Hibiscus

Kwiat

Kwiat

Odmiana o pełnych kwiatach

Podwójny hibiskus

Podzielony płatek hibiskusa

Ketmia^[2] (Hibiscus L.), pot. hibiskus^[a], róża chińska^[3][b] – rodzaj krzewów i roślin zielnych z rodziny ślazowatych. Należy do niego ok. 220 gatunków pochodzących z obszarów o ciepłym klimacie^[5] Gatunkiem typowym jest Hibiscus syriacus L.^[6].

Morfologia

Do rodzaju tego należą zarówno małe drzewa, krzewy jak i rośliny zielne. Liście mają rozmaite kształty od prostych kolistych do lancetowatych z ząbkowanym zakończeniem brzegów liścia. Kwiaty są duże i wyraziste, trąbkowate, z pięcioma płatkami, w kolorach od różowego poprzez czerwone do żółtego o szerokości 4-15 cm. W środku kwiatu znajduje się prętosłup.

W strefie umiarkowanej najczęściej spotyka się gatunek Hibiscus syriacus (znany jako Róża Althei czy Róża Szarona). W rejonach tropikalnych najczęściej spotykanym gatunkiem jest Hibiscus rosa-sinensis.

Hibiskus jest też pożywieniem niektórych larw motyli.

Systematyka

Synonimy^[7]

Bombycidendron Zoll. & Moritzi, Bombycodendron Hassk., orth. Var., Brockmania W. Fitzg., Pariti Adans., Wilhelminia Hochr.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do plemienia Hibisceae, podrodziny Malvoideae, rodziny ślazowatych Malvaceae, rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )^[1][8].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Malvineae Rchb., rodzina ślazowate (Malvaceae Juss.), podrodzina Hibiscoideae Leurss., plemię Hibisceae Rchb., podplemię Hibiscinae A. Dumont, rodzaj ketmia (Hibiscus L.)^[9].

Gatunki (wybór)

• Hibiscus acetosella Welw. ex Hiern
• Hibiscus arnhemensis F. D. Wilson
• Hibiscus brackenridgei A. Gray – tzw. hibiskus hawajski (ma'o hau hele)
• Hibiscus calyphyllus Cav.
• Hibiscus cameronii Knowles & Westc.
• Hibiscus cannabinus L. – ketmia konopiowata
• Hibiscus cardiophyllus A. Gray
• Hibiscus coccineus Walter – ketmia krwista
• Hibiscus diversifolius Jacq.
• Hibiscus drummondii Turcz.
• Hibiscus flavifolius Ulbr.
• Hibiscus furcellatus Desr. – tzw. hibiskus hawajski (akiohala)
• Hibiscus furcatus Willd.
• Hibiscus heterophyllus Vent.
• Hibiscus indicus (Burm. f.) Hochr.
• Hibiscus kokio Hillebr. ex Wawra
• Hibiscus laevis All.
• Hibiscus lasiocarpos Cav.
• Hibiscus lavaterioides Moric.
• Hibiscus ludwigii Eckl. & Zeyh.
• Hibiscus macranthus Hochst. ex A. Rich.
• Hibiscus micranthus L. f.
• Hibiscus moscheutos L.
• Hibiscus mutabilis L.
• Hibiscus paramutabilis L. H. Bailey
• Hibiscus pedunculatus L.f
• Hibiscus platanifolius (Willd.) Sweet
• Hibiscus radiatus Cav.
• Hibiscus rosa-sinensis – ketmia róża chińska
• Hibiscus sabdariffa – ketmia szczawiowa
• Hibiscus schizopetalus (Dyer) Hook. f.
• Hibiscus scottii Balf. f.
• Hibiscus sinosyriacus L. H. Bailey
• Hibiscus syriacus L. – ketmia syryjska
• Hibiscus trionum L. – ketmia południowa
• Hibiscus waimeae A. Heller

Zastosowanie

• Rośliny ozdobne: Wiele z gatunków hibiskusa jest uprawianych z uwagi na charakterystyczne kwiaty. Hibiscus syriacus (Mugunghwa) jest narodowym kwiatem Korei Południowej a Hibiscus rosa-sinensis (Bunga Raya albo chiński hibiskus) jest symbolem Malezji. Hibiskus hawajski znalazł się w godle stanu Hawaje.
• Rośliny lecznicze. Kwiat hibiskusa ma właściwości obniżające ciśnienie krwi, a polisacharydy wzmacniają odporność organizmu. Działa on też kojąco, przeciwzapalnie oraz łagodzi podrażnienia, uważa się także, że wzmacnia wątrobę. Ma przyjemny kwaskowaty smak i piękny, czerwony kolor. Hibiskus (kwiat malwy sudańskiej) to źródło naturalnej witaminy C oraz wapnia, witamin i soli mineralnych. Przyspiesza on przemianę materii, zmniejsza wchłanianie w jelitach, działa wzmacniająco na wątrobę i oczyszcza organizm. W afrykańskiej medycynie ludowej przypisuje się mu działanie antybakteryjne i moczopędne, dzięki czemu zapobiega zastojom wody w organizmie.
• Jeden z gatunków hibiskusa, znany jako kenaf (Hibiscus cannabinus) jest powszechnie używany w produkcji papieru oraz jako roślina jadalna (do przyrządzania naparów – szczególnie w Egipcie, Sudanie (tzw. karkade) oraz na Karaibach).
• W niektórych rejonach (np. w Polinezji) wykorzystuje się włókna roślinne z łodyg hibiskusa.

Ciekawostki

• Miasto Chengdu w Chinach jest znane jako miasto hibiskusa.
• Kwiat hibiskusa kwitnie tylko jeden dzień.

Uwagi

Przypisy