De adderbladen of edderbladen (Latien: Pteridophyta) bint een stam van 't riek van de plaanten. Adderbladen hebt gien bloemen waorin zaoden vörmd wörden en beheurt daorum niet tot de zaodplaanten. Wel hebt alle adderbladen wortels, een stam en bladeren en plaant ze zuch vort deur middel van sporen.
Adderbladen en heur verwanten bint de meeist primitieve plaanten die een waor vasculair systeem ontwikkeld hebt. Alle Europese adderbladen bint kruudachtige plaanten mit bladeren die uut de wortelstok ontspringt. Bij de meeiste soorten is die wortelstok een krupend stuk stengel onder de grond.
De stam van 't adderblad telt duzenden verschillende soorten die verspreid over de hiele wereld veurkomt. In 't bijzonder bint ze overvloedig in tropische regenwolden, umdat hier de belangriekste vereisten an de leefumgeving van de adderbladen – warmte en vocht – saomenkomt.
Tot de Pteridophyta wurden vrogger behalve de adderbladen ok de wolfsklauwen en de peerdenstarten rekend. Tegenswoordig bint ze in aparte stammen plaotst.
Blechnum nudum
't Blad giet lös
Dicksonia antarctica
Dicksonia antarctica
"Filicinae" van Ernst Haeckels Kunstformen der Natur, 1904
Onbekend adderveresoort in Oaxaca
Sporen van de addervere
Blad van de addervere
De adderbladen of edderbladen (Latien: Pteridophyta) bint een stam van 't riek van de plaanten. Adderbladen hebt gien bloemen waorin zaoden vörmd wörden en beheurt daorum niet tot de zaodplaanten. Wel hebt alle adderbladen wortels, een stam en bladeren en plaant ze zuch vort deur middel van sporen.
Adderbladen en heur verwanten bint de meeist primitieve plaanten die een waor vasculair systeem ontwikkeld hebt. Alle Europese adderbladen bint kruudachtige plaanten mit bladeren die uut de wortelstok ontspringt. Bij de meeiste soorten is die wortelstok een krupend stuk stengel onder de grond.
De stam van 't adderblad telt duzenden verschillende soorten die verspreid over de hiele wereld veurkomt. In 't bijzonder bint ze overvloedig in tropische regenwolden, umdat hier de belangriekste vereisten an de leefumgeving van de adderbladen – warmte en vocht – saomenkomt.
Tot de Pteridophyta wurden vrogger behalve de adderbladen ok de wolfsklauwen en de peerdenstarten rekend. Tegenswoordig bint ze in aparte stammen plaotst.
Las falguièras (var. faugièra, faugiera, heuç, feuse, heuguèra, hoguèra) son un grop d'aperaqui 12,000 espècias de plantas apertenent a la division Pteridophyta. [1] A la diferéncia de las mofas, possedisson xylèma e floèma (çò que ne fa de plantas vascularas). An una camba, de fuèlhas, e de raices coma las autras plantas vascularas. Las falguièras se reproduson mejançant d'espòras e an pas ni granas ni flors.
Las falguièras (var. faugièra, faugiera, heuç, feuse, heuguèra, hoguèra) son un grop d'aperaqui 12,000 espècias de plantas apertenent a la division Pteridophyta. A la diferéncia de las mofas, possedisson xylèma e floèma (çò que ne fa de plantas vascularas). An una camba, de fuèlhas, e de raices coma las autras plantas vascularas. Las falguièras se reproduson mejançant d'espòras e an pas ni granas ni flors.
Referéncias Arthur Chapman, « Numbers of Living Species in Australia and the World. Report for the Australian Biological Resources Study. Canberra, Australia. September 2009. », Environment.gov.au, agost 2010 (consultat lo 7 setembre 2013)D'Fare sinn eng Grupp vu Gefässplanzen aus der Iwwerofdeelung Gefässsporeplanzen (Tracheobionta), déi d'Schwëstergrupp vun de Somplanzen (Spermatophyta) sinn.
Weltwäit gëtt et ronn 12.000 Aarten, a Mëtteleuropa 200, zu Lëtzebuerg 50 Aarten.
Méi wéi 95% vun de 50 Faren zu Lëtzebuerg ginn an der klenger Lëtzebuerger Schwäiz gezielt.
Lëtzebuerg ass international bekannt fir seng Relikt-Populatioune vum engleschen Hautfar, dem Hymenophyllum tunbrigense (L.) Smith., deen 1823 vum belsche Politiker a Botaniker Barthélémy-Charles Dumortier entdeckt gouf.[1]
Eng komplett Iwwersiicht vun alle Farenaarten, déi zu Lëtzebuerg virkommen oder virkomm sinn, fënnt een am Farenatlas vum Botaniker Yves Krippel.[2]
D'Fare sinn eng Grupp vu Gefässplanzen aus der Iwwerofdeelung Gefässsporeplanzen (Tracheobionta), déi d'Schwëstergrupp vun de Somplanzen (Spermatophyta) sinn.
Weltwäit gëtt et ronn 12.000 Aarten, a Mëtteleuropa 200, zu Lëtzebuerg 50 Aarten.
De fearplanten (Latynske namme: Monilophyta) foarmje in boppeklasse fan it ryk fan 'e planten (Plantae), it ûnderryk fan 'e lânplanten (Embryophyta), de stamme fan 'e faskulêre planten (Tracheophyta) en it rangleaze takson fan 'e blêdplanten (Euphyllophyta). De fearplanten wurde ek wol fearren of rintfearren neamd (al jout dy lêste namme eins in spesifike groep fearplanten oan). Tsjintwurdich binne se nei alle gedachten better bekend ûnder de hollanistyske oantsjutting farens.
Yn it Latyn wurde se ek wol de Pteridophyta neamd, mar dat is in âldere term dy't njonken de fearplanten ek noch guon lytsere, fearplanteftige groepen omfiemet, û.m. de ruskfearren (Isoetales) en de wolvepoaten (Lycopodiales), wêrfan't nij genetysk ûndersyk liket út te wizen dat dy net nau besibbe binne mei de fearplanten. Mei't de taksonomyske yndieling fan dizze groep planten noch net alhiel útkristallisearre is, wurde de fearplanten soms as in boppeklasse mar soms ek wol as in klasse beskôge.
De fearplanten omfiemje rûchwei 12.000 plantesoarten, dy't har fan oare faskulêre planten en blêdplanten ûnderskiede trochdat se blommen noch sieden hawwe, mar har ynstee fuortplantsje troch it ûntwikkeljen en fersprieden fan spoaren. Hoewol't moassen (Bryophyta), levermoassen (Marchantiophyta) en haumoassen (Anthocerotophyta) har ek op dy wize fuortplantsje, ferskille fearplanten dêrfan trochdat hja in fettestelsel hawwe foar it ynterne transport fan wetter en fiedingsstoffen. De measte fearplanten binne maklik te ûnderskieden troch har karakteristike "fearblêden", lange stâlen mei fansiden útstekkende ôfsûnderlike blêden, dêr't de sporangiën (spoaregroeiende dielen) har op befine.
De grutste subgroep fan 'e fearplanten is dy fan 'e leptosporangiate fearplanten (Polypodiopsida), soms ek wol de echte fearplanten neamd, dy't de meast "karakteristike" foarmen omfiemet. Oars útsjende groepen, te witten de eusporangiate echte fearplanten (Marattiopsida), de boarstelfearren (Psilotales), de druvefearren (Ophioglossales) en de hynstesturten (Equisetopsida), wurde lykwols ek ta de fearplanten rekkene. De fearplanten as groep binne âlder as de siedplanten, en de ierste fossilen datearje út it lette Devoan, sa'n 360 miljoen jier lyn. Fral yn it Karboan dominearren de fearplanten de wrâld. Dêrby moat lykwols oantekene wurde dat in protte fan 'e moderne fearplanten har pas yn it iere Kryt ûntjoegen, likernôch 145 miljoen jier lyn, doe't de siedplanten al bestiene en de status fan dominante plantegroep fan 'e fearplanten oernommen hiene.
Fearplanten binne net fan grut ekonomysk belang, mar guon binne (foar in diel) ytber en wurde ferboud of sammele om minsken ta iten te tsjinjen. Oaren wurde kweekt as sierplanten of om fersmoarge grûn skjin te meitsjen. Guon hawwe it ûnderwerp west fan wittenskiplik ûndersyk, fanwegen har fermogen om gemyske fersmoargingsdieltsjes út 'e lucht te heljen.
De fearplanten (Latynske namme: Monilophyta) foarmje in boppeklasse fan it ryk fan 'e planten (Plantae), it ûnderryk fan 'e lânplanten (Embryophyta), de stamme fan 'e faskulêre planten (Tracheophyta) en it rangleaze takson fan 'e blêdplanten (Euphyllophyta). De fearplanten wurde ek wol fearren of rintfearren neamd (al jout dy lêste namme eins in spesifike groep fearplanten oan). Tsjintwurdich binne se nei alle gedachten better bekend ûnder de hollanistyske oantsjutting farens.
Yn it Latyn wurde se ek wol de Pteridophyta neamd, mar dat is in âldere term dy't njonken de fearplanten ek noch guon lytsere, fearplanteftige groepen omfiemet, û.m. de ruskfearren (Isoetales) en de wolvepoaten (Lycopodiales), wêrfan't nij genetysk ûndersyk liket út te wizen dat dy net nau besibbe binne mei de fearplanten. Mei't de taksonomyske yndieling fan dizze groep planten noch net alhiel útkristallisearre is, wurde de fearplanten soms as in boppeklasse mar soms ek wol as in klasse beskôge.
A fern is ony o a group o aboot 12,000 species o plants that belangs the botanical group kent as Pteridophyta.[3] Unalike mosses, thay hae xylem an phloem (makkin them vascular plants). Thay hae stems, leafs, an roots like ether vascular plants. Ferns reproduce via spores an hae neither seeds nor flouers.
A fern is ony o a group o aboot 12,000 species o plants that belangs the botanical group kent as Pteridophyta. Unalike mosses, thay hae xylem an phloem (makkin them vascular plants). Thay hae stems, leafs, an roots like ether vascular plants. Ferns reproduce via spores an hae neither seeds nor flouers.
Les fetchires c' est ene indje di plantes avou a pô près 20.000 diferinnès especes, rindjeyes dins l' divizion Pteridophyta (dins l' tins Filicophyta).
C' est des plantes sins fleur. Leus grinnes, c' est des spôres ki sont rashonnêyes e ronds u e royes dizo les foyes.
Ele crexhèt voltî a Bijhe, a l' ombrire do solea.
El Walonreye, les pus corantès fetchires sont li fetchire måye eyet l' fetchire frumele. Dins ç' climat la, les fetchires vont souwer tins d' l' ivier, et rdjeter å bontins.
Sacwantès fetchires come li fetchire grand-aigue, sont do pwezon po les biesses ki les magnèt.
El Dimeye Bole nonnrece, gn a des adjeyantès fetchires, lomêyes åbes-fetchires.
Dinltins, el Walonreye, on aléve siyî ås fetchires des bwès (fetchire måye, fetchire frumele, fetchire grand aigue) po stierni les biesses.
Les pårt di virêye estént sårtêye li deujhinme anêye, eyet, el troejhinme, on pleut co aler ås fetchires divins.
Mins l' ansene di fetchires ni pourixheut nén åjheymint so les tchamps.
Les fetchires c' est ene indje di plantes avou a pô près 20.000 diferinnès especes, rindjeyes dins l' divizion Pteridophyta (dins l' tins Filicophyta).
C' est des plantes sins fleur. Leus grinnes, c' est des spôres ki sont rashonnêyes e ronds u e royes dizo les foyes.
Ele crexhèt voltî a Bijhe, a l' ombrire do solea.
El Walonreye, les pus corantès fetchires sont li fetchire måye eyet l' fetchire frumele. Dins ç' climat la, les fetchires vont souwer tins d' l' ivier, et rdjeter å bontins.
Sacwantès fetchires come li fetchire grand-aigue, sont do pwezon po les biesses ki les magnèt.
El Dimeye Bole nonnrece, gn a des adjeyantès fetchires, lomêyes åbes-fetchires.
Fieret i gjejmë lehte ne pyll, ne vendet me lagështire. Llojet e fiereve që jetojnë tani janë shume te vegjël ne krahasim me llojet qe kane jetuar 300 milionë vjet me pare. Ato ishin gjigante. Fieri duke mos pasur fara nuk ka as lule, as fryte,shumohen nepermjet sporeve . Ato kane rrënje, kërcell dhe gjethe.
A filetta hè una pianta.
A filetta hè mintuvata à spessu in a cultura è in a litteratura corsa. Par esempiu:
A filetta hè una pianta.
Le filicophyta (Filicophyta, Polypodiophyta) es un phylo de Pteridophyta.
Un filis es composada de 12000 spesies de plantas. Los es plantas vasculal, cual es per dise, los ave xilema e floema, contrastante con moses, cual no ave los. Filis ave talos, folias, e radises como otra plantas vasculal, ma los no ave semes o flores. En loca, los reprodui par sporas. Filises ia apare prima como fosiles de 360 milion anios ante aora en la eda carboniferosa. La familias e spesies cual nos ave oji ia apare sirca 145 milion anios ante aora, en la eda cretasica, pos cuando plantas florinte ia comensa domina multe ambientes.
Le févece (o Filicophyta) suó cchiù o méne 13.000 spèce (gle rame veggetale cchiù ruosse dòppe le Magnoliophyta) spase pe gle munne.
Gle tré quarte de le spèce ze ngúndrene a le reggiune trepecale é parécchie de sse févece trepecale críscene é cámbene ngim'a ate chiande ch'adduóprene pe ze règge.
Se suó assá é fote fote, puonne crià ne feveciare.
Le févece (o Filicophyta) suó cchiù o méne 13.000 spèce (gle rame veggetale cchiù ruosse dòppe le Magnoliophyta) spase pe gle munne.
Gle tré quarte de le spèce ze ngúndrene a le reggiune trepecale é parécchie de sse févece trepecale críscene é cámbene ngim'a ate chiande ch'adduóprene pe ze règge.
Se suó assá é fote fote, puonne crià ne feveciare.
Gáiskišattut (Pteridophyta)
Gáiskišattuid vuollesogat:
Iûⁿ-khí si̍t-bu̍t (羊齒植物)[3], he̍k-chiá kóng koeh-lūi (kòe-, kè-) sī chi̍t toā lūi ê si̍t-bu̍t, ū tāi-iok 12,000 chéng.[4] Koeh-lūi ū keng, hio̍h, kin; mā ū ûi-kóng-sok. In bô hoat chéng-chí mā bô khui hoe, sī ēng pau-chí lâi seⁿ-thoân.
|coauthors= (help) Iûⁿ-khí si̍t-bu̍t (羊齒植物), he̍k-chiá kóng koeh-lūi (kòe-, kè-) sī chi̍t toā lūi ê si̍t-bu̍t, ū tāi-iok 12,000 chéng. Koeh-lūi ū keng, hio̍h, kin; mā ū ûi-kóng-sok. In bô hoat chéng-chí mā bô khui hoe, sī ēng pau-chí lâi seⁿ-thoân.
Ang pako[3], tagabas[4][5], eletso[6], o kaliskis-ahas[7] (fern sa Ingles) ay isang uri ng halaman na nabubuhay sa tabi ng ilog at sapa na may iba't ibang kaurian (sari-sari). Ginagamit sa ngayon ang pangkaraniwang tagabas para sa pag-aayos ng mga bulaklak para sa kasalan at iba pang pagdiriwang. May isang uri ng tagabas na nakakain at kilala rin ito katawagang paku[8] na karaniwang ginagawang ensalada o talbos sa ginataang isada, suso o kuhol sa Pilipinas.[4][9]
Tumutukoy din ang pangalang pako o tagabas sa mga sumusunod na halaman:
Maaari ding tumukoy ang ngalang tagabas sa isang hindi-kauri ng mga tunay na pako; ito ang mala-yerbang halamang Kaempferia galanga[10]
|doi= value (tulong). Nakuha noong 2008-02-12. Unknown parameter |doi_brokendate= ignored (tulong); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (tulong) 
Ang lathalaing ito na tungkol sa Halaman ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang pako, tagabas, eletso, o kaliskis-ahas (fern sa Ingles) ay isang uri ng halaman na nabubuhay sa tabi ng ilog at sapa na may iba't ibang kaurian (sari-sari). Ginagamit sa ngayon ang pangkaraniwang tagabas para sa pag-aayos ng mga bulaklak para sa kasalan at iba pang pagdiriwang. May isang uri ng tagabas na nakakain at kilala rin ito katawagang paku na karaniwang ginagawang ensalada o talbos sa ginataang isada, suso o kuhol sa Pilipinas.
Tumutukoy din ang pangalang pako o tagabas sa mga sumusunod na halaman:
Pako (Athyrium esculentum) Pakong-alagdan (Blechnum orientale) Pakong-anuanag (Onychium siliculosum), tinatawag ding buhok-birhen, dila-dila Pakong-gubat (Pityrogramma calomelanos), o pakong-kalabaw Pakong-parang (Pteris mutilata) Pakong-roman (Ceratopteris thalictroides) Pakong-tulog (Selaginella tamariscina), o pakong-sipres Pakong-buwaya (Cyathea contaminans)Maaari ding tumukoy ang ngalang tagabas sa isang hindi-kauri ng mga tunay na pako; ito ang mala-yerbang halamang Kaempferia galanga
Papartis aba papartīs (lot.Pteridophyta, Polypodiophyta) ī tuokis savuotėškos augals, katros muokslėškā prigol prī spuorėniu ėndoutiu ė palėik atskėro skīriom augalū karalīstie.
