo problemów taksonomicznych przysparza Sorghum bicolor, którego odmiany i podgatunki były powodem opisywania licznych, odrębnych gatunków[2]. Rośliny tego rodzaju występują w strefie klimatów ciepłych i gorących Starego Świata (tylko jeden endemiczny gatunek rośnie w Meksyku)[3], stanowiąc jedną z najważniejszych roślin zbożowych tych regionów świata. Poza Afryką różne gatunki i odmiany uprawiane są także w Indiach i Chinach. Gatunkiem typowym jest Sorghum bicolor (L.) Moench[5]. Sorgo zajmuje piąte miejsce na świecie pod względem obszaru upraw i może być uprawiane na ponad 80 procentach światowych terenów rolniczych. Rośliny tego gatunku cechują się dużą odpornością na wysokie temperatury i susze. Wartość odżywcza Sorgo jest porównywalna z kukurydzą[6]. Ziarno cechuje się wysoką wartością odżywczą i może być wykorzystywane zarówno w celach konsumpcyjnych jak i jako pasza[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)[1]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Panicoideae, plemienia Andropogoneae[8].

Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd Juncanae Takht., rząd wiechlinowce (Poales Small), rodzina wiechlinowate (Poaceae (R. Br.) Barnh.), rodzaj sorgo (Sorghum Moench)[9].

Gatunki flory Polski[10]
Inne gatunki i mieszańce[11]


 src=
Największymi producentami sorgo są: USA, Nigeria, Meksyk, Indie i Chiny.

Zastosowanie

  • Niektóre gatunki są bardzo wartościowymi roślinami żywieniowymi, ponieważ zawierają do 13% białka oraz witaminy z grupy B.
  • Liście wykorzystuje się jako paszę dla bydła, a ziarno przerabia na kaszę i mąkę, z której robi się placki.
  • Z sorgo wykonuje się napój alkoholowy podobny do piwa albo wódki (rozmaite odmiany): gaoliang.
  • Sorgo dostarcza także materiału do wyrobu mioteł i szczotek (tzw. szczotek ryżowych), źdźbła służą jako opał, materiał budowlany i do stawiania płotów[4].

Uprawa w Polsce

Sorgo zyskuje zainteresowanie w Polsce ze względu na zmianę warunków klimatycznych które coraz bardziej sprzyjają uprawie sorgo niż kukurydzy[12]. Okresowe susze, podatność kukurydzy na stonkę kukurydzianą, choroby grzybowe oraz uprawa na niewłaściwych glebach przekonują rolników do zmiany upraw[13].

Przypisy

  1. a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2011-01-14].
  2. a b Species Records of Sorghum (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-01-14].
  3. a b Sorghum (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-01-14].
  4. a b Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 493, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
  5. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
  6. Interest of sorghum in Europe. [dostęp 2019-01-25].
  7. B.B. Bujanowicz B.B. i inni, Skład mineralny zielonek w zależności od gatunku i fazy wegetacji roślin, „Roczniki UMCS”, XIII (33), 2000, s. 257-262 .
  8. Poaceae (grass family) (ang.). W: Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-14].
  9. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Sorghum (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09].
  10. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  11. The Plant List. [dostęp 2015-01-23].
  12. BrzóskaB. F. BrzóskaB., ŚliwińskiŚ. B. ŚliwińskiŚ., Jakość pasz objętościowych w żywieniu przeżuwaczy i metody jej oceny, „Wiadomości Zootechniczne”, 2011 .
  13. BerenjiB. J. BerenjiB., DahlbergD. J. DahlbergD., Perspectives of sorghum in Europe, „J. Agron. Crop Sci.”, 190 (5), Parlier, 2004, s. 332-338, DOI: 10.1111/j.1439-037X.2004.00102.x .
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL

Sorgo: Brief Summary ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL

Sorgo (Sorghum Moench) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych obejmujący w zależności od ujęcia systematycznego 21, 30, nawet do około 60 gatunków. Szczególnie dużo problemów taksonomicznych przysparza Sorghum bicolor, którego odmiany i podgatunki były powodem opisywania licznych, odrębnych gatunków. Rośliny tego rodzaju występują w strefie klimatów ciepłych i gorących Starego Świata (tylko jeden endemiczny gatunek rośnie w Meksyku), stanowiąc jedną z najważniejszych roślin zbożowych tych regionów świata. Poza Afryką różne gatunki i odmiany uprawiane są także w Indiach i Chinach. Gatunkiem typowym jest Sorghum bicolor (L.) Moench. Sorgo zajmuje piąte miejsce na świecie pod względem obszaru upraw i może być uprawiane na ponad 80 procentach światowych terenów rolniczych. Rośliny tego gatunku cechują się dużą odpornością na wysokie temperatury i susze. Wartość odżywcza Sorgo jest porównywalna z kukurydzą. Ziarno cechuje się wysoką wartością odżywczą i może być wykorzystywane zarówno w celach konsumpcyjnych jak i jako pasza.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL