Adren neɣ ider (Assaɣ ussnan: Quercus) d tawsit n Isekla yeṭṭafaren tawacult n tazzant tla (tesɛa) azal n 600 n talmest n tsafin d yider id yettemɣayen deg wezgen agafan n tegnit. amur ameqran deg-sent d isekla maca llant daɣen telmas ttemɣayent-d d timedkin neɣ d icekeryad (asget n ucekrid). Dɣa isekla n wedren d ticafcalin yerna tid yettidiren aṭas n iseggasen (gar n 500 ar 2000 iseggasen)
Isekla n wedren d tid ilan (yesɛan) tuggta meqqren deg wayen yezzin ɣef ubleɣ d tarrayt n wemɣay anda llant tmedkin ur ugarent ara 1 Mitre deg wakud dgi llant telmas n isekla i yugaren 30 m. Dɣa tilmas-a ur sseɣlayent ara iferran deg umwan di tamiwin anda yella unzwu yemnummsen tilmas-a gant d timeɣlalin n tizzegzut maca deg yideggan isemmṭen amur ameqran n tilmas-a sseɣlayen-t iferr
(Yeqqen ar umuɣ n telmas n yider)
Tawsit n yider (a.u Quercus) tettadam gar n 200 ar 600 n telmas. Tilmas-a ttemɣayen-tt-d s talɣa tagejdant deg yideggan imnummsanen alamma d ideggan izunmezzayen deg wezgen agafan n tegnit. Akken daɣen id ttemɣayent deg yideggan yeflalen n Indonesia, s unect n ITIS tilmas-a gant d:
Adren neɣ ider (Assaɣ ussnan: Quercus) d tawsit n Isekla yeṭṭafaren tawacult n tazzant tla (tesɛa) azal n 600 n talmest n tsafin d yider id yettemɣayen deg wezgen agafan n tegnit. amur ameqran deg-sent d isekla maca llant daɣen telmas ttemɣayent-d d timedkin neɣ d icekeryad (asget n ucekrid). Dɣa isekla n wedren d ticafcalin yerna tid yettidiren aṭas n iseggasen (gar n 500 ar 2000 iseggasen)
Isekla n wedren d tid ilan (yesɛan) tuggta meqqren deg wayen yezzin ɣef ubleɣ d tarrayt n wemɣay anda llant tmedkin ur ugarent ara 1 Mitre deg wakud dgi llant telmas n isekla i yugaren 30 m. Dɣa tilmas-a ur sseɣlayent ara iferran deg umwan di tamiwin anda yella unzwu yemnummsen tilmas-a gant d timeɣlalin n tizzegzut maca deg yideggan isemmṭen amur ameqran n tilmas-a sseɣlayen-t iferr
Berû, berî an darberû navê darên emirdirêj ya ji famîlyeya narewanan e. Jîngeha darberûyan derbasî herêmên Deryaya Navîn heta çiyayên Zagrosê dibe. Kevnarbûna darberûyan ji 1.000 salî zêdetir e.
Ji fêkiyên wê re dibêjin pelût, pelît, belot yan jî şambelot.
Di nava kurdan de, di demên berê de tê gotin ku "qehweya berûyan" jî dihat çêkirin. Barû tehl in. Gava ku ew hişk dibin, tehlîtiya wan zêdetir dibe. Berû jî, weke behîvan, gava ku hêşîn in, têne xwarin û piştre, ´ku weke behîvan hişk bûn, Qaşûlên wan jî têne xwarin û li ser êgir têne biraştin û xwarin. Ku berû, hatine biraştin, rûnek jê tê. Ew rûnê wê, tê gotin ku bi mînaraliya xwe pir zêde tê nasîn. Darên berûyan, bi taybetî, li Kurdistanê li dora Cizîrê, Nisêbînê û hwd, pirr zêde hene.
Caixico / caixigo u robre[1] ye a denominación popular colectiva ta qualques especies d'árbols en o chenero Quercus que tienen como caracteristica común de totas ellas de tener fuellas caducas u marcescents, per contraposición con as «carrascas» u «lecineras», que son as especies arborias de fuella perén.
Os caixicos son presents en a mayor part d'Eurasia, fendo parte principal en muitas masas de selva por tot lo continent, en beluna d'as suyas especies. As selvas en as que bella especie de caixico i siga predominadera se suelen referir como «caixicars» (u «caixigars» en as parlas con tendencia a sonorizar as consonants xordas intervocalicas). Os caixicars amaneixen en as rechions que satisfaigan as necesidatz d'humedat mas elevadas que suelen tener os caixicos en comparanza con belaltras especies de Quercus, per lo que se tornan cada vegada menos freqüents como mas ta'l sud siga la zona.
En Europa central y en as rechions d'influencia climatica atlantica, a especie Quercus robur ye una especie que gosa presentar gran desarrollo y se'n i troba con freqüencia. Manimenos, o dominio de condicions climaticas de tipo mediterranio (y dica sub mediterranio a lo mas) en Aragón fa que quasi no se'n i trobe, de Q. robur. Per contra, Quercus petraea, que ye una especie con requerimientos d'humedat y clima pareixitos a Q. robur, se manifiesta en formacions muit chicorronas en as baixants d'ubago de qualques sistemas montanyeses. En i hai en l'Alto Aragón en o piso montano, anque en ixa part d'o país se troba desplazato a sobén per o favo, y tamién se'n puede trobar en Moncayo y de forma relicta en as sierras d'Albarrazín y de Cuenca.
En existe, manimenos, belaltras especies millor adaptatas a las condicions submediterranias (mediterranias bell poquet más humedas que de regular, sobre tot en norte y en a montanya): Quercus humilis, Quercus faginea y Quercus pyrenaica. As dos zagueras tienen a fuella marcescent. A mas gran part d'os caixicos que omne puede trobar per l'Alto Aragón pertenecen bien a la especie Quercus faginea u bien a Quercus cerrioides, que qualques autors consideran un hibrido d'entre Q. faginea y Q. humilis.
O fruito d'o caixico ye, per definición, o glan. Ista parola s'emplega de forma especifica ta nombrar os fruitos d'as especies arborias de Quercus con fuella caduca, que ixo ye, lo que se diz caixicos, pus tradicionalment s'ha quiesto considerar que tienen millors propiedatz nutritivas que as billotas (per contraposición, os fruitos d'as carrascas y coscollos).
A importancia d'ista diferenciación ye cabal si se considera que en a economía ganadera d'enantes, mas que mas en a montanya, ta quan a pastura faltaba en hibierno os glans yeran principals ta complementar l'alimentación d'o bestiar de cría y minimizar asinas as muertes sobre tot de corders y crabitos lactants que yeran una contumancia habitual en os meses fridos. A retreta d'a leit ye a primer reacción que manifiesta o cuerpo d'una fembra criadera quan sufre malnutrición.
Tamién s'emplegaba os glans ta alimentar a os tocins, anque menos de como se piensa. En l'Alto Aragón, as principals consumideras de glans yeran as uellas y as crabas.
Os fitonimos caixico y caixigo son as dos denominacions mas freqüents ta iste tipo d'árbols en l'Alto Aragón. A primera ye una versión conservadera con as consonants oclusivas xordas intervocalicas, mientres que a segunda ye a suya equivalent sonorizadera. As dos dimanan d'una radiz prerromana[2] (talment celtica) que s'introdució en o latín d'a Peninsula Iberica como *CAXICU(M)[2] y probablement i siguió a evolución *CAXICU> caixico> caixigo, con a particularidat que ista evolución no s'habría completato de tot en tota la cheografía aragonesa, dando ixas dos variants diatopicas que son bien vivas en as parlas actuals. Tanto la una como l'altra cuentan con formas castellanizatas que fan part d'o lexico de substrato aragonés en o castellano d'Aragón: «cajico»[1] y «cajigo»[1] respectivament.
Seguntes o lexicografo especializato en fauna y flora d'Aragón Rafel Vidaller, a forma «caixico» se documenta alternativament en lugars quasi por tot l'Alto Aragón, sacando-ne a Ribagorza, dende a Chacetania (Botaya,[1] Echo,[1] Chaca,[1] Ansó[1][3]) dica o Sobrarbe (Viello Sobrarbe, Vio,[1] Nerín,[1][4] Sercué,[4] Saruisé,[1] Boltanya[1]), en pasando per lugars de l'Alto Galligo (Acumuer[1]), norte d'o Semontano de Balbastro (Rodellar[1]) y diferents extremos d'a Plana de Uesca (Arguis,[1] Santolaria de Galligo[1]). Anque en qualques d'istes lugars a pronunciación con /k/ ye minoritaria contra la que ye con /g/; p. ex. Vidaller cita «caixico» en A Buerda[1] pero tamién «caixigo»,[1] que ye a sola variant que en chunto con a castellanizata «cajigo» en conoixen bells naturals.[5]
«Caixigo», ademés de en A Buerda,[1][5] se diz en muitos altros lugars que, en iste caso sí, incluyen a comarca de Ribagorza. Se documenta en Graus, Benás, Seira y Capella en Ribagorza,[1] en Vio y Buerba en a val de Vio,[1] en A Espunya y Tella[6] en a val d'a Cinca,[1] y en Bielsa en a val de Bielsa[1] en o Sobrarbe, y en Fonz en a Cinca Meya.[1] «Caixigo» ye ademés a forma tipica en a val de Chistau[2][7] y en Baixo Penyas[8] (Sobrarbe) ta nombrar-lo.
En aragonés, ademés de as dos formas tipicas «caixico» y «caixigo» se i documenta encara viva (anque de manera residual) unaltra parola d'etimolochía clarament latina que se mete de forma evident en conexión con altras luengas romances d'Espanya, como o catalán y o castellano. Ye a parola «robre» (d'o latín ROBUR, ROBŏRIS), «roble» en castellano y «roure» en catalán.
Ista denominación s'ha documentau viva en Vio[1] (val de Vio, Sobrarbe) como solo lugar de parla aragonesa, en Alins[1] en a Ribagorza de parla catalana, Calasanz[1] y Gabasa[1] en A Litera y en Torrociella d'Alcanyiz[1] en o Baixo Aragón a on que s'interpreta que i representa un elemento de substrato aragonés en o castellano que actualment se i parla. Significativament, o solo municipio en a comarca d'Os Monegros que tiene un caixicar (o «Vedau de Robres») ha nombre «Robres» pero en o castellano con substrato aragonés que se i parla en l'actualidat d'istes árbols en dicen «cajicos[9]».
Manimenos, en os textos historicos d'aragonés se i troba a-saber-las referencias a istes árbols con ixa denominación, lo que fa pensar que en bell altro tiempo hese puesto estar una denominación muito más difundida, lo menos en a val de l'Ebro. En l'aria d'o Mayestrato veyemos una continuidat dende l'uso medieval rechistrato por textos d'o sieglo XV de Mirambel[10] dica l'uso actual en Bordón,[11] y en o microtoponimo Valderrobres de Molins.
