dcsimg

Vespa mandarinia ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES
 src=
Avispón gigante asiático.

El avispón gigante asiático (Vespa mandarinia) es una especie de insecto himenóptero de la familia Vespidae.[1]​ Tiene una longitud de 5 cm y una envergadura alar de 7,5 cm. Es muy corpulento y posee un potente veneno capaz de disolver los tejidos. Es agresivo y, a diferencia de los abejorros, no tolera la cautividad. Además, dispone de unas mandíbulas potentes, armaduras protectoras y uñas tarsales para sujetar a su víctima. Debido a estas características son apodados «avispones asesinos».

Descripción

Es de color naranja y bastante grande (las reinas pueden medir más de 50 mm, las obreras de 35 a 40 mm) en comparación con otras especies de avispas. Sus ojos compuestos y ocelos son de color azul oscuro a negro; las antenas son de color marrón oscuro con una base anaranjada. El clípeo (placa de escudo en la parte frontal de la cabeza) es de color anaranjado; el lado posterior del clípeo tiene lóbulos redondeados estrechos. Las mandíbulas son grandes y de color naranja con un diente negro usado para escarbar.[2]

El tórax (propodeo) es marrón oscuro, con un amplio escutelo (escama de escudo en el tórax) que tiene una línea medial profunda; la placa detrás del escutelo sobresale y domina el propodeo. Las alas son grises y miden 3.5 a 7.5 cm de envergadura. Las patas delanteras son de color naranja, con tarsos de color marrón oscuro; las otras patas son de color marrón oscuro.

El gáster es de color marrón oscuro con blanco, con bandas amarillas estrechas en los márgenes posteriores del tergo, el sexto segmento es enteramente amarillo. El aguijón mide hasta 10 mm.[2]​ Es similar en apariencia a la avispa europea (Vespa crabro).

Ciclo vital de la colonia

V. mandarinia anida en las tierras bajas y bosques, al pie de las sierras. Es una especie dominante que no necesita esfuerzos de conservación. Son comunes en regiones alteradas por los humanos. Hacen nidos subterráneos a diferencia de otras especies del género Vespa. Usan huecos, causados por descomposición de madera de raíces, o los nidos abandonados de roedores, serpientes u otros animales excavadores. La entrada a esos nidos puede tener una profundidad de 2 a 60 cm; luego se extiende en forma horizontal, vertical o en ángulo. Las reinas prefieren cavidades angostas.[3]

Los nidos, típicamente carecen de envoltura. Durante las primeras etapas de formación, tienen forma de un tazón invertido. A medida que el nido crece, se añaden de una a tres capas de celdillas o panales.[3]​ Un sistema de un pilar principal y pilares secundarios conectan los panales. Pueden llegar a tener de cuatro a siete panales. El más superior es abandonado al final del verano y se lo deja pudrir. El más grande está al medio. El más grande observado medía 49,5 cm por 45,5 cm con 1192 celdillas.[3]

Como en otros insectos sociales el ciclo del nido incluye seis fases.[3]

Período pre–nido

Las reinas inseminadas o no inseminadas son las únicas que pasan el invierno. Los machos y obreras del nido anterior han muerto en el otoño. Las primeras emergen a principios o mediados de abril y comienzan a alimentarse de la savia de robles (Quercus). Dominan a avispas presentes de otras especies y tienen prioridad sobre la savia. Hay una jerarquía entre las reinas, las dominantes se alimentan primero mientras las otras esperan en círculo. Solo cuando ésta termina pueden alimentarse las demás según su rango.[3]

Períodos solitario, cooperativo y poliético

Las reinas inseminadas comienzan a buscar lugares para anidar a finales de abril. Las no inseminadas no buscan nidos ya que sus ovarios no están desrrollados. Siguen alimentándose y desaparecen a principios de julio.

