Aposeris

Morfologia

Sałatnica leśna (Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju sałatnica Aposeris Neck. ex Cass. Dict. Sci. Nat. 48: 427. Jun 1827. Występuje w lasach liściastych Europy.

Zasięg występowania

Występuje naturalnie w Europie. Występuje we florze Polski i należy do roślin rzadkich^[3]. W Polsce jest gatunkiem występującym na stanowiskach naturalnych w południowo-wschodniej Polsce^[4]. Gatunek wschodniokarpacki, takson reglowy.

Morfologia

Pokrój

Roślina rozetowa tworząca pędy o silnie skróconych międzywęźlach z jasnożółtym lub złocistożółtym kwiatostanem.

Łodyga

Bezlistna, podnosząca się, pusta w środku (dęta) głąbik, początkowo wełniście owłosiona, później gładka, zielona lub jasno brązowa. Roślina wypuszcza od jednej do kilku łodyg, które osiągają wysokość od 10 do 20 cm.

Liście

Odziomkowe, zebrane w rozetę, głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Brzegi nierówne i nieregularnie ząbkowane, ze szpiczastymi odcinkami i tępymi lub zaokrąglonymi wcięciami. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem. Blaszki liściowe zielone lub żółtozielone o długości do 10 cm.

Kwiaty

Języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Kosze kwiatowe o średnicy od 2,5 do 4 cm. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Kwiatostan osiągając dojrzałość zmienia się w dmuchawiec.

• Kwiatostan podobny do mniszka lekarskiego.

Owoce

Żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem (dłuższym od owocu). Owoce zebrane są w owocostanie (dmuchawcu) tworzącym puszystą kulę, każdy posiada niewielki, parasolowaty aparat lotny powstały z puchu kielichowego, zwiększający powierzchnię lotną. Przez wiatr przenoszone są na dalekie odległości.

Korzeń

Korzeń, spichrzowy, tworzący rozgałęzienia.

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina, autotrof, hemikryptofit (pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi). Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia. Odporna na niesprzyjające warunki, dobrze znosi cień i mrozy.

Siedlisko

Rośnie w lasach liściastych (dąbrowy, grądy, buczyny, łęgi) w niższych partiach górskich, na stanowiskach na glebach przeciętnie wilgotnych lub wilgotnych, umiarkowanie żyznych lub żyznych, o podłożu wapiennym. Preferuje stanowiska umiarkowanie zacienione, umiarkowanie chłodne warunki mikroklimatyczne

Fitosocjologia

W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny (Ch.) dla rzędu (Fagetalia sylvaticae) należącego do klasy europejskich mezo- i eutroficznych lasów liściastych^[5]. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.

Cechy fitochemiczne

Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny o nieprzyjemnym zapachu.

Zobacz też: Sałata i sałatnik.

Przypisy