En as traduccions medievals veyemos robre, y en a "Grant Cronica d'Espanya", compilación historica de Chuan Ferrández d'Heredia en trobamos un uso intresant:
En o "Libro d'el Trasoro" escriben «robres» en o capítol que l'adedican a l'hipopotamo:
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" tamién podemos veyer escrito «robre»:
En romanz navarro se gosa escribir robre, y lo podemos veyer escrito en o mesmo Fuero Cheneral de Navarra:
En un texto navarro de 1413 de Santesteban de Lerín s'escribe «robre»:
En un altro de 1388 de Roncesvals tamién podemos leyer-lo:
Tamién ye significativo en ista dirección que una d'as villas principals d'a Matarranya se trobe documentada en aragonés medieval como «Val de Rovres».
Interior d'un caixicar
Galetas causadas por a fizadura d'as graspias Cynips spp.
Galetas en una branca.
Q. pyrenaica en hibierno.
Caixico / caixigo u robre ye a denominación popular colectiva ta qualques especies d'árbols en o chenero Quercus que tienen como caracteristica común de totas ellas de tener fuellas caducas u marcescents, per contraposición con as «carrascas» u «lecineras», que son as especies arborias de fuella perén.
Un cuerco es un arbor o arboreta en la jenero Quercus, de la familia de la faia, Fagaceae. On ave sirca 600 spesies esistente. La jenero es nativa a la emisfero norde, e inclui spesies caduca e sempreverde. America norde ave la plu spesies, con sirca 90 en la SUA e 160 en Mexico. La area du en diversia es Xina, con sirca 100 spesies.
Cuercos ave folias ordinada spiral, con bordas lobo en multe spesies. Algas ave folias sierin o folias con bordas lisa. Multe de la spesies caduca no cade sua folias mor asta primavera. En primavera, un sola arbor produi e flores mas (en la forma de amentos) e flores fema multe peti. La fruta es un noze nomida la cuerca, cual es liada a la tronceta par un strutur copin nomida un "cupola". Cada cuerca conteni un seme (o rara, du o tre) e nesesa 6 a 18 menses per matur, dependente de la spesies. La cuercas e folias conteni asida tanica, cual aida garda de fungos e insetos. La cuercos "vivosa" es distinguida par sua sempreverdia, ma no es vera un grupo distinguida, ma es sperdeda tra la jenera.
La lenio de la cuerco ave un densia de sirca .75 g/cm3 cual crea fortia e duria grande. La lenio es multe resistante a ataca par insetos e fungos per sua tanica. Lo ave marcas de pelo atraosa, e es usada multe per solos, cabinetas, mobiles, e xapa. Plances de cuerco ia es comun en la barcones longa de la vicinges en la sentenios 9 e 10, e en la eda medieval per usa en la paneles de construidas prestijiosa, como la salon de debata de la Casa de Comunes en London. Cuerco ia es usada en Europa per construi la barcones de gera asta la sentenio 19, e per construi strutures de lenio.
La cuerco ia es importante en mitos e relijios antica. En Elas, la cuerco ia es santa a Zeus, e pretes ta interpreta la xuxas de la folias per mesajes de el. En la mitolojia baltica e slavica, la cuerco es la arbor anda de Percunas, la dio de tona. Simil, en la mitolojia norsce, la arbor es santa a la dio de tona Tor. En la politeisme de la celtas, la nom de la cuerco ia es un parte de la parola protocelta per druida: *derwo-weyd, "cuerco-saja". La mesma parola ia es ance usada per "forte" e "firma". La indoeuropeanes jeneral ia adora la cuerco e liada lo con sua dios de tona. Un studia ia demostra (suposada) an ce cuercos atrae plu lampo ca otra arbores de sua altia.
'S e craobh sheargach a tha ann an darach[1] (Laideann: Quercus spp.).
Tha an darach-gasagach (Quercus robur) agus an darach-neo-ghasagach (Quercus petraea)[2] as cumanta ann an Alba.
'S e craobh sheargach a tha ann an darach (Laideann: Quercus spp.).
Tha an darach-gasagach (Quercus robur) agus an darach-neo-ghasagach (Quercus petraea) as cumanta ann an Alba.
She billey 'sy ghenus Quercus eh darragh, as ta mysh 400 dooie ayn. T'eh dooghyssagh da'n Lieh-chruinney Hwoaie, as t'eh goaill stiagh dooieyn yn-lhoamey as sheer-ghlassey.
Lis ose një pemë (/ kwɜːrkəs /; Latinisht "lisi") të familjes së Ahut. Ka rreth 600 lloje ekzistuese të lisave. Emri i zakonshëm "lisi" gjithashtu shfaqet në emrat e llojeve në gjenerata të ngjashme, sidomos Lithocarpus (lisi guri), si dhe në ato të llojeve të palidhura si Greavesa robusta (lisi i butë) dhe Casuarinaceae (she-oaks). Gjinia Quercus është vendas në Hemisferën Veriore dhe përfshin lloje qumeshtore dhe me gjelbërim të përhershëm që shtrihen nga temperaturat e ftohta deri në gjerësinë tropikale në Amerikë, Azi, Evropë dhe Afrikë Veriore. Amerika e Veriut përmban numrin më të madh të llojeve të Ahut, me rreth 90 që ndodhin në Shtetet e Bashkuara, ndërsa Meksika ka 160 lloje, nga të cilat 109 janë endemike. Qendra e dytë më e madhe e diversitetit të Ahut është Kina, e cila përmban rreth 100 lloje.
Dushku i ahut ështe gjethe spirale, me margina lobuese në shumë lloje; disa kanë gjethe të dhëmbëzuara ose gjethe të tërë me kufij të qetë. Gjithashtu, lenat përmbajnë acidin tannic, ashtu si gjethet, e cila ndihmon për të ruajtur nga kërpudhave dhe insekteve. Shumë specie qumeshtore janë marcescent, dhe jo duke lënë gjethe të vdekur deri në pranverë. Në pranverë, një pemë e vetme e lisi prodhon lule mashkullore (në formën e catkins) dhe lule të vogla femërore. Fruti (lena) është një arrë e quajtur një gjilpërë ose një lisi prej lisi që del në një strukturë me filxhan të njohur si një kupolë; çdo gjelbër përmban një farë (rrallë dy ose tre) dhe merr 6-18 muaj për të pjekur, në varësi të specieve të tyre. Dushku të jetojnë dallohen për të qenë me gjelbërim të përjetshëm, por nuk janë në të vërtetë një grup i dallueshëm dhe në vend të kësaj janë të shpërndara nëpër gjini.
Dąb - /z łac. Quercus/- ôrt lëscastëch drzewów. Drzewò chtërne żëje strzédno w zależnosce òd jegò gatunkù òk. 300-400 nawetka 700 lat. Przënôlégò do rodzënë bùkòwatëch. Przënôleżi do negò òk. 200 zortów spòtikónëch nôczãscy w razny conie na nordowi półkùli a téż w wëższich dzélach górów tropikòwi conë. Dąb rozrôstô sã do ògromné miarë. Stôri òkazë są chronioné jakò pomniczi nôtërë. Tipòwi gatunk to dąb szëpùłkòwi
Długòwiecznosc i machtny wëzdrzatk dãbów òd stalatów robiłë na lëdzach wiôldżé wrażenié. Stôré òkazë tczóné bëłë jakno bóstwò bez wikszosc pierwòsznëch lëdów Eùropë. Przódëczasny Rzëmióne i Grecë wierzëlë, że dąb je sedzbą jich nôwëższich bóstwów –Jowisza i Zeùsa. Dlôte téż Rzëm wińcowôł swojich nadzwëczajnëch obëwateli za zasłëdżi /zawdzãczi /wińcã z dãbòwëch lëstów.
Niechtërne lëdë ùwôżałë dãbë za drzewa – przepowiëdzene. Na spòdlim jich pòzdrzatkù przepòwiôdôno òbrodzôj i wiodro. Westrzódka germańsczich lëdów, dąb pòswiãcywóno bògù bùrzów – Thornowi. Ù Słowión i celticczich lëdów, kùltowé môle bëłë kòl starëch dãbòwëch drzewiszczów. Na dodôwk Celtowie wkłôdelë do grobów zmarłëch gałãze tegò drzewa. Wiele môlowëch pòzwów pòchòdzy òd dãbù.
Céch żôłãdzów i dãbòwëch wietewków je czãsto w królewsczich i ricersczich erbach òd strzédnowiecza. Stosowóny je téż w wòjskòwëch emblematach. Béł òznaką sëłë, mòcë, sławnoscë i prawòtë. Dãbòwé lëste są ùmôlnioné na dzysészich, pòlsczich, groszowëch mònetach.
Pomniczi nôtërë:
Òbôczë téż
Dąb - /z łac. Quercus/- ôrt lëscastëch drzewów. Drzewò chtërne żëje strzédno w zależnosce òd jegò gatunkù òk. 300-400 nawetka 700 lat. Przënôlégò do rodzënë bùkòwatëch. Przënôleżi do negò òk. 200 zortów spòtikónëch nôczãscy w razny conie na nordowi półkùli a téż w wëższich dzélach górów tropikòwi conë. Dąb rozrôstô sã do ògromné miarë. Stôri òkazë są chronioné jakò pomniczi nôtërë. Tipòwi gatunk to dąb szëpùłkòwi
D'Eechen, Quercus, sinn eng Gattung Beem aus der Famill vun de Fagaceae, déi an den nërdlechen, temperéierten Zonen, an an den héije Bierger an den Trope virkommen.
Sou gëtt et Eechen an Nordamerika, Mexiko, op de karibeschen Inselen, an Zentralamerika, a Kolumbien an Eurasien, an an Nordafrika. Déi meescht Zorte vun den Eeche gëtt et hautdesdaags an Nordamerika. D'Haaptursaach dofir ass d'Nordsüdorientéierung vun de grousse Biergketten um amerikanesche Kontinent. Déi geographesch Situatioun huet et erlaabt, datt d'Beem sech konnte wärend den Äiszäiten no Süde verzéien an duerno erëm konnten an den Norden eropkommen. Duerch d'Ost-West Orientéierung vun den héije Bierger an Europa war dat net méiglech, soudatt do vill Aarten ausgestuerwe sinn.
D'Eeche si bis elo an iwwer 800 Aarte beschriwwe ginn. Déi meescht Eeche hu Bamformen, an ongeféier d'Hallschent dovu behalen hir Blieder Summer wéi Wanter. D'Fruucht vun den Eechen ass d'Eechel.
An de Bëscher am Norde vun Europa zielen d'Summereech, an d'Wantereech zu den Haaptholzarten. Zanter ongeféier 1850 gëtt an Europa an de Bëscher déi amerikanesch Eechenaart Quercus rubra ugeplanzt. Am meeschte fënnt een do Quercus borealis, var. maxima.
Am Süde vun Europa, besonnesch a Südfrankräich, a Spuenien an a Portugal ass d'Korkeech doheem. Si gëtt do dacks a Plantage gezillt, an déi bescht Deeler vun hirer Schuel déi all 9-12 Joer erofgeschielt gëtt, gi fir d'Produktioun vu Fläschestëpp benotzt.
Eng aner Aart, déi et nach an de Bëscher vu Südeuropa gëtt, ass d'Flomeech.
D'Eechen, Quercus, sinn eng Gattung Beem aus der Famill vun de Fagaceae, déi an den nërdlechen, temperéierten Zonen, an an den héije Bierger an den Trope virkommen.
Sou gëtt et Eechen an Nordamerika, Mexiko, op de karibeschen Inselen, an Zentralamerika, a Kolumbien an Eurasien, an an Nordafrika. Déi meescht Zorte vun den Eeche gëtt et hautdesdaags an Nordamerika. D'Haaptursaach dofir ass d'Nordsüdorientéierung vun de grousse Biergketten um amerikanesche Kontinent. Déi geographesch Situatioun huet et erlaabt, datt d'Beem sech konnte wärend den Äiszäiten no Süde verzéien an duerno erëm konnten an den Norden eropkommen. Duerch d'Ost-West Orientéierung vun den héije Bierger an Europa war dat net méiglech, soudatt do vill Aarten ausgestuerwe sinn.
D'Eeche si bis elo an iwwer 800 Aarte beschriwwe ginn. Déi meescht Eeche hu Bamformen, an ongeféier d'Hallschent dovu behalen hir Blieder Summer wéi Wanter. D'Fruucht vun den Eechen ass d'Eechel.
An de Bëscher am Norde vun Europa zielen d'Summereech, an d'Wantereech zu den Haaptholzarten. Zanter ongeféier 1850 gëtt an Europa an de Bëscher déi amerikanesch Eechenaart Quercus rubra ugeplanzt. Am meeschte fënnt een do Quercus borealis, var. maxima.
Am Süde vun Europa, besonnesch a Südfrankräich, a Spuenien an a Portugal ass d'Korkeech doheem. Si gëtt do dacks a Plantage gezillt, an déi bescht Deeler vun hirer Schuel déi all 9-12 Joer erofgeschielt gëtt, gi fir d'Produktioun vu Fläschestëpp benotzt.
Eng aner Aart, déi et nach an de Bëscher vu Südeuropa gëtt, ass d'Flomeech.
Déi heefegst Aarten déi een an Europa an Alleeën a Parke ka gesinn Spatzbliedreg Eech, Quercus acuta Thunb. Bambusbliedreg Eech, Quercus myrsinaefolia Bl. Weideneech, Quercus phellos L Ludwigseech, Quercus x ludoviciana Sarg. (= Q.phellos x Q.falcata) Bartramseech, Quercus heterophylla Michx.f Schëndeleech, Quercus imbricaria Michx. Leaseech, Quercus x leana Nutt. Waassereech, Quercus nigra L. Black Jackeech, Quercus marilandica Münchh. Fierwereech, Quercus velutina Lam. (= Q.tinctoria Barr.) Scharlacheech, Quercus coccinea Münchh. Suppeneech, Quercus palustris Münchh. Dovu stinn der e puer honnert zu Berlin am Regierungsquartier.Eek of ekenbomen (Latien: Quercus) is een geslachte van loofbomen.
A-w 't over de eek hemmen, dan bedoelen we daor meestentieds de zoemereek mee.
De eek is veur 't vortbestaon veural ofhankelijk van de mariekolver.
De blaojen en de ekels van de eek bevatten tannines. Disse tannines kunnen op zich 't maagdarmstelsel irriteren. In 't lief wonnen 't dan ummezet tot pyrogallol, een stark bloedgif, dat hemolyse verwek. Varkens bin 't minst geveulig veur disse gif en kunnen ekels goed verdragen. Peerden, schapen en koon bin der arg geveulig veur. Harten bin der gek op.
De eek wönnen regelmaotig deur de veur-christelijke veurvaders in West-Europa gebruuk as boomheiligdom. De Heilige Eek van Den Hout (bie Oosterhout) is hier nog een bewies van.
De eekgalwespe (Cynips queercusfolii) leeg op de onderkaante van eekblaojen dree centimeter grote gele tot rooie galappels. Der bin vuuftig verschillende galwespen dee op de eek leven.
De basterdsetienvlinder leeg in augustus heur eitjes op 't blad bovenin de boom. De larven eten een paor weken van 't greun van de eek en maken dan een gemeenschappelijk nes van spindraojen in de takken. Hierin overwienteren de larven. As de eek weer blad krieg, vreten ze zich dik totdat ze volgreuid bin. Dit kan een beheurlijke anslag betekenen veur de eek. De eek overleef dit deur in juli alle slapende knoppen uut te laoten koemen.
.jpg)
Eek of ekenbomen (Latien: Quercus) is een geslachte van loofbomen.
A-w 't over de eek hemmen, dan bedoelen we daor meestentieds de zoemereek mee.
Geslachte: Eek (Quercus) Soorte: Amerikaanse eek (Quercus rubra) Soorte: Hulseek (Quercus coccifera) Soorte: Kurkeek (Quercus suber) Soorte: Moeraseek (Quercus palustris) Soorte: Moseek (Quercus cerris) Soorte: Wientereek (Quercus petraea) Soorte: Zoemereek (Quercus robur) Soorte: Steeneek (Quercus ilex) Soorte: Hongaarse eek (Quercus frainetto)De eek is veur 't vortbestaon veural ofhankelijk van de mariekolver.
Eiche sind Laubhölzer. Es giit bii üüs z Mitteleuropa Wintereiche mit gschtiilte Bletter und Summereiche mit sitzende Bletter. Eiche sind wertvolli Nutzhölzer. Es giit in Düütschland au uusländischi Arte devo. Eiche chönne sehr alt werde, die ganz dickschtämmige sind meischtens uus em Mittelalter.
D Eiche kännt me wäg de spezielle Form vo de Blätter und de Frücht, de Eichle, wo e Nussfrucht isch. Jedi Eichle wörd vom ene Fruchtbächer ghebet, wo me i de Fachsproch Cupula ghaisst.
D'n eik ies 'ne inheimse loofboum oet 't gesjlach eik (Quercus) oet de beukefamilie. De teikening en sjtructuur van 't eikehout kèn tamelik vanein versjille vanwege de soort en vanwege de sjtandplaats. De boum kèn hièl oud were, 'n paar ièwe ies gein oetzóndering.
De merkef of Vlaamse gaai hèlt de soort in sjtand doordat hae de eikele in de grónd bewaart en ze daonao vergèt oet te hole.
De zomereik of de gewoon eik (Quercus robur) ies 'ne boum, dae veurkump in Europa, Noord-Afrika en Oas-Azië. Hae kènt 20-30 maeter haog were. De 2-7 paar lobbige blaar zint aan de ónderkant blauwgreun gekleurd. In de herfs were ze geel. De boum sjeit väöl in parke en groate tuine.
De wintereik (Quercus rubra) ies familie van de Gewoon eik meh haet behaorde blaar en óngesjteelde eikelkes.
De zomer- en wintereik levere 't Europees eikehout. In de handel ouch nog ins ónderverdeild in Belsj, Duutsj, Frans, Nederlands, Pools, Roemeens en Slavonisch eike.
't Hout ies sjterk, duurzaam, fiendraodig, hel, krump neet, buigsaam en zjwoar (volumieke massa 700 kg/m3). Onderling zin d'r waal versjille in sjtructuur en kwaliteit.
De kleur van 't kernhout ies geelbroen, die van 't sjpinthout (3-5 cm) liechter gekleurd. Opvallende teikening in (veural geloog) hout zint de sjpegele.
't Eikehout weurt gebruuk veur 't make van muibele, brögke, waterwerke, sjepe, dweersjliegkersj en päöl. Wiejer veur sjilderpanele en in de beeldhouwkuns. Vanwege zien gehalte aan loajzoer lièt 't hout ziech good beitse, ruike en loge.
De eik woort in vreuger jaore gezeen es 'ne heilige boum.
Bie de Romeine (zuug Julius Caesar), waor 't umhange van 'ne eikekrans de hoagste óndersjeiing veur 'ne neet-bevelhöbber.
De Turkse eik of moseik, Quercus cerris, kump oet Zuud-Europa en Klein-Azië. De boum weurt 20-25 maeter hoag. 't Blaad ies ónreigelmaotig gelob mèt sjpietse punt. Aan de voot ziete klein sjmaal sjteunblaedsjes. 't Herfsblaad kleurt geel tot broen. Sjteit in parke, tuine en sóms in 'n lei (laan).
De Amerikaanse eik, Quercus rubra, ies 'ne 25 m. hoage boum oet Noord-Amerika, mèt ónreigelmaotig gelobde blaar. In de herfs zin die brónskleurig tot wienroad gekleurd. 't Kernhout ies ruèdlig-liechbroen, get graover van sjtructuur en lestiger te bewèrke es 't Europees eike. Gemiedelde volumieke massa ies 690 kg/m3. 't Road eikehout haet get gauwer las van zjwamme zoadat 't veur toepassinge boete behandeld moet were.
't Japans eikehout (Q. mongolica of Q. aliena) ies geelgries tot griesbroen gekleurd en get zachter en losser dan 't Europees eike. Gemiedelde volumieke massa 690 kg/m3. Japans eikehout ies good te bewèrke en te buige. (muibelindustrie).
Wiejer zin d'rsj nog de hölseik (Quercus coccifera) (greunblievend); de körkeik (Quercus suber), de moeraseik (Quercus palustris) en de sjteineik Quercus ilex) (Quercus petraea), greunblievend.
In zoawaal blaad es eikel ziete tannines. Die kènne maag en derm irritere. Tannines were in 't lief umgezat tot pyrogallol, 'n sjterk bloodvergief, dat hemolyse veroarzaak. Verkes zin minder geveulig veur dit vergief, meh paerd, ringer en sjäöp zin hièl geveulig. Herte höbbe-n 't gaer.
