Białoskórnik chropowaty (Cystostereum murrayi (Berk. & M.A. Curtis) Pouzar) – gatunek grzybów z rodziny białoskórnikowatych (Cystostereaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cystostereum, Cystostereaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1868 r. M.J. Berkeley i M.A. Curtis, nadając mu nazwę Thelephora murrayi. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1959 r. Zdenek Pouzar, przenosząc go do rodzaju Cystostereum[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej w polskim piśmiennictwie gatunek ten opisywany był jako cystoskórek pachnący (przez Stanisława Domańskiego w 1991 r.) lub białoskórnik świerkowy (W. Wojewoda w 1996 r.)[3].
Wieloletni. Zazwyczaj jest rozpostarty, szczególnie gdy występuje na dolnej stronie dużych kłód drzewa. Natomiast gdy rozwija się na kłodach pionowych lub skośnie powalonych, tworzy w górnej części niewielkie, odgięte od podłoża fałdy o szerokości 0,2-1 cm. Jest duży – osiąga długość do kilku metrów i cienki – grubość 0,3-2 mm, wyjątkowo do 5 mm. Powierzchnia hymenialna początkowo ma barwę od kremowobiałej do blado-ochrowo-szarej, później staje się ciemniejsza, brunatnawa. Jest gęsto pokryta brodawkami i podczas suchej pogody popękana. Górna powierzchnia odgiętych fałdów jest czarna, twarda, bezwłosa i z ostrym i brunatnym brzegiem. Kontekst niewyraźnie warstwowany, korkowaty lub zdrewniały, po wysuszeniu łamliwy[4].
Owocnik ma przyjemny, aromatyczny i charakterystyczny zapach[4].
System strzępkowy dymityczny. Strzępki szkieletowe grubościenne, o średnicy 1,5–3 μm, zazwyczaj przebiegające równolegle. Strzępki generatywne cienkościenne, o grubości 2-3,5 μm. Są gęsto pozlepiane, septowane ze sprzążkami. W subhymenium ułożone są prostopadle do strzępek generatywnych. Bardzo licznie występują gloeocystydy o kształcie od jajowatego do elipsoidalnego. W hymenium i subhymenium mają rozmiar 30–40 × 7–15 μm, w kontekście są dłuższe i węższe. Wypełnione są oleistymi kropelkami lub jednolitą żółtą substancją (zwłaszcza w hymenium). Podstawki wąskomaczugowate, 4-sterygmowe ze sprzążką w podstawie. Zarodniki o kształcie od elipsoidalnego do niemal cylindrycznego, cienkościenne, gładkie, nieamyloidalne. Mają rozmiar 4,5-5,5–40 × 2,5-3 μm[4].
W Ameryce Północnej i Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, sięga tutaj na północy aż po rejony arktyczne. Występuje także w Azji (Kaukaz, Syberia, Japonia), podawano jego stanowiska na Kubie, Jamajce, w Puerto Rico i na Nowej Zelandii[4]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony. który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii gatunków wymierających, jeśli nadal działać będą czynniki zagrożenia[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Norwegii, Szwecji i Finlandii[3].
Rozwija się na pniakach i powalonych martwych pniach świerka i jodły, wyjątkowo buka. W Polsce najczęściej spotykany jest w górach, w granicach naturalnego zasięgu świerka pospolitego, w Europie w iglastych i mieszanych lasach borealno-subalpejskich. W Ameryce Północnej występuje głównie na drzewach liściastych, i to także w rejonach o klimacie tropikalnym. Z tego też powodu Eriksson i Ryvarden (1975 r.) podejrzewają, że okazy opisywane jako Cystostereum murrayi w Ameryce mogą być innymi gatunkami, niż te w Europie[4].
Saprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna[4].
Na martwym drewnie w lesie występuje wiele podobnych gatunków grzybów o rozpostartym owocniku. Białoskórnika chropowatego najłatwiej odróżnić po charakterystycznym zapachu, który wyczuwalny jest z czasami nawet z 15–30 metrów[4].
Białoskórnik chropowaty (Cystostereum murrayi (Berk. & M.A. Curtis) Pouzar) – gatunek grzybów z rodziny białoskórnikowatych (Cystostereaceae).