Tas ī daugiametis, par vasara žaliounons žuolėnis augals, so miesinga šaknėm, katra kuožnās metās ėšlaid stamontu stombri ė koukšta lapu (aba vėina dėdli lapa). Lapu apatiuo palėik tuokės braškotės, katrūs gamėnas spuoras. Anas ī tuokės baisē mizernas papartė sieklalės. Kap būn šėlta ė vilgšmo, tas spuoras jėm dīgtė ėr ėšaugėn tuokius pūlāškius. Pū žėimuos ėš tūm pūlaiškiu praded augtė naus papartis. Aug papartē nuognē spierē.
Papartem patink ūksmietas, vilgšmės vėitas, tūdie anėi daugomuo aug driegnuos medies, paopiūs, paežeriūs, īpatingā tonkē prī medės šalteniu, opiekšliu, šolniū. Tonkē anėi aug krūvuo ė palėik cielus papartīnus.
Sausi papartē tink krākou, anūm šaknis gera kap liekvarsts nug gomba, pėlva suopiejėma, kėrmėnū, kraujou valītė.
Gerā žėnuoms vierėjėms ī, ka papartis būktās žīdia par Šv. Juonė naktė, ė ka radė̄s anou žėida būs nuognē čiestlībs. Prauda tuokė ī, ka papartis juokė žėida netoria, vuo sakīms „papartė žėids“ rēšk „čiestės radėms“. Senuobie tas galiejė butė kuokės tā īšvėntėnėma apēgas, katrūs nauduots ė papartis.
Bujad, obična bujad ili orlova paprat ( lat. Pteridium aquilinum) – poznata i kao istočna paprat –je biljka iz velike skupine papratnjača (Pterydophyta),[1] je vrsta paprati koja se javlja u umjerenim i suptropskim regijama na obje hemisfere. Izuzetna lahkoća njenih spora dovela je do globalne distribucije.
Običnu bujad prvi je opisao Carl Linnaeus, kao Pteris aquilina, u svesci 2 svog djela Species Plantarum, 1753. Porijeklo specijskog imena izvedeno je iz latinske riječi aquila (orao). U ponovnom izdanju Flora Suecica (1755.), Linnaeus objašnjava da se naziv odnosi na sliku orla viđenog u poprečnom presjeku korijena. Uprkos tome, prenijeto je mišljenje da se naziv odnosi na oblik zrelih listova paprati koji izgledaju poput orlova krila.[2] Međutim, srednjovjekovni učenjaci, uključujući Erasmusa, smatrali su da uzorak vlakana viđen u poprečnom presjeku naličja podsjeća na dvoglavog orla ili hrastove listove.
Obična bujad je zeljasta višegodišnja biljka, zimi listopadna. Veliki, grubo trokutasti listovi paprati pojavljuju se pojedinačno, iz podzemnog rizoma, a dostignu visinu do 0,3–1 m; glavna stabljika, promjera je do 1 cm, u dnu. Na jesen umire do razine tla.[3]
Tradicijski je tretirana kao jedina vrsta u rodu Pteridium (bujadi). Međutim, autoriteti su rod podijelile i prepoznale i do 11 vrsta. Uspostavljen je u rod Pteridium (Friedrich Adalbert Maximilian Kuhn), 1879.[4]
Razmnožava se sporama, a sporangije nastaju u sporama na donjoj strani lista paprati.[5]
U većem dijelu Evrope, uključujući i Bosnu i Hercegovinu, bujad raste na otvorenim šumskim proplancima, pjeskovitim pašnjacima i zapuštenim livadama.[5]
Amfikribni vaskularni snop rizoma obične bujadi
Bujad (Pteridium aquilinum)
Tipovi paprati i sporofore Ophioglossaceae
Gosari-namul (sezonsko prženo brašno)
Kao prilagodljiva biljka, bujad se lako kolonizuje poremećena i raskopana područja . Može biti agresivan i u zemljama u kojima živi, poput Engleske, gdje je izvršio invaziju na kalunu ( Calluna vulgaris (L.) Hull), na sjeveru Jorkširskih močvara.[6]
Bujad, obična bujad ili orlova paprat ( lat. Pteridium aquilinum) – poznata i kao istočna paprat –je biljka iz velike skupine papratnjača (Pterydophyta), je vrsta paprati koja se javlja u umjerenim i suptropskim regijama na obje hemisfere. Izuzetna lahkoća njenih spora dovela je do globalne distribucije.
Raki-raki[1][2] icha Qalaywala (mana rakisqa raphiyuq),[2] kichwapi Llashipa[3] icha Lluri[4] nisqakunaqa (Pteridopsida) raki-rakicha hina rakisapa raphiyuq tuktunnaq sirk'ayuq yurakunam, aswan qurakuna, ichaqa sach'akunapas.
Kaymi huk rikch'aqninkuna:
familia Dryopteridaceae
familia Pteridaceae
familia Polypodiaceae
familia Aspleniaceae
familia Gleicheniaceae
familia Dennstaedtiaceae
familia Cyatheaceae
familia Dicksoniaceae
familia Metaxyaceae
familia Salviniaceae
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raki-raki
Raki-raki icha Qalaywala (mana rakisqa raphiyuq), kichwapi Llashipa icha Lluri nisqakunaqa (Pteridopsida) raki-rakicha hina rakisapa raphiyuq tuktunnaq sirk'ayuq yurakunam, aswan qurakuna, ichaqa sach'akunapas.
She lus erbee 'sy rheynn Pteridophyta eh renniagh ny faarney. Ta mysh 12 000 dooie ayn.[2]. Ta sylem as phloem oc, as myr shen, she lossreeyn cuishlagh t'ayn. Ta gass, duillagyn as fraueyn oc, agh cha nel rassyn ny blaaghyn; t'ad geddyn sliught liorish sporragyn.
She Polypodiopsida possan smoo ny renniee, agh ta renniee goaill stiagh gollianee, renniee scuitçhee, Marattiopsida, as Ophioglossales.
Haink rish renniee 'sy recortys fossylagh 'syn Eash Charboniferagh, agh cha row ny dooieyn jeianagh ayn derrey anmagh 'syn Eash Chretaceagh son y chooid smoo.
Cha row monney feu tarmaynagh ec renniee, agh ta sleih troarey kuse jeu er son bee, jeshanaghey, ny er son yeehrullaghey thalloo sollit. Ta kuse jeu nyn sarkylyn scanshoil.
She lossreeyn cuishlagh ad renniee. T'ad anchasley rish lycophyteyn (lossreeyn ny s'bunneydaghey) er y fa dy vel feer duillagyn oc. T'ad anchasley rish lossreeyn sheelagh (gymnospermae as angiospermae) er y fa nagh vel blaaghyn ny rassyn oc. Ta'n bea oc maylartey sheelogheyn; ta keim sporophytagh daaphloid as keim gametophytagh unphloid oc. Anchasley rish gymnospermyn as angiospermae, she bioag seyr eh gametophyte renniagh.
Corys bea renniagh cadjin:
Ga dy vel renniee cummal ayns cooillyn boggey scaadooagh rere'n eie chadjin, t'ad ry-akin ayns ymmodee çhymbyllaghtyn elley, goaill stiagh sleityn, ushtey, carrickyn eaynagh, as magheryn. Son y chooid smoo, she sur-lossreeyn t'ayn, as t'ad gaase dy mie ayns oayllyn oirragh raad troyn ny çhymbyllaght cur lhiettal er lossreeyn blaaghey. Ta kuse jeu mastey ard-sarkylyn ny cruinney, as t'adsyn goaill stiagh renniagh vooar ny thalloo sleitoil, as Azolla ny loghyn grianchryssagh; ta'n daa ghooie jannoo coloinyn mooar ta skeaylley dy tappee.
T'ad ry-akin ayns kiare oayllyn erskyn ooilley: keylljyn boggey scaadooagh; scaanaghyn ayns carrickyn; curree gheayragh; as er biljyn grianchryssagh, raad ta ymmodee dooieyn nyn epiphyteyn.[3]
Ta ymmodee renniee croghey er co-obbraghey lesh fungyssyn mycorrhisagh. Cha daasee ad agh sthie rheam pH er lheh. Myr sampleyr, cha daasee y renniagh drappee Lygodium (America Hwoie) agh ayns thalloo vog as feer gheayragh; ta rheam y renniagh Cystopteris bulbifera lhie harrish rheam Lygodium, agh cha nel eh ry-akin agh er clagh eayil alkalaihagh.
