dcsimg

Brudnicowate ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
 src=
Gąsienica kuprówki złotnicy

Brudnicowate[1], brudnice[2] (Lymantriinae) – podrodzina motyli z rodziny mrocznicowatych. Obejmuje około 2500 gatunków. Kosmopolityczna. Samice miewają zredukowane skrzydła, a niekiedy także odnóża. Samce dobrze latają, często także w dzień. Na ciałach gąsienic występują brodawki i różnej budowy szczecinki. Liczne gatunki notowane jako szkodniki drzew i krzewów.

Opis

Motyle o silnie owłosionej głowie, tęgo zbudowanym tułowiu i rozpiętości skrzydeł od 20 do 90 mm. Aparat gębowy mają znacznie uwsteczniony, o zredukowanej lub nieobecnej ssawce, wskutek czego dorosłe nie pobierają pokarmu. Na zatułowiu występują narządy tympanalne. Przednie skrzydła z dalece zlanymi żyłkami radialnymi i wtórnie zanikłą dodatkową komórką radialną. U samców wędziełko buduje jedna, zaś u samic kilka szczecin. Skrzydła samic niekiedy zredukowane, a nawet całkiem nieobecne. W rodzaju Orygia samice mogą być całkiem pozbawione oczu, czułków, narządów gębowych, skrzydeł i odnóży. Odwłok samic gruby, czasem zakończony pęczkiem długich włosów, którymi przykrywają złoża jaj. Pokładełko z dużymi wargami. Samce mają smukły odwłok, a ich genitalia charakteryzuje gruby unkus (czasem zastąpiony superunkusem), krótki tegumen, wąskie winkulum, zwykle słabo wykształcony sakulus oraz płytkowata, niewielkich rozmiarów juksta od strony brzusznej obejmująca edeagus[2].

Ciało gąsienic pokrywają brodawki oraz gładkie, piłkowane lub pierzaste szczecinki wtórne, które układać się mogą w pęczki lub szczotki. Na wierzchu szóstego i siódmego segmentu odwłoka występują żółte lub czerwone lejki, stanowiące ujścia gruczołów. Poczwarki mają krępą budowę, są mocno oszczecinione, a ich kremaster ma wygląd stożka z krótkimi szczecinkami na końcu[2].

Biologia i znaczenie

Gąsienice żerują na drzewach i krzewach liściastych, rzadziej iglastych, a jeszcze rzadziej na roślinach zielnych. Najczęściej są polifagiczne. Przepoczwarczają się w kokonie na korze, w ściółce lub oprzędzionych liściach. Samce latają szybko, często są aktywne także w dzień. Samice o skrzydłach zredukowanych nie oddalają się od miejsca przepoczwarczenia i składają jaja w pobliżu. Samice beznogie nie opuszczają kokonu i składają jaja na jego powierzchni[2].

W gospodarce leśnej i sadownictwie wiele gatunków stanowi groźne szkodniki pierwotne. Liczne mają tendencję do gradacji. W Polsce do ważniejszych szkodników należą: brudnica mniszka, brudnica nieparka, kuprówka rudnica, kuprówka złotnica, szczotecznica szarawka, białka wierzbówka i znamionówka tarniówka[2].

Rozprzestrzenienie

Takson kosmopolityczny, najliczniejszy w gatunki w Afryce[1][2]. W Polsce występuje ich 16[2][3] (zobacz: brudnicowate Polski).

Taksonomia

Brudnicowate do niedawna traktowane były jako niezależna rodzina w obrębie Noctuoidea. Na podstawie szeregu analiz filogenetycznych są obecnie włączane do mrocznicowatych (Erebidae) w randze podrodziny[4][5]. Zaliczanych jest doń około 2500 opisanych gatunków[1]. W BioLib.cz wyróżniono 5 plemion[6]:

oraz 4 rodzaje niesklasyfikowane do żadnego z nich[6]:

Przypisy

  1. a b c David Carter: Motyle. Warszawa: Wiedza i Życie, 1993, s. 267. ISBN 83-85231-90-0.
  2. a b c d e f g Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXVII, zeszyt 54. Brudnice – Lymantriidae.. J. Buszko, Z. Śliwiński. Warszawa - Wrocław: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1980.
  3. Christopher Jonko: Erebidae Polski. W: Motyle Europy [on-line]. [dostęp 2016-11-12].
  4. Reza Zahiri. Molecular Systematics of Noctuoidea (Insecta, Lepidoptera). „Sarja - Ser. AII”. 268, 2012.
  5. Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 372, 367.
  6. a b Lymantriidae Hampson, 1893. W: BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2016-11-14].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Brudnicowate: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Samica Orygia anartoides  src= Gąsienica kuprówki złotnicy  src= Kuprówka rudnica

Brudnicowate, brudnice (Lymantriinae) – podrodzina motyli z rodziny mrocznicowatych. Obejmuje około 2500 gatunków. Kosmopolityczna. Samice miewają zredukowane skrzydła, a niekiedy także odnóża. Samce dobrze latają, często także w dzień. Na ciałach gąsienic występują brodawki i różnej budowy szczecinki. Liczne gatunki notowane jako szkodniki drzew i krzewów.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL