رجل الطير القزمي

Seradela drobna (Ornithopus perpusillus) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny bobowatych. Roślina subatlantycka^[3] – rodzimym obszarem jego występowania jest Europa Zachodnia i Środkowa, rośnie także na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Azorach, nielicznie na wybrzeżu śródziemnomorskim w Algierii. Granica wschodnia zasięgu biegnie od południowej Szwecji, przez zachodnią Polskę, południowe Niemcy i północne Włochy. Jako zawlekany stwierdzany był w Europie Wschodniej: w Rosji, Ukrainie, Rumunii, a nawet w Gruzji^[4]. Introdukowany m.in. do Ameryki Północnej^[5] i Australii^[6]. W Polsce północno-zachodniej gatunek dość często spotykany, rzadki w pozostałej, zachodniej części kraju, poza tym bardzo rzadki lub tylko zawlekany. Rośnie na siedliskach ubogich, piaszczystych^[3].

Jest gatunkiem typowym rodzaju seradela Ornithopus^[7].

Morfologia

Kwiaty

Strąki

Pokrój

Niewielkie rośliny o pędach osiągających od kilku cm do 30, bardzo rzadko do 50 cm. Zwykle dość gęsto, miękko i odstająco owłosione, rzadko nagie. Gatunek zmienny w zależności od warunków siedliskowych, głównie w zakresie osiąganej wielkości i owłosienia^[3].

Łodygi

Od nasady rozgałęzione i dlatego zwykle dość liczne, cienkie, leżące do podnoszących się^[3].

Liście

Drobne, dolne ogonkowe, górne – siedzące. Blaszka złożona – nieparzystopierzasta; składa się zwykle z 13 do 29 listków. Listki są eliptyczne, do 6 mm długie i 3 mm szerokie, na szczycie czarniawe, zaokrąglone lub zaostrzone^[3].

Kwiaty

Zebrane po 3–5 w kwiatostanach baldaszkowych, wyrastających na szypułkach dłuższych lub o takiej samej długości, jak liście z kątów których wyrastają. U nasady baldaszka wyrasta liść składający się z 5–9 listków. Kwiaty osiągają do 5 mm długości. U ich nasady znajdują się bardzo drobne, lancetowate przysadki, a przy kielichu jeszcze podkwiatki. Kielich cylindryczno-lejkowaty o długości do 3 mm, owłosiony, o ząbkach trzykrotnie krótszych od rurki, trójkątnie-lancetowatych. Korona typowa dla kwiatu motylkowego. Żagielek białawy z purpurowymi żyłkami, na szczycie wycięty, nieco dłuższy od białawych skrzydełek znajdujących się po bokach. Łódeczka żółtawa, krótsza od skrzydełek^[3].

Owoce

Zwykle łukowato wygięte, rzadziej proste strąki, członowato przewężone i spłaszczone. Osiągają od 8 do 18 mm długości i do 1,7 mm szerokości. Mają barwę brunatną po dojrzeniu. Zawierają jajowate, żółtobrunatne nasiona^[3].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna kwitnąca od maja do lipca^[3].

Rośnie na podłożu żwirowym i piaszczystym, na wrzosowiskach i w niskich murawach, też na obrzeżach borów sosnowych^[3][8]. Unika podłoża zasobnego w węglan wapnia^[3]. Często pojawia się na słonecznych, suchych przydrożach i ścieżkach na terenach piaszczystych. Należy do roślin pionierskich zasiedlających odsłonięte miejsca na siedliskach ubogich po pożarach lub innych zaburzeniach^[8].

Mieszańce

Tworzy mieszańce z seradelą pastewną Ornithopus sativus^[3].

Przypisy