Ta sporophyteyn renniee, myr lossreeyn rassagh, jeant magh jeh:
Ta gametophyteyn renniee anchasley rish gametophyteyn lossreeyn rassagh. Ta'n gametophyte renniagh cadjin jeant magh jeh:
Cha nel renniee cho scanshoil as lossreeyn rassagh dy tarmaynagh, agh ta ymmyd jeant jeh kuse jeu. Ta sleih gee shiartanse dy renniee, myr sampleyr duillagyn beggey renniagh vooar (Pteridium aquilinum), Matteuccia struthiopteris, Osmunda cinnamomea, ny Diplazium esculentum. T'ad caigney Polypodium glycyrrhiza er son y vlass mie eck.
Ta renniee 'sy ghenus Azolla nyn lossreeyn beggey snaueagh nagh vel gollrish renniee chadjin. Ta ymmyd jeant jeu er son lhiasaghey ayns magheryn reise yn Aishey hiar-yiass, er y fa dy vel ad tashtey nitrageen as jannoo beaghey lus jeh.
Shimmey renniagh t'ad gaase myr lossreeyn çheer-yallooagh, er son duillagys jesheenagh, as myr lossreeyn thie. T'adsyn goaill stiagh renniagh Voston (Nephrolepis exaltata), Asplenium nidus, as y ghenys Platycerium.
Ta fir elley nyn sarkylyn nieunagh ny dooieyn ruegeydagh. T'adsyn goaill stiagh Lygodium japonicum as Onoclea sensibilis. Ta renniagh ushtey vooar (Salvinia molesta) mastey sarkylyn smessey ushtee ny cruinney.
Ta'n renniagh Pteris vittata ard-haglym arsnick ass y thalloo.[4]
T'ad jannoo ymmyd jeh renniee villagh ayns ardjyn grianchryssagh.
She lus erbee 'sy rheynn Pteridophyta eh renniagh ny faarney. Ta mysh 12 000 dooie ayn.. Ta sylem as phloem oc, as myr shen, she lossreeyn cuishlagh t'ayn. Ta gass, duillagyn as fraueyn oc, agh cha nel rassyn ny blaaghyn; t'ad geddyn sliught liorish sporragyn.
She Polypodiopsida possan smoo ny renniee, agh ta renniee goaill stiagh gollianee, renniee scuitçhee, Marattiopsida, as Ophioglossales.
Haink rish renniee 'sy recortys fossylagh 'syn Eash Charboniferagh, agh cha row ny dooieyn jeianagh ayn derrey anmagh 'syn Eash Chretaceagh son y chooid smoo.
Cha row monney feu tarmaynagh ec renniee, agh ta sleih troarey kuse jeu er son bee, jeshanaghey, ny er son yeehrullaghey thalloo sollit. Ta kuse jeu nyn sarkylyn scanshoil.
Tutuwuhan Paku disebut ogé Pteridophyta.[1] Tutuwuhan ieu miboga tingkat nu leuwih luhur ti batan lukut lantaran miboga akar, daun, jeung batang sajati.[1]
Akar tutuwuhan paku ngabentuk serabut nu miboga kaliptra na tungtungna.[1] Jaringan akarna diwangun ku épidermis, kortéks, jeung silinder pusat.[1]
Sarupa jeung akarna, struktur batang tutuwuhan paku diwangun ogé tina epidermis, korteks, jeung silinder pusat.[1] Dina silinder pusat éta aya berkas pembuluh angkut, nyaéta silem jeung floem.[1] Berkas pembuluh ieu boga peran dina prosés fotosintésis jeung nyebarkeun hasil fotosintesis ka sakabéh bagian tutuwuhan.[1]
Struktur daun tutuwuhan paku diwangun ku jaringan épidermis, mésofil, jeung pembuluh angkut.[1]
Sabab réproduksi séksualna teu maké siki, kelompok tutuwuhan paku maké spora pikeun réproduksi.[2] Cara réproduksi na ieu leuwih nyarupaan lukut jeung fungi.[2]
Habitat tutuwuhan paku nyaéta di tempat nu cukup lembab, matak teu anéh lamun biasana napel dina tutuwuhan lain, dina batu, dina wangunan jeung biasa kapanggih di walungan.[3] Tutuwuhan paku bisa kapanggih tumuwuh hampir di sakabéh tempat di dunya, salian di daérah nu aya salju abadi jeung laut.[2] Tutuwuhan paku loba hirup ogé di Indonésia, komo sabagian gedé anggota paku-pakuan tumuwuh di daérah tropika baseuh.[2] Di alam dunya, dipikawanoh nepi ka 12.000 spésiés tutuwuhan paku jeung sakitar saparapatna bisa kapanggih di kawasan Melesia nu kaasup Indonésia.[2]
Tutuwuhan Paku disebut ogé Pteridophyta. Tutuwuhan ieu miboga tingkat nu leuwih luhur ti batan lukut lantaran miboga akar, daun, jeung batang sajati.
Vaarne zeen 'n groep van vaatplantje die toete gruup Pteropsida of Monilophyta behuuere. Naeve de echte vaarne waeren ónger deze naam ouch de vaarnechtige verstange, worónger de paerssterte, de Psilotopsida mitte addertóngfemielje, enne Marattiopsida, meh zóngere Lycophyta (woufsklaw en biesvaarn), die 'n zöstergroep zeen vanne vaarne.
Alla Europese vaarne zeen kroedechtige plantje.
Vaarne höbbe reut, die 't water oete gróndj of oet 't water haole, of die óntbraeke. De meiste saorte höbben 'ne rootstek (rizoom), e kroependj stök aan stengel óngere gróndj. Ouch kómme boumvaarne veur die mitte stengelen 'n sjienstam vörme, zodet e boumechtig uterlik óntsteitj.
De vaarne höbbe blajer die óntspringen oete rootstek. Dees zeen neet zoea te vergelieke mitte blajer vanne zaodplantje. Väöl saorte vaarne höbbe naeve vröchbaar blajer, worop zich sporangië bevinjen ouch ónvröchbaar blajer zónger späör, wie dóbbellouf. Bie väöl anger saorte guuef 't gein óngersjied tösse fertiel en steriel blajer, wie bie neervaarn.
Juus wie móssen en woufsklawwe vermeinigvöljige de vaarne zich middels späör en vörme die gein zäöj.
De vaarne vörmen al zieër aaj plantjegruup, wovan fossiele bekèndj zeen oete midde van 't Devoon. In 't Carboon waas de groep hieël talriek en vormriek. Tródsdet de meiste van dees saorten in 't Perm zeen oetgestórven is de groep ummer naodrökkelik aanwaezig gewaes.
't Guuef doezjendje versjillige saorten aan vaarnen en vaarnechtige die euvere ganse werreld versprèdj veurkómme. In 't biezunjer zeen ze väöl te vinjen in raengewaad (tropisch of gemaotig), ómdet hie ein vanne wichtigste vereisdje ane laefómgaeving vanne vaarn, vóch, is gegarandeerdj.
Ko e ʻakau tenga-efuefu ko e ʻakau ia ʻoku ne fakafanau ngāueʻaki he tengaefuefu. Ko e vahe ia ʻi he fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi, tatau mo hono tokoua, ko e fanga ʻakau tengaʻiʻakau. Ko e tracheophytes kinaua, ʻa ia ʻoku ʻi ai haʻane ngaahi kālava ʻi loto maʻa e fetuku ʻo e vai pe toʻi.
ʻI he saienisi ʻo e ʻakau ko "ʻakau tengaefuefu" ʻoku ʻikai ha fakafaʻafaʻahinga ʻe taha pē, kā ʻoku mavahevahe ʻi he ngaahi vahe ʻe 5. Ko honau hingoa ʻi he lea fakalatina:
ʻOku lotokehekehe ʻa e kau saienisi ki he vahevahe totonu. ʻOku pehē ʻe he tokoniʻihi ko e lycopodiophyta mo e psilotophyta mo e ophioglossophyta ko e konga pē (haʻa pe fokotuʻunga) ʻo e pteridophyta.
Ko e ʻakau tenga-efuefu ko e ʻakau ia ʻoku ne fakafanau ngāueʻaki he tengaefuefu. Ko e vahe ia ʻi he fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi, tatau mo hono tokoua, ko e fanga ʻakau tengaʻiʻakau. Ko e tracheophytes kinaua, ʻa ia ʻoku ʻi ai haʻane ngaahi kālava ʻi loto maʻa e fetuku ʻo e vai pe toʻi.