De eikegalwesp (Cynips queercusfolii) lèk zien eikes op de ónderkant van eikeblaar, drie centimaeter groate gael tot road gekleurde galappele. Dao besjtoon 50 versjillende soorte galwespe. De bastaardsatijnvlinder lèk häór eikes op 't blaad bovenin de boum. De larve ete van 't greun en make same 'n nès van sjpindräöd tösje de takke. Hie-in euverwintere de larven. Es de blaar wir versjiene, vrete ze ziech vol tot ze volgreujd zin. De eik euverlaef dit door in juni alle sjlaopende knuup oet te laote kómme.
Ein van de oudste buim van Belsj waor tot juli 2009 'n zomereik van miè es 1000 jaor (oet ca. 800). De boum, Slivvenhièreboum geneump, sjtóng op ’n krusing van waeg bie Kortessem, Gors-Opleeuw en Wellen. Oats houw 'r 'ne sjtamumvank van 9.58 m. en 'n doorsjnee van 3.83 m. Vanwege waer, sjtörm en bliksem (1859) ies de sjtam gesjplete en hol, meh eder jaor versjene nog sjeut mèt blaar en vörme ziech eikelkes. 'ne Volwasse naozaot van de ouwe boum ies in 1859 d'r neve geplant. De boum woort in vreuger tieje magische krachte toebedeild. In de sjièm van de ouwe boum troffe ziech in de 18e ièw de bokkeriejersj. Op 18 juli 2009 ies de boum mèt 'ne rukwind umgevalle.
In Eghezée (Belsj) zou ouch zoan ouw zomereik sjtoon.
Eik (Frøðiheiti - Quercus) er ein ætt av leyvtrøum og runnum í Bóka-familjuni, ættin telur meir enn 500 sløg, ið vaksa í tempereraðum og subtropiskum pørtum av norðaru hálvkúlu.
Royndir við at gróðurseta eikitrø í Føroyum hava higartil ikki givið góð úrslit.
Lýst sløg:
D'n eik ies 'ne inheimse loofboum oet 't gesjlach eik (Quercus) oet de beukefamilie. De teikening en sjtructuur van 't eikehout kèn tamelik vanein versjille vanwege de soort en vanwege de sjtandplaats. De boum kèn hièl oud were, 'n paar ièwe ies gein oetzóndering.
De merkef of Vlaamse gaai hèlt de soort in sjtand doordat hae de eikele in de grónd bewaart en ze daonao vergèt oet te hole.
Eman, dub, bolut (Оиегсик .) — qoraqayindoshlar oilasiga mansub doim yashil daraxt, baʼzan butalar turkumi. Shimoliy yarim sharning moʻʼtadil, subtropik va tropik mintaqalarida 450 (Shimoliy va Markaziy Amerikada 200)dan ortiq turi bor. Rossiya, Kavkaz va Gʻarb. Yevropada tarqalgan bargi bandli oddiy yoki yozgi E. (0. гоиг), qoyali yoki qishki E.ni, gruziya E.i, mongol E.i va boshqalar emanzor oʻrmonlar hosil qiladi. Oʻzbekistonda E.ning qizil E. turi ekiladi. Ildizi oʻqildiz (5 m chuqurlikka kirib boradi). Daraxtining balandligi 20–25 m, shoxshabbasi keng. Barglari teskari tuxumsimon, oʻyma, novdalari qizgishqoʻngʻir rangda, tuksiz. Toʻpguli kuchala yoki boshcha. Aprel oyida gullab (15—60 yoshidan gullay boshlaydi), sentyabrda urugʻi pishadi. Mevasi yongoqcha (choʻchqayongʻoq). E. yorugʻsevar, qurgʻoqchilikka chidamli daraxt. 400—1000 yilgacha yashaydi. Yogʻochi aviatsiya va kemasozlikda, qurilishda, mebel sanoatida, bochkasozlikda qimmatli xom ashyo hisoblanadi. Poʻstlogʻidan teri oshlashda foydalaniladi. Shahar koʻchalari va xiyobonlarda manzarali oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. E. ixrta oʻrmonlari tashkil qilishda 1-oʻrinni egallaydi, atrof muhitga sogʻlomlashtiruvchi taʼsiri boʻyicha boshqa oʻsimliklardan ustun turadi. E. toʻnkasidan oʻsib chiqadi va yongʻoqchasidan (kuzda ekib) koʻpaytiriladi. Koʻchatlari birikki yildan keyin (bahorda) koʻchirib oʻtqaziladi. Abdushukur Xonazarov.va boshqalar
Quercus je rod hrastova, drveća, koje je sinonim otpornosti i čvrstoće.
Hrastovi su važno drveće u sjevernom umjerenom području. Ima ih oko 200 vrsta. Većinom rastu kao krupno drveće. Muški su im cvjetovi u dugim i rijetkim resama, s 6-10 prašnika. Ženski su cvjetovi pojedinačno u kupuli. Plodnicu čine 3 plodna lista. Za cvatnje, kupula je sitna i nalik na pup. Kasnije se razvije u naboranu, veću ili manju čašicu, koja je obrasla kratkim i većinom prileglim ili duguljastim i čekinjavim ljuskama. U čašici je po jedan plod, žir, koji je jajolik.[1][2]
Najpoznatije vrste hrastova u Bosni i Hercegovini su: hrast lužnjak, hrast kitnjak, hrast medunac, hrast crnika, hrast cer, hrast sladun itd.
Quercus je rod hrastova, drveća, koje je sinonim otpornosti i čvrstoće.
Hrastovi su važno drveće u sjevernom umjerenom području. Ima ih oko 200 vrsta. Većinom rastu kao krupno drveće. Muški su im cvjetovi u dugim i rijetkim resama, s 6-10 prašnika. Ženski su cvjetovi pojedinačno u kupuli. Plodnicu čine 3 plodna lista. Za cvatnje, kupula je sitna i nalik na pup. Kasnije se razvije u naboranu, veću ili manju čašicu, koja je obrasla kratkim i većinom prileglim ili duguljastim i čekinjavim ljuskama. U čašici je po jedan plod, žir, koji je jajolik.
Najpoznatije vrste hrastova u Bosni i Hercegovini su: hrast lužnjak, hrast kitnjak, hrast medunac, hrast crnika, hrast cer, hrast sladun itd.
Tekst üüb Öömrang Iakebuumer san plaantenslacher an hiar tu't famile faan a Fagaceae. A früchten hed iar en grat bedüüdang üs swinfuder.
• Bägstää • Bausteed • xxx • Diese Seite wird bearbeitet • This page is under construction • 
– Saamlang faan bilen of filmer
Wikispecies hää en artiikel tu: Iakebuumer san plaantenslacher an hiar tu't famile faan a Fagaceae. A früchten hed iar en grat bedüüdang üs swinfuder.
Mwaloni (kwa Kiingereza: oak) ni mti wa jamii ya Fagaceae.
Majani yake yana rangi ya kijani iliyokolea na hayapuputiki wakati wa kiangazi.
Kuna spishi 600 hivi za jenasi hiyo, nyingi katika Amerika Kaskazini.
Makala hii kuhusu mmea fulani bado ni mbegu. De Oacha (NB: Oicha, Oichn) ghean zu de wirtschafdlich und kuiturej wichtigstn Baam i Middleiropa. Es gibt umara 600 verschiedene Oatn auf da ganzn Wejd. D'Oach is a Laabbaam wo bis zu 50 Meta houch wean ko. Oachan san recht langlebig, und kennan mehrane hundat Joa oid wern.
Des Hoiz vo da Oacha wead recht gschetzt, wejs zum oana recht schee zum oschaugn is, und aa recht langlebig is. De Oacheln weadn gern vo Sei gfressn, friaras ober, hod man de, wenns a Hungersnot gebn hod, a gmohjn und Brod draus bocha, oder grest und ois Kafää hergnumma.
De Oacha steht fias Lebm, wei sie so oid weadn ko. Bei de bayrischn Kartnspejn is de Oachl aa vertretn. De ondern drei "Forben" san Herz, Schelln und Gross. A auf am bundesdeitschn Gejd is de Oacha z segn. Friaras af de Pfennig und heitzudog no af de 1, 2 und 5 Cent Minzn is as Oachabladl und zwoa Oacheln draaf.
De Oacha (NB: Oicha, Oichn) ghean zu de wirtschafdlich und kuiturej wichtigstn Baam i Middleiropa. Es gibt umara 600 verschiedene Oatn auf da ganzn Wejd. D'Oach is a Laabbaam wo bis zu 50 Meta houch wean ko. Oachan san recht langlebig, und kennan mehrane hundat Joa oid wern.
Qhin•ne[1] (écrivure = graphie supra-dialectale i.e. Qh = K din ch'Nord et pi Tch din ech Sud) (Quercus )
Qhin•ne (écrivure = graphie supra-dialectale i.e. Qh = K din ch'Nord et pi Tch din ech Sud) (Quercus )
Kin•ne , Kène o Tchin•ne , Tchéne Qhin•nhioe (Kin•noé o Tchin•noé) (in frinsé: chêneau, chêneteau, petit chêne) Péro (chêne de deux âges) Lo casse (var. casso, cassi, chassanh, chaisne), garric (var. jarric) o rover (var. rove) es lo nom vernacular de nombrosas espècias d'arbres e d'arbustes apartenentas al genre Quercus, de la familha de las Fagacèas.
Lo genre es present dins tot l'emisfèri Nòrd, e compren d'espècias de las fuèlhas caducas e d'autras de las fuèlhas persistentas que lor airal de despartiment s'estend dempuèi las latituds nautas fins als airals tropicals d'Asia e de las Americas. Lo garric es l'arbre magic dins la mitologia basca.
Vejatz la Lista de las espècias del genre Quercus.
Un fum de toponims pòrtan lo nom del casse o de sas variantas:
El Quercus l'è 'l zèner de la famìa botànica de le Fagaceae 'ndóche gh'è dét le piànte che s'è üs ciamà rùer (in Bergamàsch róer - rùer - lùer; en Lombàrt Ucidentàl: rùgura).
Chèsto zèner l'è uriginàre del emisféro nòrt, e gh'è dét piànte che fa crödà le fòie 'n envéren e piànte che le fòie i a té sö. Le spéci de chèsto zèner se le tróa de le latitùdegn frède 'nfìna a l'Asia tropicàl e 'n America.
Endèl'Itàlia setentriunàl le spéci che i è piö fàcii de troà i è
la Q. pubescens,
la Q. robur,
la Q. petraea,
la Q. cerris.
Se tróa però apò a dèle spéci ezòtiche, doperàde come ornamentài e che adès i è dré a natüralizàs
la Q. ilex,
la Q. rubra ('mpó natüralisada),
e la Q. palustris ('mpó natüralisada).