Una reina inseminada comienza a construir celdillas relativamente chicas en las que cría alrededor de 40 obreras pequeñas. Las obreras son estériles. Empiezan a trabajar fuera del nido recién en julio. La reina participa en las tareas fuera del nido hasta mediados de julio; desde entonces permanece dentro del nido y deja que las obreras hagan todas las tareas fuera. A principios de agosto el nido alcanza su desarrollo completo con tres o más panales y alrededor de 500 celdillas. Desde mediados o fines de septiembre no se producen más huevos y los esfuerzos se concentran en la cría de las larvas. Estas últimas camadas de huevos producen individuos sexuados, machos y futuras reinas. La reina muere a finales de octubre.[3]

Períodos de disolución e invernación

Los machos y las nuevas reinas asumen sus actividades a mediados de septiembre y a mediados de octubre respectivamente. El color de sus cuerpos se vuelve más intenso y la reina aumenta de peso alrededor del 20%. Una vez que los machos y reinas abandonan el nido, no regresan. Los machos esperan a la salida del nido hasta que las nuevas reinas aparecen. Una vez que las reinas salen volando, los machos las atacan en el aire, arrastrándolas a la tierra donde copulan entre 8 a 45 segundos. Después de esto cada macho regresa a la entrada del nido a la espera de otras reinas, mientras la reina recién apareada se aleja. Muchas reinas resisten estos ataques y no son fertilizadas. Después, las reinas buscan lugares subterráneos húmedos donde pasar el invierno.

Cuando los individuos sexuados emergen, las obreras dejan de buscar proteínas y buscan solo carbohidratos. Los últimos individuos sexuados pueden morir por falta de alimentación.[3]

Problemas que ocasiona

En Nagano, Japón, han muerto muchas personas a causa de los avispones. Su veneno es muy potente y su picadura muy dolorosa. Las avispas incursionan en la apicultura. Las abejas oriundas japonesas no elaboran mucha cantidad de miel, así que, en Japón se importan abejas europeas que no han desarrollado defensas contra el avispón gigante.

Cuando el nido está en el cénit, y la población es máxima, las obreras buscan fuentes más grandes de energía. Antes las cazadoras actuaban en solitario, pero ahora no dudan en atacar en grupo. Primero, atacan a su pariente el avispón amarillo (Vespa simillima xanthoptera), cuyo botín supone miles de individuos, y de 3000 a 7000 larvas y crisálidas. Son la mitad de pequeños y no son presa fácil, pero los avispones gigantes son más fuertes y más grandes. Acaban con ellos, y los que quedan huyen abandonando a sus crías. Su forma de comer es trocear a las víctimas y extraer el interior. Pueden consumir 400 larvas de avispón amarillo al día.

Seguidamente, atacan también a la abeja importada europea. El avispón es cinco veces más grande que ella. Las defensoras superan en número a los avispones pero no consiguen salvarse gracias a la fuerza de estos depredadores. En cuestión de horas treinta avispones matan treinta mil abejas. Al igual que con los avispones amarillos, las cortan por la mitad dejándolas moribundas. Los pocos soldados que quedan no son obstáculo para los avispones, así que estos llegan hasta la miel, las crisálidas y las larvas que les sirven de alimento durante semanas.

Los lugareños cerca de Nagano veneran a los espíritus de las víctimas. El sustento de estas personas depende de las abejas y saben que cada otoño la población de abejas se ve amenazada debido a los avispones. Millones de individuos mueren cada año y es por esto que les hacen una ceremonia de respeto y honor.

Estos avispones atacan también a la abeja nativa japonesa, pero estas han desarrollado un sistema increíble para combatir tanto a los avispones amarillos, como a los gigantes. Cuando llega la avanzadilla (el avispón explorador) las abejas le invitan a entrar al nido. Ella avanza para marcarlo con su feromona, porque así es como está visible olorosamente a sus congéneres. Las abejas, entonces, balancean sus abdómenes para comunicarse la estrategia y, de pronto el avispón se ve rodeado por centenares de abejas, las cuales no le pican, sino que empiezan a vibrar aumentando la temperatura colectiva hasta los 47 °C. Las abejas japonesas soportan temperaturas de hasta 48 °C. El límite del avispón es de 46 °C, así que el avispón explorador muere por sofocación.

La naturaleza, limita el imperio con la llegada del invierno. La reina entra en un estado de gran debilidad. En esta fase pone huevos sin fertilizar, que se convierten en machos que proporcionan esperma. Algunas larvas se desarrollan como reinas. Los machos vuelan para fecundar a otras reinas de otros nidos. Son aceptados sólo a mediodía durante unas horas no obstante sólo uno consigue aparearse. Los machos mueren a los pocos días. Las reinas fertilizadas buscan donde hibernar. La naturaleza y el frío ocasionan la muerte de estos animales, quienes sucumben por inanición.

Especie invasora en España

Debido a su potencial colonizador y por constituir una amenaza grave para las especies autóctonas, los hábitats o los ecosistemas esta especie ha sido incluida en el Catálogo Español de Especies exóticas Invasoras, aprobado por Real Decreto 6/30/2013, de 2 de agosto.[4][5][6]

Aparición en los Estados Unidos

En mayo de 2020 apicultores y expertos estadounidenses mostraron preocupación por las colmenas de abejas ya que detectaron avispones asiáticos gigantes en el estado de Washington. Según indicó The New York Times, el hombre que dio la voz de alarma de su presencia en Estados Unidos se encontraba en su hogar cuando vio que: "Sus abejas habían sido decapitadas", el apicultor descubrió que el culpable había sido el avispón gigante asiático (Vespa mandarinia). Según el Departamento de Agricultura del Estado de Washington (WSDA), el primer avistamiento verificado de avispones asesinos en América del Norte fue en Blaine, estado de Washington a finales de 2019.[7]

Subespecies

Se reconocen las siguientes subespecies:[1]

Referencias

  1. a b Bisby F., Roskov Y., Culham A., Orrell T., Nicolson D., Paglinawan L., Bailly N., Appeltans W., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D., eds (2012). «Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2012 Annual Checklist» (en inglés). Readin, Reino Unido. Consultado el 15 de octubre de 2012.
  2. a b Barth, Zach; Kearns, Thomas; Wason, Elizabeth. «Vespa mandarinia». Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology. Archivado desde el original el 8 de octubre de 2015. Consultado el 25 de septiembre de 2014.
  3. a b c d e f g Matsuura, Makoto; Sakagami, Shôichi F. (October 1973). «A Bionomic Sketch of the Giant Hornet, Vespa mandarinia, a Serious Pest for Japanese Apiculture». Journal of the Faculty of Science, Hokkaido University. Series 6, Zoology 19 (1): 125-162. ISSN 0368-2188. Archivado desde el original el 18 de agosto de 2017. Consultado el 25 de septiembre de 2014.
  4. Real Decreto 630/2013, de 2 de agosto, por el que se regula el Catálogo español de especies exóticas invasoras..
  5. Avispón japonés en España, Procaen
  6. Redacción (26 de marzo de 2019). «La avispa mandarina no ha llegado a Europa: así es el avispón gigante». Apicultura y miel. Consultado el 7 de abril de 2019.
  7. «En medio de la pandemia EEUU se enfrenta a la invasión de las avispas más grandes del mundo». La Vanguardia. 4 de mayo de 2020. Consultado el 5 de mayo de 2020.
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Vespa mandarinia: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES
 src= Avispón gigante asiático.

El avispón gigante asiático (Vespa mandarinia) es una especie de insecto himenóptero de la familia Vespidae.​ Tiene una longitud de 5 cm y una envergadura alar de 7,5 cm. Es muy corpulento y posee un potente veneno capaz de disolver los tejidos. Es agresivo y, a diferencia de los abejorros, no tolera la cautividad. Además, dispone de unas mandíbulas potentes, armaduras protectoras y uñas tarsales para sujetar a su víctima. Debido a estas características son apodados «avispones asesinos».

