Multimedia w Wikimedia Commons Hasło w Wikisłowniku Podgorzałka zwyczajna, podgorzałka, kaczka białooka[5], kaczka podgorzałka[6] (Aythya nyroca) – gatunek średniego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
Występowanie
Ptak ten zamieszkuje wyspowo pas od Europy Środkowej i Wschodniej po zachodnią Mongolię. Izolowane populacje w Libii i Pakistanie. Północne populacje wędrowne. Przeloty w marcu–maju i sierpniu–listopadzie. Zimują w basenie Morza Śródziemnego, subsaharyjskiej Afryce, Bliskim Wschodzie, południowych brzegach Morza Kaspijskiego, subkontynencie indyjskim i w południowo-wschodniej Azji. Sporadycznie zalatuje do Europy Zachodniej i Skandynawii oraz na Wyspy Kanaryjskie i Wyspy Zielonego Przylądka.
Morfologia
-
Cechy gatunku
- Samiec nieco większy od samicy. W szacie godowej samiec ma głowę, szyję i pierś kasztanowordzawe, na podbródku biała plama, oczy białe. Boki brązowoszare, a grzbiet ciemnobrązowy lub czarniawy. Brzuch i podogonie białe. Samica podobna do samca, lecz brak jej białej plamy na podbródku, a kolor głowy i szyi zlewa się z kolorem boków. Ma też brązowe oczy i bardziej matowe upierzenie. U obu płci białe lusterko, które w locie widoczne jest jako charakterystyczny biały pas. Tęczówka samca biała, a samicy brązowa.
-
Wymiary średnie[5][7]
- długość ciała ok. 40–46 cm
długość skrzydła 17–19 cm
rozpiętość skrzydeł 63–67 cm
masa ciała ok. 400–700 g
Ekologia
-
Biotop
- Stojące, gęsto zarośnięte zbiorniki słodkiej wody.
-
Gniazdo
- Na lądzie, w pobliżu wody, ukryte w gęstej roślinności.
-
Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–maju 6 do 14 jaj w kolorze od brązowego po żółto-zielony[8].
-
Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 25 do 28 dni przez samicę[8]. Zagniazdownik, pisklęta usamodzielniają się po 8 tygodniach.
-
Pożywienie
- Rośliny wodne z niewielką domieszką bezkręgowców. Pokarm zdobywa nurkując[8].
Ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (bliski zagrożenia)[4]. Gatunek silnie zagrożony, wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[9].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.)
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.