Họ Thủy mạch đông (danh pháp khoa học: Juncaginaceae) là một họ thực vật có hoa trong bộ Trạch tả (Alismatales). Trong khoảng vài chục năm gần đây họ này được phần lớn các nhà phân loại học công nhận.
Hệ thống APG II năm 2003 (không thay đổi so với hệ thống APG năm 1998), cũng công nhận họ này và đặt nó trong bộ Trạch tả, thuộc nhánh thực vật một lá mầm (monocots). Họ này có lẽ bao gồm 3-4 chi (với Triglochin được biết đến nhiều nhất), với tổng cộng khoảng 15[1] tới 25 loài[2], được tìm thấy trong các khu vực ôn đới hay lạnh ở cả Bắc bán cầu lẫn Nam bán cầu.
Chúng là cây thân thảo của các khu vực đầm lầy với các lá một mặt nhiều hay ít[1]. Các loài trong họ chủ yếu là cây lâu năm, với một ít là cây một năm, ưa ẩm (đôi khi ưa mặn). Khi là cây ưa ẩm thì có rễ ăn sâu. Các lá nhỏ hoặc trung bình, mọc so le hay xoắn ốc[2]. Hoa đơn tính khác gốc hay đa phối ngẫu-đơn tính cùng gốc[2]. Thụ phấn nhờ gió. Chùm hoa có cọng hay cụm hoa dạng bông. Quả kép. Các lá noãn tạo quả nếu là dạng noãn rời, hay được cho là vậy, thì kết hợp lại thành quả tụ thứ cấp hay không kết hợp. Nếu là dạng quả tụ thì là dạng quả nẻ. Hạt chứa tinh bột, không có nội nhũ[2].
Nhóm thân cây trong cây phát sinh loài của họ Juncaginaceae có niên đại khoảng 82 triệu năm trước (Ma) còn nhóm chỏm cây của họ Juncaginaceae có niên đại khoảng 52 Ma (Janssen & Bremer 2004)[1].
Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG II, với họ Maundiaceae vẫn nằm trong họ Juncaginaceae còn họ Limnocharitaceae vẫn đứng độc lập.
Alismatales
Alismataceae s.l.
Alismataceae s.s.
Juncaginaceae
Chi Maundia trong hệ thống APG II năm 2003 được xếp trong họ này, nhưng trong hệ thống APG III năm 2009 thì nó được tách ra để tạo thành họ Maundiaceae với 1 loài duy nhất (Maundia triglochinoides) nhưng vị trí chưa rõ ràng trong cây phát sinh chủng loài.
Họ Thủy mạch đông (danh pháp khoa học: Juncaginaceae) là một họ thực vật có hoa trong bộ Trạch tả (Alismatales). Trong khoảng vài chục năm gần đây họ này được phần lớn các nhà phân loại học công nhận.
Hệ thống APG II năm 2003 (không thay đổi so với hệ thống APG năm 1998), cũng công nhận họ này và đặt nó trong bộ Trạch tả, thuộc nhánh thực vật một lá mầm (monocots). Họ này có lẽ bao gồm 3-4 chi (với Triglochin được biết đến nhiều nhất), với tổng cộng khoảng 15 tới 25 loài, được tìm thấy trong các khu vực ôn đới hay lạnh ở cả Bắc bán cầu lẫn Nam bán cầu.