.jpg)
Endèl zèner Quercus gh'è dét divèrse spéci de piànte che vé sö spontànee 'n Itàlia. De spès el portamènt l'è de àlber gràncc ma gh'è apò a dèle spéci che g'ha portamènt de boscài (arbüstif). Le fòie, altèrne, de spès i è lobàde, a ólte capetàde e söndèna stèsa piànta se pöl troà fùrme de fòia diferènte, per vìa de la diferènsa che gh'è 'ntra le fòie zùine e chèle piö ècie.
Le piànte del zèner Quercus i è monòiche, (sö la stèsa piànta gh'è tat i fiùr mascc come i fiùr fèmina). I fiùr mascc i è reünìcc en amèncc de culùr zalt, chèi fèmina i è de culùr vért.
El fröt l'è 'na giànda, furmàda de 'na cùpola de scàie töt entùren a la bàze de la nus.
En chèsto zèner gh'è dét presapóc 400 spéci. Le vé clasificàde en du sotazèner (Quercus e Cyclobalanopsis). El sotazèner Quercus l'è ac dividìt en sesiù: Quercus, Mesobalanus, Cerris, Protobalanus e Erythrobalanus (ciamàt apò Lobatae). Le spéci che se tróa piö facilmènt endèl'Itàlia del nòrt de sòlit le aparté al sotazèner Quercus, sesiù Quercus.
Quercus es un genere de arbores, le quercos. Le genere ha centos de species in America del Nord, Eurasia, e Africa del Nord.[1]
Le robore (Quercus) es un arbore commun de Europa e America del forestes humide e temperate.
Illo es utilisate en le fabrication de mobiles e ligno pro foco.
El Quercus l'è 'l zèner de la famìa botànica de le Fagaceae 'ndóche gh'è dét le piànte che s'è üs ciamà rùer (in Bergamàsch róer - rùer - lùer; en Lombàrt Ucidentàl: rùgura).
Chèsto zèner l'è uriginàre del emisféro nòrt, e gh'è dét piànte che fa crödà le fòie 'n envéren e piànte che le fòie i a té sö. Le spéci de chèsto zèner se le tróa de le latitùdegn frède 'nfìna a l'Asia tropicàl e 'n America.
Endèl'Itàlia setentriunàl le spéci che i è piö fàcii de troà i è
la Q. pubescens,
la Q. robur,
la Q. petraea,
la Q. cerris.
Se tróa però apò a dèle spéci ezòtiche, doperàde come ornamentài e che adès i è dré a natüralizàs
la Q. ilex,
la Q. rubra ('mpó natüralisada),
e la Q. palustris ('mpó natüralisada).
Lo casse (var. casso, cassi, chassanh, chaisne), garric (var. jarric) o rover (var. rove) es lo nom vernacular de nombrosas espècias d'arbres e d'arbustes apartenentas al genre Quercus, de la familha de las Fagacèas.
Lo genre es present dins tot l'emisfèri Nòrd, e compren d'espècias de las fuèlhas caducas e d'autras de las fuèlhas persistentas que lor airal de despartiment s'estend dempuèi las latituds nautas fins als airals tropicals d'Asia e de las Americas. Lo garric es l'arbre magic dins la mitologia basca.
Vejatz la Lista de las espècias del genre Quercus.
Quercus es un genere de arbores, le quercos. Le genere ha centos de species in America del Nord, Eurasia, e Africa del Nord.
Ang robles, roble, o owk (Ingles: oak, Kastila: roble [isahan], robles [maramihan]) ay isang punungkahoy o palumpong na nasa loob ng sari ng mga kuwerko o kuwerka (Quercus);[1] Latin: "puno ng robles"), na kinaiiralan ng 400 mga uri.[2] Lumilitaw rin ang katawagang "oak" sa Ingles sa mga pangalan ng mga uring nasa loob ng kaugnay na mga sari, partikular na ang Lithocarpus. Katutubo ang sari sa hilagang hemispero, at kabilang ang mga uring nalalagasan ng dahon pagdating ng taglagas (desiduoso) at mga palagiang lunti, na umaabot magpahanggang sa mga latitud na malalamig papunta sa Asyang tropikal at sa mga Amerika.
Isang punong-gubat ang puno ng robles na may matigas na kahoy, kaya't ginagamit ito sa paggawa ng mga muwebles. Maraming iba't ibang mga uri ng robles, subalit lahat sila ay may malalaking butong tinatawag na mga ensina. Tumutubo ang mga punong ito sa maraming bahagi ng Europa at Hilagang Amerika.
Karamihan sa mga robles ang nalalagasan ng mga dahon sa pagsapit ng taglagas, ngunit mayroon isang natatangi uri ng puno ng robles, ang "buhay na robles", na tumutubo sa Timog ng Amerika. Tinatawag itong "robles na buhay" sapagkat nananatili ang karamihan sa mga dahon nito habang panahon ng tagniyebe o taglamig.
Nabubuhay ang mga puno ng robles magpahanggang sa 1,000 mga taon.[3]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Puno at Halaman ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang robles, roble, o owk (Ingles: oak, Kastila: roble [isahan], robles [maramihan]) ay isang punungkahoy o palumpong na nasa loob ng sari ng mga kuwerko o kuwerka (Quercus); Latin: "puno ng robles"), na kinaiiralan ng 400 mga uri. Lumilitaw rin ang katawagang "oak" sa Ingles sa mga pangalan ng mga uring nasa loob ng kaugnay na mga sari, partikular na ang Lithocarpus. Katutubo ang sari sa hilagang hemispero, at kabilang ang mga uring nalalagasan ng dahon pagdating ng taglagas (desiduoso) at mga palagiang lunti, na umaabot magpahanggang sa mga latitud na malalamig papunta sa Asyang tropikal at sa mga Amerika.
Isang punong-gubat ang puno ng robles na may matigas na kahoy, kaya't ginagamit ito sa paggawa ng mga muwebles. Maraming iba't ibang mga uri ng robles, subalit lahat sila ay may malalaking butong tinatawag na mga ensina. Tumutubo ang mga punong ito sa maraming bahagi ng Europa at Hilagang Amerika.
Karamihan sa mga robles ang nalalagasan ng mga dahon sa pagsapit ng taglagas, ngunit mayroon isang natatangi uri ng puno ng robles, ang "buhay na robles", na tumutubo sa Timog ng Amerika. Tinatawag itong "robles na buhay" sapagkat nananatili ang karamihan sa mga dahon nito habang panahon ng tagniyebe o taglamig.
Nabubuhay ang mga puno ng robles magpahanggang sa 1,000 mga taon.
Ruwli (genus Quercus) nisqakunaqa Chincha Awya Yalapi Kulumbyakama, Iwrupapi, chincha Aphrikapi, Asyapipas wiñaq sach'akunam, yura rikch'anam 600-chá rikch'aqniyuq. Lliwmanta aswan rikch'aqninkunaqa Mishiku suyupim, 125-chá rikch'aqnin.
Kaymi huk rikch'aqninkuna:
Sectio Lobatae
Sectio Quercus
Sectio Cerris
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruwli
Ruwli (genus Quercus) nisqakunaqa Chincha Awya Yalapi Kulumbyakama, Iwrupapi, chincha Aphrikapi, Asyapipas wiñaq sach'akunam, yura rikch'anam 600-chá rikch'aqniyuq. Lliwmanta aswan rikch'aqninkunaqa Mishiku suyupim, 125-chá rikch'aqnin.
Tamm vai Dub (latin.: Quercus) om lehtezpuiden heim. Mülütadas Bukpuižed-sugukundha. Läz 600 erikod om heimos. Tamm andab pajumunid (pähkmid todeks), kut bukpu i kaštan.
Pu kazvab Evrazijas, Keskmeren Afrikan maiš i Pohjoižamerikas. Äjad erikod oma igähižvihandad, toižin sanoin lehtez eläb severz'-se vot, niiden erikoiden pajumunad oma magedad da södabad. Pohjoižman erikoiden pajumunil söteltas kabjživatoid, pajumunišpäi tehtas kofen vajehtust.
Venäman evropižen palan üks'jäine sijaline erik om järgeline tamm (Quercus robur, se-žo kezaline vai anglijalaine), kävutase kovaks pumaterialaks. Sadas tüpüst Keskmeren maiden tüpüztammišpäi (Quercus suber) tehmaha tüpid. Kor' mäneb dubindsubstancijaks. Kazvatadas dekorativižeks kazmuseks.
Tamm vai Dub (latin.: Quercus) om lehtezpuiden heim. Mülütadas Bukpuižed-sugukundha. Läz 600 erikod om heimos. Tamm andab pajumunid (pähkmid todeks), kut bukpu i kaštan.
Pu kazvab Evrazijas, Keskmeren Afrikan maiš i Pohjoižamerikas. Äjad erikod oma igähižvihandad, toižin sanoin lehtez eläb severz'-se vot, niiden erikoiden pajumunad oma magedad da södabad. Pohjoižman erikoiden pajumunil söteltas kabjživatoid, pajumunišpäi tehtas kofen vajehtust.
Venäman evropižen palan üks'jäine sijaline erik om järgeline tamm (Quercus robur, se-žo kezaline vai anglijalaine), kävutase kovaks pumaterialaks. Sadas tüpüst Keskmeren maiden tüpüztammišpäi (Quercus suber) tehmaha tüpid. Kor' mäneb dubindsubstancijaks. Kazvatadas dekorativižeks kazmuseks.
On tchinne, c' est èn åbe avou on deur bwès, ene coschirêye eschoice, et des foyes avou des crolés boirds. Li frut est lomé gland, et tént après les coxhes pa ene sôre di cabounete k' on lome "pupe".
No d' l' indje e sincieus latén : Quercus spp.
Li mot "tchinne" lu-minme sieve eto dins sacwants nos d' plaeces.
On ptit tchinne si lome on tchenea. Dinltins, e l' Årdene, les tcheneas estént pelés (on djheut eto: schoircîs) po fé del poude di schoice, po les taenreyes. Loukîz sol hagnon pelaedje des tcheneas. On schoircî tchenea si loméve on pelojhea.
Sacwants tchinnes ont ene schoice ki pout esse rissaetcheye, sins fé crever l' åbe : li tchinne-lidje.
On bwès d' tchinnes si loméve on tchenoe; on bwès d' tchinnes rouves, on rouvroe (des mots k' on n' ritrouve pus k' dins les nos d' plaeces del Walonreye).
Gn a des tchinnes dins les åbes foû-ordinaire del Walonreye.
On tchinne, c' est èn åbe avou on deur bwès, ene coschirêye eschoice, et des foyes avou des crolés boirds. Li frut est lomé gland, et tént après les coxhes pa ene sôre di cabounete k' on lome "pupe".
No d' l' indje e sincieus latén : Quercus spp.
Li mot "tchinne" lu-minme sieve eto dins sacwants nos d' plaeces.
Teōcuahuitl, Āhuacuahuitl ahnzo Āhuatl (Quercus skinneri).