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Orjaški azijski sršen ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL

Orjaški azijski sršen (znanstveno ime Vespa mandarinia) je vrsta kožekrilcev iz družine pravih os, izvorno razširjena v Vzhodni in Jugovzhodni Aziji. Z velikostjo delavk do 4,5 cm in matic celo do 5,5 cm so največji predstavniki os in z izjemo nekaterih matic termitov največje socialne žuželke sploh.[1][2]

Telesne značilnosti

 src=
Portret

Poleg velikosti je prepoznavna po veliki oranžno-rumeni glavi brez vzorca in enako obarvani bazi zadka.[1] Mandibule so razmeroma velike, temno oranžne barve, s črnim zobcem, ki ga uporabljajo za kopanje. Oprsje je rjavo, z velikim ščitkom (scutellum) in velikimi sivimi krili, ki jih ob mirovanju držijo navzven in pri maticah dosežejo premer preko 7,5 cm. Matice se od ostalih osebkov ločijo po velikosti, samice od samcev pa predvsem po 6 mm dolgem želu.[3]

Življenjski krog

Ličinke so belkaste barve, brez nog in mehkega telesa, le glavo prekriva hitinast skelet. Delavke in matica jih hranijo s pasto iz prežvečenega plena.[3] V zameno izločajo ličinke z aminokislinami bogato slino, ki jo posredujejo delavkam (temu pojavu pravimo trofalaksa), saj odrasli sršeni ne morejo prebavljati trde hrane.[4] Razvoj od izleganja iz jajčeca do preobrazbe v odraslo žival traja okrog 40 dni. V začetku sezone spomladi se razvijajo predvsem delavke, proti jeseni pa se začnejo razvijati tudi samci in nazadnje še bodoče matice. Ko izletijo slednje, se sparijo s samci pred domačim gnezdom in poiščejo prezimovališče, samci pa kmalu po parjenju poginejo. Naslednjo pomlad najdejo primeren prostor in ustvarijo novo kolonijo in živijo do jeseni, ko propade kolonija in se krog začne znova. Delavke živijo samo eno sezono od pomladi do jeseni. Podobno kot pri ostalih evsocialnih žuželkah so v koloniji skozi sezono prisotne matice dveh generacij, delavke, ki se ne razmnožujejo, in haploidni samci, ki se razvijejo iz neoplojenih jajčec in je njihova edina funkcija oploditev bodočih matic.[3][5]

Ekologija

 src=
Orjaški azijski sršen jé bogomolko

Vrsta je izvorno razširjena v Vzhodni in Jugovzhodni Aziji z izjemo vlažnih tropskih predelov, predvsem v Laosu, na Tajskem, Kitajskem, Korejskem polotoku in Japonskem.[1] Pojavlja se tudi v Indiji, na Šrilanki, v Nepalu, Butanu, Mjanmarju, celinskem delu Malezije, na Tajvanu in skrajnem jugovzhodu Rusije (Primorski kraj).[6] Posebej pogosta je v ruralnih predelih Japonske, kjer je tudi najbolj raziskana.[3] Junija 2014 je v Sloveniji vzbudila veliko pozornost novica, da naj bi en osebek smrtonosnega sršena opazili v bližini Pivke,[7] a je šlo za napačno povzemanje obvestila Čebelarske zveze Slovenije, ki se je nanašalo na drugo azijsko vrsto Vespa velutina, ki je invazivna v Evropi[8] in ne predstavlja bistvene nevarnosti za človeka.