ʻI he saienisi ʻo e ʻakau ko "ʻakau tengaefuefu" ʻoku ʻikai ha fakafaʻafaʻahinga ʻe taha pē, kā ʻoku mavahevahe ʻi he ngaahi vahe ʻe 5. Ko honau hingoa ʻi he lea fakalatina:
equisetophyta, ko hono ʻuhinga: ikuʻihoosi, kā ʻoku ʻikai te nau tupu ʻi Tongá ni pteridophyta, ko e fern ʻi he lea fakapilitānia, ʻoku kau ki ai ko e: hakato, hulufe, kahivaʻe, kulutuma, laufale, masalu, pasivaka, ponga, ʻuluʻitāupoʻou lycopodiophyta, ko e ikuʻikulī (pe hikuʻipusi) ʻoku kau ki ai psilotophyta, ko e limufonua ʻoku kau ki ai ophioglossophyta, ʻoku ʻi ai ʻene faʻahinga ʻe taha ʻi Tongá ni, kā ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa hano hingoa fakatongaʻOku lotokehekehe ʻa e kau saienisi ki he vahevahe totonu. ʻOku pehē ʻe he tokoniʻihi ko e lycopodiophyta mo e psilotophyta mo e ophioglossophyta ko e konga pē (haʻa pe fokotuʻunga) ʻo e pteridophyta.
Tohi hokohoko ʻa Yuncker Ophioglossum pendulum (kāinga: Ophioglossaceae) (pe vahe: Ophioglossophyta) Angiopteris commutata, A. evecta (Marattiaceae) ponga Dicranopteris linearis (Gleicheniaceae) kahivaʻe Schizaea dichotoma, S. digitata (Schizaeaceae) masalu Trichomanes bipunctatum, T. elongatum, T. minutum, T. omphalodes (Hymenophyllaceae) Cyathea rugosula (Cyatheaceae) ponga Dryopteris concolor, D. dissecta, D. euaensius, D. invisa, D. macroptera, D. parasitica, D. subspinosa, D. unita (Polypodiaceae) Polysticum aristatum (Polypodiaceae) hulufe leisi Tectaria laifolia, T. stearnsii (Polypodiaceae) Arthropteris obliterata (Polypodiaceae) Nephrolepis biserrata, N. hirsutula (Polypodiaceae) hulufe Humata heterophylla (Polypodiaceae) Davallia solida (Polypodiaceae) kulutuma Microlepia speluncae (Polypodiaceae) Dennstaedtia parksii (Polypodiaceae) hulufe Sphenomeris chinensis (Polypodiaceae) Schizoloma ensifolium (Polypodiaceae) Lindsaya decomposita (Polypodiaceae) Diplazium harpeodes, D. petersenii, D. proliferum (Polypodiaceae) Asplenium falcatum, A. gibberosum, A. laserpitiifolium, A. nidus, A. obtusatum, A. remotum, A. unilaterale (Polypodiaceae) hakato Blechnum orientale (Polypodiaceae) Stenochlaena palustris (Polypodiaceae) pasivaka Hypolepis tenuifolia (Polypodiaceae) kahivaʻe Adiantum capillus-venerus, A. diaphanum, A. hispidulum (Polypodiaceae) ʻuluʻitāupoʻou Pteris comans, P. ensiformis, P. pacifica, P. tripartita, P. vittata (Polypodiaceae) hulufe uhi Histiopteris incisa (Polypodiaceae) Vittaria elongata (Polypodiaceae) Anthrophyum alatum, A. plantagineum (Polypodiaceae) Hymenolepis mucronata (Polypodiaceae) Polypodium nigrescens, P. scolopendria (Polypodiaceae) laufale Drynaria rigidula (Polypodiaceae) Acrostichum aureum (Polypodiaceae) hakato Bolbitis lonchophora (Polypodiaceae) Pyrrosia adnascens (Polypodiaceae) Lycopodium cernuum, L. squarrosum (Lycopodiaceae) (lycopodiophyta) ikuʻikulī Selaginella laxa, S. yunckeri (Selaginellaceae) (lycopodiophyta) Psilotum complanatum, P. nudum (Psilotaceae) (psilotophyta) limufonuaΜε το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά κοινώς όλα τα φυτά που ανήκουν στα Πτεριδόφυτα (Pteridophyta). Το γνωστότερο από αυτά είναι το Πτερίδιον το αέτειον (Pteridium aquilinum), συνηθισμένο αυτοφυές στην Ελλάδα, μοναδικό γένος του είδους Πτερίδιον (Pteridium) της οικογένειας Υπολεπιδίδες (Hypolepidaceae) . Η εν λόγω οικογένεια παλαιότερα συγκροτούσε, μαζί με άλλες οικογένειες, μία ενιαία οικογένεια, με το όνομα Πολυποδιίδες (Polypodiaceae). Η εξάπλωσή της ποικίλλει από τις παραθαλάσσιες ως τις ορεινές περιοχές. Χρησιμοποιείται κυρίως για τα φύλλα της (για δημιουργία πρόχειρης στέγης και για συσκευασία φρούτων), ενώ στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή ποτάσας, επειδή έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο. Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά και πολλά άλλα είδη Πτεριδικών, τα οποία καλλιεργούνται ως διακοσμητικά.
Η φτέρη έχει γνήσιες ρίζες, βλαστό και φύλλα, όμως δε σχηματίζει άνθη και, φυσικά, ούτε καρπούς και σπέρματα, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται ως κρυπτόγαμο φυτό. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρια, τα οποία σχηματίζονται σε σποριάγγεια στην πίσω επιφάνεια των φυλλαρίων του σύνθετου φύλλου της. Τα σπόρια αυτά διασκορπίζονται με τον άνεμο και βλασταίνουν εφόσον βρεθούν σε ιδανικές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Ωστόσο, είναι δυνατό να πολλαπλασιαστεί και με κομμάτια των ριζωμάτων της. Το ύψος της φτέρης (στο είδος πτερίδιον το αέτειον) φτάνει και τα 2 μέτρα. Τα πολύ μεγάλα φύλλα είναι συνήθως τριπτεροειδή και σύνθετα, με μακρείς μίσχους, τριχωτούς στη βάση. Το έλασμα του φύλλου χωρίζεται σε μέρη, τα οποία καλούνται πτερίδια. Εκεί, στο κάτω μέρος των πτεριδίων, γίνεται ο σχηματισμός των σποριαγγείων σε σωρούς. Αυτά καλύπτονται από μεμβρανώδες περίβλημα και γυριστά κράσπεδα.
Η φτέρη που ανήκει στο είδος Πτερίδειον το αέτειον είναι γνωστή και με διάφορες άλλες τοπικές ονομασίες.
Υπάρχουν και αυτοφυή στην Ελλάδα είδη που έχουν το όνομα φτέρη και ανήκουν στα Πτεριδικά.
Το κοινό όνομα φτέρη φέρουν και άλλα φυτά της ίδιας κλάσης. Καλλιεργούνται ως διακοσμητικά και ορισμένα εξ αυτών έχουν ξενική προέλευση.
Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά κοινώς όλα τα φυτά που ανήκουν στα Πτεριδόφυτα (Pteridophyta). Το γνωστότερο από αυτά είναι το Πτερίδιον το αέτειον (Pteridium aquilinum), συνηθισμένο αυτοφυές στην Ελλάδα, μοναδικό γένος του είδους Πτερίδιον (Pteridium) της οικογένειας Υπολεπιδίδες (Hypolepidaceae) . Η εν λόγω οικογένεια παλαιότερα συγκροτούσε, μαζί με άλλες οικογένειες, μία ενιαία οικογένεια, με το όνομα Πολυποδιίδες (Polypodiaceae). Η εξάπλωσή της ποικίλλει από τις παραθαλάσσιες ως τις ορεινές περιοχές. Χρησιμοποιείται κυρίως για τα φύλλα της (για δημιουργία πρόχειρης στέγης και για συσκευασία φρούτων), ενώ στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή ποτάσας, επειδή έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο. Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά και πολλά άλλα είδη Πτεριδικών, τα οποία καλλιεργούνται ως διακοσμητικά.
Абагасыманнар, яки абагалар (лат. Polypodióphyta) - псилофитлар нәселеннән чыкканнар һәм югары төзелешле үсемлекләрнең борынгырак төркемнәреннән берсе булып торалар. Ташкүмер чорында бу үсемлекләр, наратбашлар һәм плауннар белән беррәттән, зур урманнар хасил итеп, Җир йөзен биләп алган үсемлекләр дөньясында өстенлек иткәннәр. Бу төркем үсемлекләре хәзер дә киң таралганнар. Хәзерге вакытта абагаларның төрләр саны гаять күп. Алар, киң таралып, урта полосаның төньяк урманнарыннан алып тропикларга кадәр очрыйлар, төрле тирәлектә — чүлләрдән башлап сазлыкта да үсәләр. Бу үсемлекләрнең зурлыгы берничә миллиметрдан алып 25 метрга кадәр (тропик агаччыл формалары) җитә.
Абагаларның яшәү циклында җенессез һәм җенесле буыннар — спорофит һәм гаметофит чиратлаша. Спорофит фазасы өстенлек итә — ул, кагыйдә буларак, күпьеллык, һәм нәкъ менә аны без абага дип атыйбыз.
Уртача зонаның гадәти урманнарында үсүче абагаларның сабагы кыска, бөре эчендә урнашкан һәм тамырча булып тора. Сабакта үткәргеч тукыма яхшы үскән, аның бәйләмнәре арасында төп тукыма — паренхима күзәнәкләре урнаша; өстәмә тамырлар була. Яфраклар тамырчадагы бөреләрдән үсеп чыга һәм җир өстендә ачыла. Алар очтан үсә, зурая һәм фотосинтез һәм спора ясалу функцияләрен үти.
Яфракның аскы ягында споралар өлгерү урыны булган спорангийлар үсә. Уңайлы шартларда спора шыта, һәм аннан кечерәк пластинка — үсентек ярала. Бу — гаметофит. Ул абагаларда еш кына ике җенесле, анда күкәй күзәнәк һәм сперматозоидлар өлгерү урыны булган ана һәм ата җенес органнары барлыкка килә. Аталану су тамчысында бара. Зиготадан яралгы үсә, ул тамырлангач, үсентек үлә. Яралгы спорофитка әверелә.
Кайбер абагаларның споралары төрле зурлыкта була. Бу — төрле споралы абагалар. Аларның вак ата спораларыннан (микро-споралардан) ата үрчү органнары белән гаметофит үсә. Эре ана споралардан (мегаспоралардан) күкәй күзәнәкне өлгертүче гаметофит үсә. Туклыклы матдәләрнең спораларда, аеруча мега-спораларда, туплануы төрле споралы абагаларга шактый өстенлек бирә — спорадагы туклыклы матдәләрне файдаланып, гаметофит аның эчендә үк үсә башлый. Тиз үсеш алу нәтиҗәсендә аталану гадәттәгедән иртәрәк уза, һәм бөтен үсеш циклы тизрәк төгәлләнә. Санап үтелгән үзенчәлекләр аркасында, төрле споралы абагалар тирәлек шартларының үзгәреп торуын җиңел кичерәләр.
Абагаларга шулай ук тамырчада барлыкка килгән махсус бөреләрдән вегетатив үрчү дә хас.
Кайбер төрләренең яшь сусыл яфракларын Япониядә салат ясау өчен файдаланалар. Халык медицинасында абага яфрагыннан махсус рецепт буенча суалчан куа торган дару әзерлиләр. Күп төрләрен аквариумнарда үстерәләр. Азот үзләштерүче цианобактерияләр белән симбиозда яшәүче абагаларны, азот чыганагы буларак, дөге басуларында туфракны азотның эрүчән кушылмаларына баету өчен кулланалар.
Абагалар Җир йөзендә киң таралган һәм төрле тирәлектә очрый. Дымлы тропик урманнарда алар аеруча күптөрле, анда абагалар агач астында үсә. Агаччыл формалары тропик тауларда аеруча күп. Мондый климатлы пояста яшәү формасы белән үзенчәлекле — лианасыман абагалар очрый. Дымлы тропик урманнарда төрле эпифит абагалар, ягъни башка үсемлекләрдә үсүчеләре күп. Сулыкларда йөзеп йөри торган күпьеллык абагаларның берничә төре бар. Уртача климат илләрендә таралган абагаларның күпчелеге — коры җирдә үсүче күпьеллык үләнчел үсемлекләр.
Adiantum lunulatum
Мәңгелек блехнум, Blechnum nudum
Яшь абаганың үсүе
Антарктика диксониясе, Dicksonia antarctica
Антарктика диксониясенең төркемләп үсүе, Dicksonia antarctica
«Kunstformen der Natur» китабыннан алынган рәсем, Эрнст Геккель 1904 ел
Оахака якларындагы абаганың төре
Споралар белән тулган абага, Сан-Диего, Калифорния
Абага яфрагы
Роторуа (Яңа Зеландия) якларындагы абаганың бер төре.
Абагасыманнар, яки абагалар (лат. Polypodióphyta) - псилофитлар нәселеннән чыкканнар һәм югары төзелешле үсемлекләрнең борынгырак төркемнәреннән берсе булып торалар. Ташкүмер чорында бу үсемлекләр, наратбашлар һәм плауннар белән беррәттән, зур урманнар хасил итеп, Җир йөзен биләп алган үсемлекләр дөньясында өстенлек иткәннәр. Бу төркем үсемлекләре хәзер дә киң таралганнар. Хәзерге вакытта абагаларның төрләр саны гаять күп. Алар, киң таралып, урта полосаның төньяк урманнарыннан алып тропикларга кадәр очрыйлар, төрле тирәлектә — чүлләрдән башлап сазлыкта да үсәләр. Бу үсемлекләрнең зурлыгы берничә миллиметрдан алып 25 метрга кадәр (тропик агаччыл формалары) җитә.
Верьгизэнь пазава[1][2][3], вирявань сурсеме[1][3], овтонь лапа[1], (лат. Polypodióphyta), руз. Папоротникови́дные, или па́поротники) — санонь тикшеть, конантень совить кода нееньшкань серсеменьсэть, истя сех пингень касовкс, кона раштавсь 400 млн иенть икеле.
Папоротниктер (лат. Polypodiophyta) – татаал түзүлүштүү уруксуз өсүмдүктөрдүн бөлүмү. Чөп же дарак сымал, кургакта жана сууда өсүүчү өсүмдүктөр. Риниофиттер менен жылаңач уруктуулардын ортосунда болуп, Папоротниктер риниофиттерден келип чыккан. Аларга жыныстык (гаметофит) жана жыныссыз (спорофит) муун алмашуу мүнөздүү. Көпчүлүк Папоротниктердин ксилемасы трахеидден турат. Сабагынын бийиктиги бир нече лшден 20- 25 мге жетип, жердин асты же үстүндө бутактанып же бутактанбай, тик же буралып өсөт. Бир нече ирет канаттай тилкелүү жалбырагы татаал, өтө чоң, узундугу 5-6 (30) .иге жетет; кээсинин жалбырагы үлүлдөй буралган. Папоротниктердин жалбырагы фотосинтез кызматын, ошондой эле спорангийлери жалбырагында калыптанып көбөйүү кызматын да аткарат. Айрым Папоротниктердин споралык жана вегетациялык жалбырактары өз алдынча өөрчүйт. Папоротниктерге майда, сырты бир катмарлуу, аз споралуу спорангийлер мүнөздүү. Көпчүлүк Папоротниктер бирдей споралуу. Спорасы өсүп жетилгенде эки жыныстуу гаметофитти – архегонийди жана антеридииди пайда кылат. Эволюциялык өөрчүдөн кийин ар кыл споралуу Папоротниктер пайда болгон, алардын споралары микроспорага жана мегаспорага бөлүнөт. Микроспорадан аталык гаметофит, ал эми мегаспорадан энелик гаметофит пайда болот. Папоротниктер вегатация жолу менен тамыр-сабак аркылуу, ошондой эле жалбыракта пайда болуучу көбөйгүч бүчүрлөр аркылуу көбөйөт. Папоротниктер бөлүмү 1 класеты, 8 классчаны, 300дөн ашуун урууну, 2 000 түрдү камтыйт. Алар Жер шарынын бардык материктеринде токой, бадал арасында, сууда, көлмөлөрдө, саздак жерлерде, нымдуу шалбааларда өсөт. Кыргызстанда Папоротниктердин 3 тукумга кирген 9 уруусунун 20га жакын түрү кездешет. Папоротниктердин айрым түрлөрү (энелик жана аталык Папоротниктер) медицинада ичегидеги мите курттарды жоготуу үчүн кеңири колдонулат. Кооздук үчүн үйдө жана гүлзарларда атайын өстүрүлөт.
Папоротниктер (лат. Polypodiophyta) – татаал түзүлүштүү уруксуз өсүмдүктөрдүн бөлүмү. Чөп же дарак сымал, кургакта жана сууда өсүүчү өсүмдүктөр. Риниофиттер менен жылаңач уруктуулардын ортосунда болуп, Папоротниктер риниофиттерден келип чыккан. Аларга жыныстык (гаметофит) жана жыныссыз (спорофит) муун алмашуу мүнөздүү. Көпчүлүк Папоротниктердин ксилемасы трахеидден турат. Сабагынын бийиктиги бир нече лшден 20- 25 мге жетип, жердин асты же үстүндө бутактанып же бутактанбай, тик же буралып өсөт. Бир нече ирет канаттай тилкелүү жалбырагы татаал, өтө чоң, узундугу 5-6 (30) .иге жетет; кээсинин жалбырагы үлүлдөй буралган. Папоротниктердин жалбырагы фотосинтез кызматын, ошондой эле спорангийлери жалбырагында калыптанып көбөйүү кызматын да аткарат. Айрым Папоротниктердин споралык жана вегетациялык жалбырактары өз алдынча өөрчүйт. Папоротниктерге майда, сырты бир катмарлуу, аз споралуу спорангийлер мүнөздүү. Көпчүлүк Папоротниктер бирдей споралуу. Спорасы өсүп жетилгенде эки жыныстуу гаметофитти – архегонийди жана антеридииди пайда кылат. Эволюциялык өөрчүдөн кийин ар кыл споралуу Папоротниктер пайда болгон, алардын споралары микроспорага жана мегаспорага бөлүнөт. Микроспорадан аталык гаметофит, ал эми мегаспорадан энелик гаметофит пайда болот. Папоротниктер вегатация жолу менен тамыр-сабак аркылуу, ошондой эле жалбыракта пайда болуучу көбөйгүч бүчүрлөр аркылуу көбөйөт. Папоротниктер бөлүмү 1 класеты, 8 классчаны, 300дөн ашуун урууну, 2 000 түрдү камтыйт. Алар Жер шарынын бардык материктеринде токой, бадал арасында, сууда, көлмөлөрдө, саздак жерлерде, нымдуу шалбааларда өсөт. Кыргызстанда Папоротниктердин 3 тукумга кирген 9 уруусунун 20га жакын түрү кездешет. Папоротниктердин айрым түрлөрү (энелик жана аталык Папоротниктер) медицинада ичегидеги мите курттарды жоготуу үчүн кеңири колдонулат. Кооздук үчүн үйдө жана гүлзарларда атайын өстүрүлөт.
Папрат е секој жив организам кој припаѓа во групата на околу 20.000 видови на растенија систематизирани во типот (или одделот) Pteridophyta, познат и како Filicophyta. Оваа растителна група се нарекува и Polypodiophyta или Polypodiopsida, кога се смета за пододдел на васкуларните растенија (трахеофити). Науката која ги проучува папратите се нарекува птеридологија. Поимот "птеридофит" традиционално се користел за да ги опише сите бессемени васкуларни растенија, притоа опфаќајќи ги папратите и нивните сродници.
Папратите се васкуларни растенија кои се разликуваат од попримитивните црвоточни растенија по тоа што имаат вистински листови (мегафили), а се разликуваат од семените растенија (голосеменици и скриеносеменици) по начинот на размножување - тие немаат цветови и семиња. Како и останатите васкуларни растенија, тие имаат животни циклуси кои вклучуваат смена на генерации, односно смена на диплоидна спорофитна и хаплоидна гаметофитна генерација или фаза. За разлика од голосемениците и скриеносемениците, гаметофитот на папратите е слободноживеачки организам. Етапите во животниот циклус на еден типичен папрат се следните:
Стереотипното мислење за тоа дека папратите растат само во засенчени места не дава целосна слика за стаништата каде сѐ можат да се најдат папратите. Тие живеат во најразлични станишта, од планински возвишенија, до пустински предели, и од водни станишта, па до отворени полиња. Често папратите може да се најдат на места каде различните еколошки фактори го ограничуваат успехот на цветните растенија. Некои папрати се меѓу светските најсериозни плевели, како што е орловата папрат (Pteridium), или водниот папрат (Azolla), кој расте во тропските езера. И двата вида образуваат големи колонии кои агресивно се шират. Постојат четири станишта каде може да се најдат папратите: влажни станишта, засенчени шуми, пукнатини во карпи, особено кога тие се заштитени од директното Сонце, кисели водни станишта од типот на тресетишта и мочуришта, и тропски дрвја, каде многу видови се епифити.
Многу папрати зависат од здружувањата со микоризни габи. Многу папрати растат само на одредени рН вредности, на пример, качувачкиот папрат (Lygodium) од источна Северна Америка може да расте само на влажни, силно кисели почви, додека папратот Cystopteris bulbifera може да се најде само на варовник.
Како и спорофитите на семените растенија, и тие на папратите се состојат од:
Гаметофитите на папратите, за разлика од спорофитите, се многу различни од оние на семените растенија. Се состојат од:
Во природата, многу потешко се наоѓа гаметофитот на папратот, бидејќи тој е храна за многу видови на животни.
Папрат е секој жив организам кој припаѓа во групата на околу 20.000 видови на растенија систематизирани во типот (или одделот) Pteridophyta, познат и како Filicophyta. Оваа растителна група се нарекува и Polypodiophyta или Polypodiopsida, кога се смета за пододдел на васкуларните растенија (трахеофити). Науката која ги проучува папратите се нарекува птеридологија. Поимот "птеридофит" традиционално се користел за да ги опише сите бессемени васкуларни растенија, притоа опфаќајќи ги папратите и нивните сродници.
Упа курăк йышĕ (Polypodióphyta) – Çĕр çинче 400 миллион çул каяллах ĕрчеме пуçланă курăк. Ун чухне вĕсем чи çӳллĕ ӳсентăрансем шутланнă, планета çинче чи сарăлнисем пулнă. Хальхи вăхăтра йывăç евĕрлĕ упа курăкĕсем юлманпа пĕрех. Паянхи упа курăк йышне кĕрекен ӳсентăрансем пысăк мар. Çĕр çинче 300 яхăн йăхра 20 пин ытла упа курăк евĕрлĕ ӳсентăран çитĕнет. Упа курăк йышĕнчи ӳсентăрансен çулçи кăткăс йĕркеленнĕ. Ӗрчеме тусанпа ĕрчет.
Упа курăк йышне сакăр йăх кĕрет:
Экономика тĕлĕшĕнчен, калăпăр, тырă йышĕнчисемпе танлаштарсан, ку ӳсентăрансенчен пайти сахалтарах. Упа курăк йышĕнче кашăк аври тата хура упа курăкĕ апата юрăхлă. Хаш-пĕр йăхри ӳсентăрансем наркăмăшлă. Пирĕн тăрăхра йĕплĕ упа курăкĕ çавăн пек наркăмăшлă курăк шутланать, унăн тымарĕсенче флороглюцин тытăмĕнчи япаласем пур. Çавăн пекех хура упа курăкĕ тата шурлăх упа курăкĕ сывлăхшăн хăрушă.
Упа курăк йышĕ (Polypodióphyta) – Çĕр çинче 400 миллион çул каяллах ĕрчеме пуçланă курăк. Ун чухне вĕсем чи çӳллĕ ӳсентăрансем шутланнă, планета çинче чи сарăлнисем пулнă. Хальхи вăхăтра йывăç евĕрлĕ упа курăкĕсем юлманпа пĕрех. Паянхи упа курăк йышне кĕрекен ӳсентăрансем пысăк мар. Çĕр çинче 300 яхăн йăхра 20 пин ытла упа курăк евĕрлĕ ӳсентăран çитĕнет. Упа курăк йышĕнчи ӳсентăрансен çулçи кăткăс йĕркеленнĕ. Ӗрчеме тусанпа ĕрчет.
उन्यू अर्थात् अङ्ग्रेजीमा फर्न (Fern) एक किसिमको झार हो। विश्वमा उन्यूका सयौं प्रजाति रहेका छन्।नेपालमा ५३४ प्रजातिका उन्यु पाइन्छ्न् । यसको वशं "Dryopteris" हो ।
Fern leaf, probably Blechnum nudum
A tree fern unrolling a new frond
Tree fern, probably Dicksonia antarctica
Tree ferns, probably Dicksonia antarctica
"Filicinae" from Ernst Haeckel's Kunstformen der Natur, 1904
Unidentified tree fern in Oaxaca
Tree Fern Spores San Diego, CA
Leaf of fern
Ferns in one of many natural Coast Redwood undergrowth settings Santa Cruz, CA.
Nature prints in The Ferns of Great Britain and Ireland used fronds to produce the plates
A young, newly formed fern frond
Fern bed under a forest canopy in woods near Franklin, Virginia
Pyrrosia piloselloides, Dragon's Scale, in Malaysia
Fern growing on a wall
Spores of Dryopteris filix-mas
उन्यू अर्थात् अङ्ग्रेजीमा फर्न (Fern) एक किसिमको झार हो। विश्वमा उन्यूका सयौं प्रजाति रहेका छन्।नेपालमा ५३४ प्रजातिका उन्यु पाइन्छ्न् । यसको वशं "Dryopteris" हो ।
पर्णांग या फर्न एक अपुष्पक पौधा है। इसको जड़, तना, पत्ती तीन-भागों में बाँटा जा सकता है। यह बीजाणुधानियों से बीजाणु उत्पन्न करता है। इसीसे नये पौधों की उत्पत्ति होती है। वे बीजाणुधानियाँ पत्तियों में पाई जाती हैं जो ध्यानपूर्वक देखने पर दिखाई देती हैं।
Fern leaf, probably Blechnum nudum
A tree fern unrolling a new frond
Tree fern, probably Dicksonia antarctica
Tree ferns, probably Dicksonia antarctica
"Filicinae" from Ernst Haeckel's Kunstformen der Natur, 1904
Unidentified tree fern in Oaxaca
Tree Fern Spores San Diego, CA
Leaf of fern
Ferns in one of many natural Coast Redwood undergrowth settings Santa Cruz, CA.
Nature prints in The Ferns of Great Britain and Ireland used fronds to produce the plates
A young, newly formed fern frond
Fern bed under a forest canopy in woods near Franklin, Virginia
Pyrrosia piloselloides, Dragon's Scale, in Malaysia
Fern growing on a wall
Spores of Dryopteris filix-mas
पर्णांग या फर्न एक अपुष्पक पौधा है। इसको जड़, तना, पत्ती तीन-भागों में बाँटा जा सकता है। यह बीजाणुधानियों से बीजाणु उत्पन्न करता है। इसीसे नये पौधों की उत्पत्ति होती है। वे बीजाणुधानियाँ पत्तियों में पाई जाती हैं जो ध्यानपूर्वक देखने पर दिखाई देती हैं।
பன்னம் (அல்லது வித்திலியம், Fern) என்னும் செடி மற்றும் மர வகைகளை அறிவியலில் தெரிடொ-'வைட்டே (Pteridophyte) என்று அழைப்பர். தெரிடொ-ஃபைட்டா (Pteridophyta) என்னும்பிரிவில் வகைப்படுத்தப்பட்டிருக்கும் சுமார் இருபதினாயிரம் நிலைத்திணை வகைகளில் ஒன்றைக் குறிக்கும். இவை பூக்கும் தாவரங்கள் தோன்றும் முன்னரே மிகு பழங்காலத்தில் தோன்றி இன்றும் வளரும் நிலைத்திணை வகை. பன்னங்கள் அல்லது வித்திலியங்கள் எனப்படுவன, வித்துக்களில்லாது, புதிய பரம்பரையை உருவாக்குவதற்காக நுண்வித்துக்கள் (spores) மூலம் இனப்பெருக்கம் செய்யும் குழாயுடைத் தாவரம் (vascular plant) என வரைவிலக்கணம் கூறப்படுகின்றது. உண்மையான இலைகளைக் கொண்டிருப்பதால் இவை லைக்கோபைட்டாக்களிலிருந்து வேறுபடுகின்றன. இவை வித்துக்கள் மற்றும் பூக்களைக் கொண்டிராததால், வித்துத் தாவரத்திலிருந்து வேறுபடுகின்றன.
சாதாரணப் பன்னமொன்றின் வாழ்க்கை வட்டம், இரண்டு வேறுபட்ட உருவாக்கக் கட்டங்களைக் கொண்டுள்ளது. இவை பின்வருமாறு:
காழ்க்க்லன் மூலகம் இவற்றின் காழில் காணப்படுவதில்லை. இவற்றின் காழில் பிரதான கடத்தும் ஊடகம் குழற்போலிகளாகும். உரியத்தில் தோழமைக் கலங்கள் காணப்படுவதில்லை. மிகவும் எளிய கடத்தும் கலன்களைக் கொண்ட தாவரங்களாக பன்னங்கள் உள்ளன (லைக்கோபைட்டாக்களும் இது போன்ற எளிய கலன் இலையங்களைக் கொண்டுள்ளன.)
பகுதிகளாகும்.
மேலுள்ள கட்டமைப்பு பன்னத்தின் வித்தித் தாவரத்துக்கே (2n தாவரம்) பொருத்தமானதாகும். பன்னத்தின் புணரித்தாவரம் (n தாவரம்) கட்டமைப்பில் மிக எளிமையானதாகும். இது கட்டமைப்பில் ஈரலுருத் தாவரம் போலக் காணப்படும். பன்னத்தின் புணரித்தாவரக் கட்டமைப்பு பின்வருமாறு காணப்படும்:
பன்னம் (அல்லது வித்திலியம், Fern) என்னும் செடி மற்றும் மர வகைகளை அறிவியலில் தெரிடொ-'வைட்டே (Pteridophyte) என்று அழைப்பர். தெரிடொ-ஃபைட்டா (Pteridophyta) என்னும்பிரிவில் வகைப்படுத்தப்பட்டிருக்கும் சுமார் இருபதினாயிரம் நிலைத்திணை வகைகளில் ஒன்றைக் குறிக்கும். இவை பூக்கும் தாவரங்கள் தோன்றும் முன்னரே மிகு பழங்காலத்தில் தோன்றி இன்றும் வளரும் நிலைத்திணை வகை. பன்னங்கள் அல்லது வித்திலியங்கள் எனப்படுவன, வித்துக்களில்லாது, புதிய பரம்பரையை உருவாக்குவதற்காக நுண்வித்துக்கள் (spores) மூலம் இனப்பெருக்கம் செய்யும் குழாயுடைத் தாவரம் (vascular plant) என வரைவிலக்கணம் கூறப்படுகின்றது. உண்மையான இலைகளைக் கொண்டிருப்பதால் இவை லைக்கோபைட்டாக்களிலிருந்து வேறுபடுகின்றன. இவை வித்துக்கள் மற்றும் பூக்களைக் கொண்டிராததால், வித்துத் தாவரத்திலிருந்து வேறுபடுகின்றன.
ಜರೀಗಿಡಗಳು ಬೀಜಕಣಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ನಾಳೀಯ ಸಸ್ಯ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯ. ಇವು ಪಾಚಿಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಂದರೆ ನೀರು ಮತ್ತು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇತರ ನಾಳೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಂತೆ ಜರೀಗಿಡಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜರೀಗಿಡಗಳು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಫಿಟಲ್ಹೆಡ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೦೫೬೦ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾತಿಗಳು ಇವೆ. ಜರೀಗಿಡಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ೩೬೦ ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅದರ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೪೫ ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣಸಿಗಲು ಆರಂಭವಾಯಿತು.[೧]
ಜರೀಗಿಡಗಳು ಅರೆವಿದಳನದ ಮೂಲಕ ಹಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ವ-ಜೀವಿತ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಗ್ಯಾಮೀಟೊಫೈಟ್ ಆಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಗ್ಯಾಮೀಟೊಫೈಟ್ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಒಂದು ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಕ ಪ್ರೋಥಾಲಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಗ್ಯಾಮಿಟೋಫೈಟ್ ಮಿಟೋಸಿಸ್ನಿಂದ ಗ್ಯಾಮೆಟ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದೇ ಪ್ರೋಥಾಲಸ್ನಲ್ಲಿ ವೀರ್ಯ ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಎರಡೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ಲೆಲೇಟ್ ವೀರ್ಯಾಣು ಮೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಫಲವತ್ತಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಇದು ಪ್ರೋಥಾಲಸ್ಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಯು ಡಿಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಝೈಗೋಟ್ ಮತ್ತು ಮಿಟೋಸಿಸ್ನಿಂದ ಡಿಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಸ್ಪೊರೊಫೈಟ್ (ವಿಶಿಷ್ಟ ಜರೀಗಿಡ ಸಸ್ಯ) ಆಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.[೨]
ಜರೀಗಿಡಗಳ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಗಗಳು
ಜರೀಗಿಡಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಆಹಾರ, ಔಷಧ, ಜೈವಿಕ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ, ಅಲಂಕಾರಿಕ ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಲುಷಿತ ಮಣ್ಣಿನ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾತಾವರಣದಿಂದ ಕೆಲವು ರಾಸಾಯನಿಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಕೆಲವು ಜರೀಗಿಡ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೪]
ಜರೀಗಿಡಗಳು ಬೀಜಕಣಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ನಾಳೀಯ ಸಸ್ಯ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯ. ಇವು ಪಾಚಿಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಂದರೆ ನೀರು ಮತ್ತು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇತರ ನಾಳೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಂತೆ ಜರೀಗಿಡಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜರೀಗಿಡಗಳು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಫಿಟಲ್ಹೆಡ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೦೫೬೦ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾತಿಗಳು ಇವೆ. ಜರೀಗಿಡಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ೩೬೦ ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅದರ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೪೫ ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣಸಿಗಲು ಆರಂಭವಾಯಿತು.
.jpg)
