Oomycetes

Оомицетите (лат. Oomycota или Oomycetes) образуваат одделна филогенетска линија на габовидни еукариотски микроорганизми (протисти). Тие се филаментозни, микроскопски организми кои се исхрануваат по пат на апсорпција и се размножуваат полово или бесполово. Живеат сапрофаген или патоген начин на живот, при што ги вклучуваат некои од најважните растителни патогени, предизвикувајќи болести како пламеница на компир и пламеница на винова лоза. Оомицетите често се нарекуваат и водни мувли, иако повеќето видови не се вистински водни организми, а сувоземни патогени.

Морфологија

Оомицетите ретко поседуваат септи, а доколку поседуваат, тие се малку на број,^[1] јавувајќи се во основата на спорангиите и понекогаш во постарите делови од филаментите.^[2] Некои се едноклеточни, но други се филаментозни и се разгрануваат.

Размножување

Повеќето оомицети даваат два различни типови на спори. Главните распространувачки спори се бесполови, самоподвижни и се познати како зооспори, способни за хемотаксија (движење кон или од хемиски сигнал, на пример, од потенцијален извор на храна) во површинските води (вклучувајќи ја и дождовната вода на растителните површини). Неколку оомицети произведуваат воздушни бесполови спори кои се распространуваат со ветрот. Тие исто така произведуваат и полови спори наречени ооспори што се провидни, со двоен ѕид, сферични образованија со кои оомицетите ги преживуваат неповолните услови на животната средина.

Систематика

Групата е поделена на шест редови:^[2]

• Lagenidiales се најпримитивни; некои се филаментозни, а други едноклеточни; обично се паразити
• Leptomitales имаат задебелувања на клеточните ѕидови кои на целосното клеточно тело му даваат изглед како да е септирано. Поседуваат хитин и обично се размножуваат бесполово
• Rhipidiales користат ризоиди за да го прикрепат својот талус за дното на стоечките или загадени водни тела
• Saprolegniales се најраспространети, немаат клеточни ѕидови и многу се разгрануваат. Многу претставници се разложувачи на мртва органска материја, а другите се паразити
• Peronosporales се исто така главно сапрофагни или паразити на растенија и имаат несептирана разгранета форма. Најголем дел од најштетните земјоделски паразити припаѓаат на овој ред
• Albuginales според некои автори се сметаат за фамилија (Albuginaceae) во рамките на Peronosporales, иако се покажа дека тие се филогенетски оддалечени од овој ред.

Патогеност

Многу оомицети се економски важни бидејќи се агресивни патогени на растенијата. Одредени видови можат да предизвикаат болест кај рибите. Многуте растителни патогени видови можат да се класифицираат во четири групи:

• Групата Phytophthora е парафилетски род чии видови предизвикуваат болести каква што е гниење на коренот, пламеница на компирот (причина за Големиот глад во Ирска од 1840-тите и во други делови на Европа), потоа ненадејно сушење на дабот, гниење на коренот на рододендронот и мастилава болест кај питомиот костен.
• Парафилетската група Pythium е дури попревалентна отколку Phythophthora, и индивидуалните видови имаат поширок спектар на домаќини, најчесто предизвикувајќи помалку штета. Појавата на Pythium во стаклените градини е многу чест проблем при што организмот ги уништува новодобиените никулци. Микопаразитските членови на оваа група (како P. oligandrum) паразитираат на други оомицети и габи, поради што нашле употреба во биоконтролата. За еден вид од овој род (Pythium insidiosum) е познато дека ги инфицира цицачите.
• Третата група е групата на пламеници, кои лесно се препознаваат по појавата на бели, кафеавкасти или маслинести петна на долната површина од листовите.
• Видовите од четвртата група предизвикуваат беломеурести ‘рѓи (припадници на редот Albuginales) на различни цветни растенија. Овие оомицети спорулираат под епидермисот на нивниот домаќин, давајќи притоа меури исполнети со спори на стеблата, листовите и соцветијата. Albuginales се поделени во три родови - Albugo кој паразитира најмногу на Brassicales, Pustula која паразитира најмногу на Asterales и Wilsoniana која паразитира најмногу на Caryophyllales. Како и пламениците, овие видови се облигатни биотрофи, што значи дека не можат да преживеат без присуство на жив домаќин.

• Пламеница на компирот предизвикана од Phytophthora infestans

• Сушење на листот од даб предизвикано од Phytophthora ramorum

• Пламеница на краставица

• Albugo candida на растението овчарска торбичка

• Ларва на еднодневка зафатена од водна мувла (оомицета)

Наводи