Njihov habitat so nizka gozdnata hribovja, kjer gradijo gnezda pod zemljo, pogosto v opuščenih brlogih glodavcev ali pod preperelimi koreninami dreves.[3] So mesojedi, plenijo predvsem počasne žuželke, kot so odrasli skarabeji in gosenice metuljev,[1] spomladi pred gnezditvijo in pozno jeseni ob razpadu kolonije pa preidejo na ogljikove hidrate rastlinskega izvora, predvsem drevesni sok hrastov. Njihova posebnost je, da kot edine ose napadajo gnezda drugih socialnih žuželk, predvsem manjših os in čebel. To običajno počnejo proti koncu sezone od sredine avgusta dalje, ko se razvija nova spolna generacija in hkrati upade količina razpoložljive hrane v naravi. Dokumentiran potek napada na čebeljo družino je sestavljen iz več faz: sprva pred panjem patruljirajo zgolj posamezni sršeni in lovijo izletajoče čebele. Če je plen dovolj blizu domačemu gnezdu, preide čez nekaj časa napad v naslednjo fazo, to je množičen pokol, pri katerem sodelujeta dva do več deset sršenov iz iste družine. V napadu, ki lahko traja ure, s prekinitvijo ponoči tudi do naslednjega dne, pobijejo sršeni vse čebele, ki izletijo v protinapad. Ko preživele čebele zapustijo svoj panj, se prične faza okupacije, v kateri sršeni odpirajo satje, pobirajo bube in jih prežvečene nosijo svojim ličinkam v gnezdo, medu pa se izognejo. To lahko traja več tednov, dokler hrane ne zmanjka in v tem času zavzet panj tudi branijo kot svoj teritorij.[5] Avtohtone azijske čebele imajo obrambni mehanizem, zaznajo namreč feromon, s katerim sršeni v fazi lova označijo panj za prihodnje napade in izvedejo koordiniran protinapad, ko imajo opravka samo z enim napadalcem.[3] Več sto čebeljih delavk hkrati napade sršena in ga obda v kroglo, nato pa začnejo čebele drgetati z mišicami in intenzivno ventilirati, s čemer proizvajajo toploto ter ogljikov dioksid. Notranjost krogle se segreje na 45 °C, kar ob povišani koncentraciji CO2 ubije napadalca (čebele same so odpornejše). S tem preprečijo, da bi sršen z vrnitvijo v gnezdo rekrutiral nove napadalce.[9]

Naravnih sovražnikov orjaški azijski sršeni nimajo mnogo, le občasno jih plenijo sršenarji, pojavlja pa se tudi kanibalizem.[3] Ob vznemirjenju glasno tleskajo s čeljustmi v svarilo, nato pa motnjo fizično napadejo, pri čemer uporabljajo želo in čeljusti. Njihov strup med sršenjimi ne izstopa bistveno po moči, temveč, spet skladno z velikostjo, po količini. Delavka ima v polnih strupnih žlezah povprečno okrog 4 mikrolitre strupa, ki ima za laboratorijske miši srednji smrtni odmerek (LD50 intravenozno) 4,1 mg/kg, kar pomeni 270 g miši na pik.[10] Preračunano na običajno telesno težo miši (20 g[11]) to pomeni, da bi lahko strup enega sršena ubil šest do sedem miši.

Pomen za človeka

Predvsem na Japonskem so orjaški azijski sršeni znani kot nadloga in nevarnost za človeka, ki posega v njihov življenjski prostor. Največji pomen imajo v čebelarstvu, odkar so na Japonsko zaradi večje produktivnosti uvozili medonosno čebelo kot nadomestilo za avtohtone vrste. Kot omenjeno, evropske čebele nimajo obrambnega mehanizma in so zelo ranljive za napad, ki popolnoma uniči gnezdo. Proti njim se kmetje borijo s palicami, pastmi pred čebelnjaki in uničevanjem sršenjih gnezd.[5] Zaradi agresivnosti in obilnega strupa so ti sršeni smrtno nevarni tudi za človeka, o več deset žrtvah redno poročajo med drugim z Japonske[12] in Kitajske.[13]

Po drugi strani prebivalci kmetijskih delov Japonske te sršene lovijo tudi za hrano. Poleg tega je slina, ki jo izločajo ličinke, na Japonskem osnova za energijsko pijačo, imenovano VAAM (iz angleščine vespid amino acid mixture), ki vsebuje sintetično mešanico aminokislin v enakem razmerju. Po trditvah proizvajalca daje uporabniku vzdržljivost in moč, po čemer slovijo orjaški sršeni, več japonskih vzdržljivostnih športnikov jo je navedlo kot skrivnost svojega uspeha[12][14] (vendar je takšne trditve težko preveriti).

Sklici in opombe

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Robinson, William H. (2005). "Hymenoptera". Urban Insects and Arachnids: A Handbook of Urban Entomology. Cambridge University Press. str. 275–276. ISBN 9781139443470.
  2. Turillazzi, Stefano (2013). The Biology of Hover Wasps. Springer. str. 20–21. ISBN 9783642326806.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Barth, Zach; Kearns, Thomas; Wason, Elizabeth (2013). "Vespa mandarinia". Animal Diversity Web. Museum of Zoology, University of Michigan. Pridobljeno dne 22.6.2014.
  4. Abe, Takashi; Tanaka, Yoshiya; Miyazaki, Hiromitsu; Kawasaki, Yasuko Y. (1991). "Comparative study of the composition of hornet larval saliva, its effect on behaviour and role of trophallaxis". Comparative Biochemistry and Physiology Part C: Comparative Pharmacology 99 (1–2): 79–84. doi:10.1016/0742-8413(91)90079-9.
  5. 5,0 5,1 5,2 Matsuura, Makoto; Sakagami, Shôichi F. (1973). "A Bionomic Sketch of the Giant Hornet, Vespa mandarinia, a Serious Pest for Japanese Apiculture" (PDF). Journal of the Faculty of Science Hokkaido University Series VI. Zoology 19 (1): 125–162.
  6. Carpenter, James M.; Kojima, Jun-ichi (1997). "Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae)" (PDF). Nat. Hist. Bull. Ibaraki Univ 1: 51–92.
  7. "Pri Pivki opazili azijskega sršena". 24ur.com. 20.6.2014. Pridobljeno dne 22.6.2014.
  8. "Je azijski sršen že v Sloveniji". Čebelarska zveza Slovenije. 20.6.2014. Pridobljeno dne 23.6.2014.
  9. Sugahara, Michio; Sakamoto, Fumio (September 2009). "Heat and carbon dioxide generated by honeybees jointly act to kill hornets". Naturwissenschaften 96 (9): 1133–1136. doi:10.1007/s00114-009-0575-0.
  10. Schmidt, Justin O.; Yamane, Soichi; Matsuura, Makoto; Starr, Christopher K. (1986). "Hornet venoms: lethalities and lethal capacities" (PDF). Toxicon 24 (9): 950–954.
  11. "Mouse Facts". Mouse Genome Informatics. Pridobljeno dne 22.6.2014.
  12. 12,0 12,1 Handwerk, Brian (25. oktober 2002). ""Hornets From Hell" Offer Real-Life Fright". National Geographic News. Pridobljeno dne 28.6.2014.
  13. "China hornets kill 41 in north since July". BBC News. 3.10.2013. Pridobljeno dne 28.6.2014.
  14. Hunt, James H. (2007). The Evolution of Social Wasps. Oxford University Press. str. 77. ISBN 9780198042075.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL

Orjaški azijski sršen: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL

Orjaški azijski sršen (znanstveno ime Vespa mandarinia) je vrsta kožekrilcev iz družine pravih os, izvorno razširjena v Vzhodni in Jugovzhodni Aziji. Z velikostjo delavk do 4,5 cm in matic celo do 5,5 cm so največji predstavniki os in z izjemo nekaterih matic termitov največje socialne žuželke sploh.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL