Gołąbek buczynowy (Russula nobilis Velen) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Alina Skirgiełło używała nazwy gołąbek merowski (obydwoje dla synonimu R. mairei)[3].
Średnica 4-9,5 cm, kształt początkowo półkulisty, potem rozpostarty, a nawet nieco wklęsły. Brzeg dość ostry, gładki i nieco karbowany (co najwyżej do 5 mm). Powierzchnia gładka o barwie od różowej do karminowej. Po deszczach blaknie i staje się brudnożółtawa lub jasnoróżowa. Podczas suchej pogody skórka jest matowa, podczas wilgotnej nieco lepka, Daje się ściągnąć tylko na samym brzegu[4]/
Dość gęste i dość cienkie. Mają szerokość 5-8 mm, są rozwidlone, przy trzonie przyrośnięte zatokowato, przy brzegu tępe. Występują między nimi blaszeczki. Są białe,lub z żółtawym odcieniem[4].
Wysokość 2,5-4 cm, grubość 1-1,5 cm, walcowaty, pełny. . Powierzchnia gładka lub delikatnie szorstka, bez różowego wybarwienia, co najwyżej ze słabym różowym odcieniem. Ma barwę białą, żółtą lub brązowawą[4].
Twardy i ścisły, biały, tylko pod skórką zabarwiony na różowo. Zapach lekko owocowy, smak ostry[4].
Wysyp zarodników biały. Zarodniki o kształcie od kulistego do szeroko elipsoidalnego i rozmiarach 8,5-10 × 7-8,5 µm. Mają brodawkowato-kolczastą powierzchnię z rzadką siateczką i widoczną łysinką. Podstawki o rozmiarach 40-50 × 9-12,5 µm, cystydy 65-75 × 7,5-10 µm. Pod działaniem sulfoaniliny barwią się na granatowo. W skórce liczne dermatocysty o rozmiarach 65-85 × 6-10 µm[4].
Znany jest tylko w Europie[5]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisany na wielu stanowiskach[3].
Występuje w lasach liściastych, pod bukami, na suchych glebach wapiennych. Pojawia się od sierpnia do października[6].
Grzyb mikoryzowy[3]. Jest grzybem trującym, powoduje zaburzenia układu pokarmowego[6].
Gołąbek buczynowy (Russula nobilis Velen) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).