Ek ya iku istilah sing asalé saka basa Walanda Eiken, kanggo ngarani jeneng sawetara ratus spesies wit lan suket perdu ana ing genus Quercus (basa Inggris: Oak ; " Tarbantin ") lan sawetara genus, mligine Cyclobalanopsis lan Lithocarpus . Genus iki asalé saka tlatah bumi ing sisih lor, lan kalebu semak perennial lan spesies perennial ijo kang sumebar saka garis lorek kang adhem ana ing Asia tropis lan Amérika .
Jenis saka genus Quercus sing kasebar ing nagara Indonesia ya iku mempening ( Quercus argentata ) karo pasangan jambé ( Quercus gemelliflora ). [1]
Cathetan suku Quercus robur
Oak segara kidul karo spesis lumut
Ek ya iku istilah sing asalé saka basa Walanda Eiken, kanggo ngarani jeneng sawetara ratus spesies wit lan suket perdu ana ing genus Quercus (basa Inggris: Oak ; " Tarbantin ") lan sawetara genus, mligine Cyclobalanopsis lan Lithocarpus . Genus iki asalé saka tlatah bumi ing sisih lor, lan kalebu semak perennial lan spesies perennial ijo kang sumebar saka garis lorek kang adhem ana ing Asia tropis lan Amérika .
Jenis saka genus Quercus sing kasebar ing nagara Indonesia ya iku mempening ( Quercus argentata ) karo pasangan jambé ( Quercus gemelliflora ).
Êekn zyn e sôorte va boomn die in Vloandern nog redelik olgemêen vôornkomn. In West-Vloandern zyn de mêeste êekn esneuveld beisn 'n Êestn Weireldoorloge, ol woarn der doavôorn oek ol e masse ekapt.
't Is e boom die styf oud ku kommn (drie-vierounderd joar, sommigte menschn zeggn zest toet mêer of 1000 joar).
In West-Vloandern (en in hêel de Benelux) zyn der twêe sôortn êekn die van nateure vôornkomn: de zomerêke ('t mêeste, Quercus robur) en de wienterêke (Quercus petraea). Doabuutn zyn der nog êentige sôortn die uut 't buutnland kommn.
Der is ôok de Amerikoanschen êke (Quercus rubra), die grovere nervn eit en bloadn die schône rôo of rôobruun verkleurn in 't noajoar.
Êekn plantn nunder vors deur nunder zoadn (eikels), die ofvolln an ze rype zyn. Vlamsche goain en sommigte sôortn muuzn zorn oek voen de vôortplantienge deur dan ze eikels in de ground steekn en nu en toene ekir intje vergeetn.
't Zyn mêerder sôortn êekn, mo 'n deen die 't mêeste vôornkomt in Vloandern, is de zomerêke. Dien boom komt vôorn in bykan hêel Europa, buutn stikkn van 't zuudn (in Spanje, Itoalië en Grieknland), in de bergn (d'Alpn en de Karpoatn) en in 't nôorn (stikkn van Scandinoavië en in Ysland).
De verspreidienge van de wienterêke komt verre overêen met 'n dien van de zomerêke.
In vele streekn groein zomer- en wienterêekn geweune laasn makoar.
Je ziet oe langer oe mêer d'Amerikoansche êke die olier ôok ingeburgerd grakt voe sierboom. Sommigsten zien em nie geirne kommn omdat die styf grôot weird en der niks kan ounder groein.
't Out is vele gebruukt, bevôorbeeld voun de beetre meubels en planché te moakn. Vroegerder joarn wos 't nog vele belangryker, lik voun bôotn te moakn (die nu mêestol in metoal efabriceerd zyn). In 't zuudn van Europa stoan der oek korkêekn woavan dat de schorse gebruukt is voun korkn van te moakn. Oek dadde gebeurt van langs om miender omdan de mêeste korkn nu van kunststoffe zyn. Doaby zyn der e masse van die êekn ecreveerd beisn de busbrandn van êentige joarn eleen in Portugal, woa dan de mêeste boomn van die sôorte stoan.
Êke is oak e dorp in de Belgische provinsje Ôost-Vloandern, en e dêelgemêente van Nazareth. 't Dorp ligd'an de Schelde.
Êekn zyn e sôorte va boomn die in Vloandern nog redelik olgemêen vôornkomn. In West-Vloandern zyn de mêeste êekn esneuveld beisn 'n Êestn Weireldoorloge, ol woarn der doavôorn oek ol e masse ekapt.
't Is e boom die styf oud ku kommn (drie-vierounderd joar, sommigte menschn zeggn zest toet mêer of 1000 joar).
In West-Vloandern (en in hêel de Benelux) zyn der twêe sôortn êekn die van nateure vôornkomn: de zomerêke ('t mêeste, Quercus robur) en de wienterêke (Quercus petraea). Doabuutn zyn der nog êentige sôortn die uut 't buutnland kommn.
Der is ôok de Amerikoanschen êke (Quercus rubra), die grovere nervn eit en bloadn die schône rôo of rôobruun verkleurn in 't noajoar.
Η βελανιδιά ή βαλανιδιά (επιστ. Δρυς, Quercus) είναι γένος φυτών της οικογένειας των Φηγοειδών (Fagaceae)[1] με 531 αυτοφυή είδη του βόρειου ημισφαίριου της γης [2]. Είναι το κατ΄ εξοχήν δένδρο των δρυμών.
Είναι δέντρα ψηλά, αιωνόβια που βρίσκονται είτε σε πεδινές είτε σε ορεινές περιοχές. Ο καρπός της βαλανιδιάς είναι το βαλανίδι (από το βάλανος), χρήσιμο για ζωοτροφές και στη βυρσοδεψία. Το ξύλο όλων των ειδών είναι βαρύ, σκληρό και δεν σαπίζει εύκολα. Χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, επιπλοποιία, στην κατασκευή σανίδων, δοκαριών και παρασκευάζονται από αυτό ξυλάνθρακες πολύ καλής ποιότητας.
Τα κυριότερα είδη που βρίσκονται στην Ελλάδα και την Κύπρο είναι:
1. Η ήμερη βαλανιδιά ή βαλανιδιά (λατ. Quercus ithaburensis subsp. macrolepis)[3]. Φτάνει τα 30 μέτρα σε ύψος και ευδοκιμεί σε θερμό και ξηρό περιβάλλον. Βρίσκεται στις περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου σε πεδινές περιοχές, καθώς και στους πρόποδες των βουνών. Τα φύλλα της είναι δερματώδη, ωοειδή με οξείες παρυφές, χνουδωτά. Ο καρπός της είναι σκληρό κάρυο κυπελλοφόρο και μονόσπερμο. Το κύπελλο του καρπού φέρει πυκνά αγκαθωτά λέπια. Πάντως υπάρχουν και άκαρπα δέντρα και αυτό αποδίδεται στην κακή ανθοφορία. Το ξύλο της είναι βαρύ και πολύ σκληρό. Στην Ελλάδα βρίσκεται στις Κυκλάδες, βόρειες Σποράδες, Αττική, Ρόδο, Κρήτη, Θεσσαλία και Βοιωτία. Από τα κύπελλα των καρπών βγαίνει εκχύλισμα που είναι χρήσιμο στη βαφική και τη βυρσοδεψία.
2. Η δρυς η ποδισκοφόρος (λατ. Quercus robur)[4]. Φτάνει σε ύψος τα 25 μέτρα και σχηματίζει μεγάλα δάση στις περιοχές της Βορείου και Κεντρικής Ευρώπης Ο κορμός της έχει χρώμα γκριζωπό ή σκούρο γκρίζο και ο φλοιός βαθιές ρωγμές. Τα φύλλα της αναπτύσσονται μαζί με τα άνθη και είναι ενωμένα, λεία και έχουν ακανόνιστους λοβούς. Τα βαλανίδια έχουν χαρακτηριστικό μακρύ ποδίσκο. Στην Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλές ορεινές περιοχές και σε υψόμετρο από 800-1000 μέτρα. Είναι γνωστή και με τις ονομασίες ρουπάκι, ρένια και ροτούκι.
3. Η δρυς η απόδισκη (δρυς η πετραία, λατ. Quercus petraea, κοινός «δέντρος»)[5]. Διαφέρει από την ποδισκοφόρο στο ότι τα βαλανίδια της δεν έχουν ποδίσκο.
4. Δρυς η Μακεδονική (δρυς η τρωική, λατ. Quercus trojana)[6]. Φτάνει σε ύψος τα 20 μέτρα και βρίσκεται στις περιοχές των Βαλκανίων. Στην Ελλάδα βρίσκεται με μεμονωμένα δέντρα σε δασικές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.
5. Η δρυς η κηρρίς (λατ. Quercus cerris, κοινός «τσέρος»)[7]. Συγγενικό είδος με τα προηγούμενα. Βρίσκεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα είναι αναμεμειγμένη με άλλα δέντρα. Γνωστή και με τις ονομασίες «τσέρο» και «ρουπάκι». Ο φλοιός της έχει βαθιές, ευθύγραμμες ρωγμές και τα βελανίδια της είναι μεγάλα, μακριά με κύπελλο που φέρει πολλά λέπια. Το είδος αυτό το αναφέρει και ο Θεόφραστος με το όνομα Αλοίφιος, ή Ασπρίς.
6. Η λατζιά (δρυς η κληθρόφυλλη, λατ. Quercus alnifolia), θαμνώδες αειθαλές ενδημικό είδος της Κύπρου.
7. Το πουρνάρι, ή πιρνάρι, ή πρίνος (δρυς η κοκκοφόρος, λατ. Quercus coccifera)[8]. Θαμνώδης, αείφυλλος, σκληρόφυλλος θάμνος με ευρεία εξάπλωση στην περιοχή της Μεσογείου. Σημαντικότερη ποικιλία αυτού είναι ο «χαμόπρινος» της οποίας το μεν ξύλο χρησιμοποιείται στη παραγωγή κάρβουνου, οι δε νεαροί βλαστοί του ως τροφή αιγοπροβάτων. Επίσης ο φλοιός της ρίζας του είναι βυρσοδεψικός, ενώ το σπέρμα του είναι βαφικό.(Βαφικό δεν είναι το σπέρμα του (βελανίδι), αλλά οι πορφυροί κόκκοι που σχηματίζονται στα φύλλα των νέων βλαστών , όταν εναποθέτει σ'αυτά τα αυγά του καποιο έντομο, και ακολούθως μετασχηματίζονται σε κόκκινους κόκκους, εξ ού και το όνομα κοκκοφόρος- coccifera. Είναι φαινόμενο σχετικό με τις κικκίδες, που σχηματίζονται στα φύλλα άλλων δρυών). γνωστό ως «πρινοκόκι». Άλλες ονομασίες αυτού του είδους είναι: κατσόπρινος[9], κατσιδοπίρναρο κ.ά.
8. Η δρυς η βαφική (λατ. Quercus infectoria), ημιφυλλοβόλο δέντρο με εξάπλωση από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μέχρι το ΝΔ. Ιράν.
9. Η πλατύφυλλη δρυς ή μεσές (λατ. Quercus frainetto, κοινός «δέντρο»)[10], με μέσο μέγεθος βελανιδιού. Απαντάται στη Βαλκανική, στην Ιταλία, στην Ουγγαρία και στη Βορειοδυτική Τουρκία.
10. Η χνοώδης δρυς (λατ. Quercus pubescens, κοινός «δέντρος»)[11]. Είναι κοινό είδος σε όλη την Ελλάδα.
11. Η βαφική δρυς (λατ. Quercus infectoria)[12]. Το είδος απαντάται, στην Ελλάδα, μόνο στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
12. Η Quercus aucheri[13], που απαντάται, στην Ελλάδα, μόνο στα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου.
13. Η αριά (λατ. Quercus ilex)[14], αείφυλλο είδος με δερματώδη φύλλα.
Η Βαλανίς (ή Βάλανος), θεωρούνταν η Νύμφη του δέντρου της βελανιδιάς και μία από τις Αμαδρυάδες νύμφες, κόρες του Όξυλου (πνεύμα του δάσους) και της Αμαδρυάδας.
Η βελανιδιά αποτελούσε το ιερό δένδρο του Διός. Για το λόγο αυτό θεωρούνταν ιερό στην αρχαία Μακεδονία και μάλιστα πολλά χρυσά στεφάνια που έχουν βρεθεί και χρησιμοποιούνταν σε τελετες και ως ταφικά κτερίσματα, ήταν στεφάνια βελανιδιάς, με κορυφαίο το στεφάνι βελανιδιάς του Βασιλιά Φιλίππου Β' της Μακεδονίας, που βρέθηκε στον βασιλικό τύμβο των Αιγών, στη σημερινή Βεργίνα[15]. Επίσης η μαντική δρυς θεωρούνταν πως αποτελούσε την κατοικία του Δία στη Δωδώνη.[16]
Το ξύλο της είναι σχετικά ακριβό και χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία. Είναι πυκνό και το χρώμα του κυμαίνεται μεταξύ σκούρου και ανοιχτού. Στην κατασκευή κτιρίων χρησιμοποιείται στην ξυλοδεσιά. Εξαιτίας του αρωματικού της ξύλου, είναι ιδανική για την κατασκευή βαρελιών στην ποτοποιΐα[17][18].
Από ένα είδος βελανιδιάς, το φελλόδεντρο (Querqus suber), εξάγεται από το εξωτερικό μέρος του κορμού του φυτού ο φελλός, υλικό το οποίο έχει πολλές εφαρμογές χάρη στις ιδιότητές του.
Η βελανιδιά ή βαλανιδιά (επιστ. Δρυς, Quercus) είναι γένος φυτών της οικογένειας των Φηγοειδών (Fagaceae) με 531 αυτοφυή είδη του βόρειου ημισφαίριου της γης . Είναι το κατ΄ εξοχήν δένδρο των δρυμών.
Είναι δέντρα ψηλά, αιωνόβια που βρίσκονται είτε σε πεδινές είτε σε ορεινές περιοχές. Ο καρπός της βαλανιδιάς είναι το βαλανίδι (από το βάλανος), χρήσιμο για ζωοτροφές και στη βυρσοδεψία. Το ξύλο όλων των ειδών είναι βαρύ, σκληρό και δεν σαπίζει εύκολα. Χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, επιπλοποιία, στην κατασκευή σανίδων, δοκαριών και παρασκευάζονται από αυτό ξυλάνθρακες πολύ καλής ποιότητας.
Даб (науч. Quercus) — род на дрва и грмушки со околу 600 вида. Автохтон е на северната полутопка и има листопадни и зимзелени претставници што виреат од умереноконтиненталните до тропски предели во Европа, Азија и Америка. Земајќи ја предвид општата разновидност, за центар на ендемизмот на дабовите се смета Северна Америка, особено Мексико.[1]
Дрвото има спирално распоредени листови со брановидни рабови, а постојат и видови чии рабови се назабени или сосем мазни. Лисјата на голем број видови не паѓаат на есен, туку дури на пролет. По ова излегуваат цветовите, кои имаат облик на реси. Плодот е орев наречен желад сместен во чашичка, со по една семка и узрева за 6–18 месеци, зависно од видот. Постојат и зимзелени видови, но не сочинуваат посебна група.
Дабот припаѓа на групата скриеносеменици и има неколку подрода со повеќе оддели, опфаќајќи повеќе од 600 вида.
Во Македонија дабот е мошне застапен по целата територија, и тоа со девет вида и голем број на подвидови. Дабовите дрвја зафаќаат 40% од шумата во земјата и сочинува една четвртина од дрвната маса што се одгледува во стопанското шумарство.[2] На територијата на земјата растат следниве видови:[3][4]
Дабовото дрво има густина од околу 0,75 гр/см3 и со тоа е мошне силно и тврдо, со голема отпорност од инсекти и габични болести поради тоа што содржи доста танин. Дрвото наоѓа примена во градителството уште од најстаро време. Во средниот век од граѓата се изработувале тавански греди, костури и дрвена поплочување на ѕидовите. Дрвото од дабот стежер (Q. robur) и дабот горун (Q. petraea)[5] во Европа традиционално се користеле во за изградба на воени бродови и гредни рамки за ѕидови на куќи. Денес ова дрво понатаму ужива популарност во изработката на мебел, паркет, гредни конструкции и фурнир. Од европските и американските дабови се прават буриња за созревање на вино, ракија, виски, бренди, шери. Од видот на дабот од кој се направени бурињата зависи и аромата на виното. Светските производители бираат помеѓу францускиот и американскиот даб за буриња, но во Македонија се користи и автохтониот даб кој дава уште погусто дрво од францускиот.[6]
Во Јапонија од дабово дрво се прават тапани како оние на „Јамаха“.
Од кората на дабот плутник (Q. suber) се добива плута за тапи. Овој вид е застапен во Средоземјето, со тоа што речиси сета плута во светот се произведува во Португалија, Шпанија, Алжир и Мароко. Од северноамериканските видови, најценет за дрвена граѓа е црвен даб (Q. rubra), погоден за надворешна употреба поради отворените капилари. Поширока примена наоѓа и белиот даб (Q. alba), особено за вински буриња. Највеќе граѓа во Европа се добива од стежерот и горунот, но мошне квалитетно дрво даваат и зимзелените видови како и дабот црника (Q. ilex) и плутникот.
Бидејќи кората е богата со танинско црнило со кое се штави кожа. Од желадите се прави брашно или истите се печат и од нив се прави напиток.
Дабовите „шишарки“ (гали) се всушност заболување на дрвото, но со векови биле извор на мастило за ракописи.
Дабот е мошне застапен како симбол за цврстина, храброст и истрајност, па затоа има значајна симболика за македонскиот народ.
Како таков, македонскиот даб е еден од симболите на Македонија и е претставен на Грбот на Претседателот на Македонија. Неговата симболика во македонската култура води прастари корени, кои се заеднички и со другите индоевропски народи (погл. митологијата подолу). Од особено значење е претставувањето на дабови гранчиња и желади во злато на круните на македонските кралеви.[7] Во минатото извесни дабови дрва се обожувале како нешто натприродно и им се принесувале дарови. Овој обичај, помешан со христијански обреди, постои и денес и се практикува во извесни делови од земјата. Изворите што излегуваат од подножјето на старите дабови се сметале за волшебни, обдарени со со натприродни моќи. Постоело силно верување дека ваквите дрва не смеат да се сечат дури ни кога се самите паднати, бидејќи за таков престап следува многу зла клетва.[8]
Паганските обичаи и верувања за дабот опстоиле до денес во облик на бадниковите гранчиња за Коледа[9] спроти Божик и садење на даб при основање на манастир. Оттука, највеќето манастири во Македонија имаат даб во своео предворје.
Од слични причини дабот важи за национално дрво и во Англија, Естонија, Франција, Германија, Романија, Молдавија, Латвија, Литванија, Полска, САД, Велс, Галиција, Бугарија и Србија.[10]
Во општата јужнобалканска митологија ова е свето дрво на врховниот бог и еден таков примерок го заземал главно мето во неговото светилиште во Додона, Епир, чие шумолење на листовите се толкувало како негово обраќање.[11]
Дабот е важно дрво во старите верувања на разни народи, каде ова дрво обично претставува симбол и свето растение на врховните богови-громовници. Во словенската митологија, ова е дрвото на Перун.
Во нордиската митологија, дабот важи за свето дрво на громовникот Тор. Според една предание, за време на христијанизацијата на Германите, Свети Бонифациј ги сотирал светите дабови на германскиот род Хати и од нив правел цркви, а улогата на свето дрво ѝ ја предал на елата (чиј триаголен облик го симболизирал Светото Тројство).[12] Слични усилби во своите мисии правел и македонскиот светител Константин Филозоф, трудејќи се да ги хирстијанизира Аланите и околните народи. Притоа дабот го исекол со триесет и три удари, симболизирајќи ја возраста на која воскреснал Исус Христос.
Дрвото е свето на балтичкиот бог Перкунас и нему истоветниот пруски бог Перкунс. Дабот има важна улога и во келтската митологија, посевен на богот Таран. Од пракелтскиот назив за даб впрочем потекнува и поимот друид, со значење „силен (во знаење)“.[13]
Веројатна причина за поврзувањето на дабот со громовите е фактот што во ова дрво удираат забележително повеќе громови од другите дрва со споредлива големина.[14]
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.JPG)
|url= (помош) Даб (науч. Quercus) — род на дрва и грмушки со околу 600 вида. Автохтон е на северната полутопка и има листопадни и зимзелени претставници што виреат од умереноконтиненталните до тропски предели во Европа, Азија и Америка. Земајќи ја предвид општата разновидност, за центар на ендемизмот на дабовите се смета Северна Америка, особено Мексико.
Дрвото има спирално распоредени листови со брановидни рабови, а постојат и видови чии рабови се назабени или сосем мазни. Лисјата на голем број видови не паѓаат на есен, туку дури на пролет. По ова излегуваат цветовите, кои имаат облик на реси. Плодот е орев наречен желад сместен во чашичка, со по една семка и узрева за 6–18 месеци, зависно од видот. Постојат и зимзелени видови, но не сочинуваат посебна група.
Дуб (Quercus) — род вечназялёных і лістападных дрэваў і кустоў сямейства букавых. Вядома каля 600 відаў, пашыраных пераважна ў Паўночным паўшар’і й гарах Паўднёвай Амэрыкі.
Дрэвы вышынёй да 30-40 м, у дыямэтры больш за 1 м. Лісьце зубчастае або лопасьцевае. Кветкі тычынкавыя ў каташках, песьцікавыя — адзіночныя. Плод — жолуд. Жыве 400—500 і больш гадоў.
Цьвітуць у красавіку-траўні, плады высьпяваюць у верасьні-кастрычніку. У батанічных садах і парках 16 інтрадукаваных відаў і 7 формаў. Найбольш вядомыя: дуб паўночны, балотны, аксамітавы.
На Беларусі дуб звычайны, або летні пашыраны па ўсёй тэрыторыі, на поўдні ўтварае дубовыя лясы. Дуб скальны, або сядзячакветны расьце ў Белавескай пушчы.
Дрэва дае каштоўную прамысловую сыравіну.
Драўніна цьвёрдая й гнуткая з высокімі фізыка-мэханічнымі й тэхнічнымі ўласьцівасьцямі з прыгожай тэкстурай, выкарыстоўваецца ў розных галінах прамысловасьці й гаспадаркі:
Кара мае да 12% танідаў, што выкарыстоўваецца як добры дубільнік і добры лекавы (вяжучы) сродак.
Жалуды ідуць на корм жывёле і прыгатаваньне сурагату кавы.
Многія віды высокадэкаратыўных дрэваў выкарыстоўваюцца ў зялёным будаўніцтве (адзіныя і групавыя пасадкі, алеі, масівы, абсадка дарог).
Шмат якія экзэмпляры аб’яўлены помнікамі прыроды.
Раней на Беларусі са ствалоў дубоў рабілі лодкі-дубы (чаўны).
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Дуб (Quercus) — род вечназялёных і лістападных дрэваў і кустоў сямейства букавых. Вядома каля 600 відаў, пашыраных пераважна ў Паўночным паўшар’і й гарах Паўднёвай Амэрыкі.
Имә́н (лат. Quercus) — бүкчәләр семьялыгыннан агач яисә куак ыругы. 500 гә якын төре билгеле. Төньяк ярымшарның уртача һәм тропик поясларында таралган. ТР территориясендә бер төре - сабакчалы имән яки гади имән (Q. robur) үсә. 18-40 м биеклектәге яфрак коючан агач, кәүсә юанлыгы 1-1,5 м. Тамыр системасы үзәкле, 5 м га кадәр тирәнлеккә китә. Күп ботакланган, төзек булмаган ябалдашлы агач. Яфраклары калаксыман, ботакларның очында урнашкан. Чәчәкләре вак, җил белән серкәләнә, ата чәчәкләр - яшькелт, асылынып торучан озынча алкаларда, ана чәчәкләр - берле яки 2-3 ле, матур түгел, утырма яисә озынча чәчәк сабында. Җимеше тышына озынча буйлар төшкән коңгырт-көрән чикләвек, үз озынлыгының 1/3 е кадәр кәшәнкә белән әйләндереп алынган. Яфрак яру беләнбер үк вакытта, апрель ахырыннан июнь башына кадәр чәчәк ата. Җимешләре сентябрьдә өлгерә. Төптән чыккан үсентедән һәм коелган орлыклардан үрчи, чәчү культурасында чикләвеген чәчеп үстерәләр. Имән 400-500 ел, аерым агачлар 1000 елга кадәр яши. Чагыштырмача җылылык яратучы үсемлек.
Имән - төньяҡ[[{{{1}}}|?]] ағасы. Имән (русса: дуб черешчатый, латинса: Quercus robur.) — бейеклеге 40 м-ға етә алған ағас. Апрель-май айҙарында сәскә ата, емеше октябрь баштарында өлгөрә. Нигеҙҙә, республикабыҙҙың көнбайыш өлөшөндә үҫә.
Дауалау өсөн йәш имәндең ҡайырыһы ҡулланыла. Уның составында ҡамаштырыу матдәләре, кверцетин, пентозон һ. б. биологик актив матдә¬ләр бар. Имән ҡайырын яҙғыһын (ағас япраҡ ярғанға тиклем) әҙерләйҙәр. Алынған ҡайырҙың оҙонлоғо 20-30 см-ҙан артыҡ булмаһын, һыҙырылған ҡайыр көпшә рәүешендә бөгәрләнә һәм яҡшы елләтелеп торған урында киптерелә. Күгәрмәһен өсөн ҡайыры даими рәүештә әйләндерел торолһон. Ҡайыры¬ның тиҙ һынып барыуы уның яҡшы кипкәнен аңлата.
Имән ҡайырыһынан әҙерләнгән ҡайнатманы эс киткәндә, ашҡаҙан-эсәктәрҙең эшсәнлеге боҙолғанда, һейҙек ҡыуығы шешкәндә ҡулланырға кәңәш ителә. Ҡайнатманы әҙерләү: 5-6 аш ҡалағы киптереп ваҡланған имән ҡайырыһын 1 литр һыуға һалып, 30 минут талғын утта ҡайнатырға кәрәк. Ҡай¬натманы көнөнә 2-3 тапҡыр, ас ҡарынға, 1 /2 стакан эсергә. Ауыҙ эсе боҙолғанда, теш ите ҡанап шешкәндә был ҡай¬натма менән ауыҙҙы сайҡау файҙалы. Геморрой шешектәре ҡанағанда ла имән ҡайыры ҡайнатмаһын ванна, примочка рәүешендә ҡулланыу ыңғай һөҙөмтә бирәсәк. Аяҡтар ныҡ тирләүсән булғанда ванна яһап була. Баш тиреһе тиҙ майланып барһа ла имән ҡайыры ҡайнатмаһы ярҙам итә ала.
Ҡулланыу тәртибе: үрҙә күрһәтелгәнсә әҙерләнгән ҡайнатма шыйығайтыла — 2 аш ҡалағы ҡайнатма киптереп ваҡланған тамыр һәм тамырһабаҡ 1 стакан ҡайнар һыуға һалына. Яһалған дауаны төнгә ҡаршы 1/2 стакан эсергә.
Имән ҡаты ағас. Ул төҙөлөш иатериалы булараҡ бик ҡиммәтле. Борон- борондан нығытма өсөн ҡулланылған. Өфөнөң тәүге исеме, ғалимдар иҫбатлауынса Имәнҡала булған.
Имән - төньяҡ[[{{{1}}}|?]] ағасы. Имән (русса: дуб черешчатый, латинса: Quercus robur.) — бейеклеге 40 м-ға етә алған ағас. Апрель-май айҙарында сәскә ата, емеше октябрь баштарында өлгөрә. Нигеҙҙә, республикабыҙҙың көнбайыш өлөшөндә үҫә.
Имә́н (лат. Quercus) — бүкчәләр семьялыгыннан агач яисә куак ыругы. 500 гә якын төре билгеле. Төньяк ярымшарның уртача һәм тропик поясларында таралган. ТР территориясендә бер төре - сабакчалы имән яки гади имән (Q. robur) үсә. 18-40 м биеклектәге яфрак коючан агач, кәүсә юанлыгы 1-1,5 м. Тамыр системасы үзәкле, 5 м га кадәр тирәнлеккә китә. Күп ботакланган, төзек булмаган ябалдашлы агач. Яфраклары калаксыман, ботакларның очында урнашкан. Чәчәкләре вак, җил белән серкәләнә, ата чәчәкләр - яшькелт, асылынып торучан озынча алкаларда, ана чәчәкләр - берле яки 2-3 ле, матур түгел, утырма яисә озынча чәчәк сабында. Җимеше тышына озынча буйлар төшкән коңгырт-көрән чикләвек, үз озынлыгының 1/3 е кадәр кәшәнкә белән әйләндереп алынган. Яфрак яру беләнбер үк вакытта, апрель ахырыннан июнь башына кадәр чәчәк ата. Җимешләре сентябрьдә өлгерә. Төптән чыккан үсентедән һәм коелган орлыклардан үрчи, чәчү культурасында чикләвеген чәчеп үстерәләр. Имән 400-500 ел, аерым агачлар 1000 елга кадәр яши. Чагыштырмача җылылык яратучы үсемлек.
Тума (Quercus) - кофкснень эди шуфттнень юромса, буконь тъналста (Fagaceae). Юромс сувсихть 600-шка сорт. Тумось кельги Пялевень аф пси пялешарпондонь региотт, васьфневи сон кумокань панданалхненди самс. Тумось содави сонь цярянзон коре, конатнень содасазь тага кода пяштть.
В. А. Моцарттын Сыйкырдуу сурнай операсындагы аспап миң жылдык эмен дарагынан жасалган. Сыйкырдуу сурнай кийинчерээк алтын сурнайга айланат.
Эмендерди көпчүлүк учурда айылдарды жана шаарларды жашылдандырууда колдонушат; мисалы, Саздак эмен (Quercus palustris) - Американын чыгышында жана Европада өтө белгилүү дарак болуп саналат, ал эми ар дайым жашыл болгон Виргин эмени (Quercus virginiana) Штаттардын түштүгүндө көп колдонулат. Кавказда жана Крым жарым аралында Капкак эмен (Quercus suber) дарагы көбөйтүлүүдө.
Эмендин элесин көпчүлүк шаарлардын гербинен көрө алса болот.
Лангендин герби, Германия
Бискайя аймагынын герби, Испания
Орус Федерациясынын Волгоград обастынын Дуб районунун герби
Борисов районунун герби, Орусия
Айхвальде кошуунунун герби, Бранденбург, Германия
Семес герби, Латвия
Mедyм герби, Латвия
Mазозол герби, Латвия
Томск областынын герби, эмен сабактары менен курчалган
Юман (лат. Quercus), — бук евĕрлисем Бук йышшисем (Fagaceae) шутне кĕрекен çулçăллă йывăç. Ăрат йышне 600 ытла тĕс кĕрет.
Юман çирĕп те тĕреклĕ. Йĕкеле пула юмансене ыттисенче уйăрма çăмăл. Юман чăваш халăх халапĕсенче пĕрмай тĕл пулакан йывăç.Чăвашсем ывăлĕсене паттăр пулччĕр тесе Юман ят панă.
Çутçанталăкра юманăн ареалĕ —Çурçĕр çур чăмăрĕн вăтам климатлă регионĕсем. Кăнтăр чикки —тропик çӳллĕ тăвĕсем.
Юман йывăçĕ хытă, çирĕп, тачă, йывăр. Йывăç пахалăхĕ ӳснĕ вырăн çĕрĕнчен килет:
Юман (лат. Quercus), — бук евĕрлисем Бук йышшисем (Fagaceae) шутне кĕрекен çулçăллă йывăç. Ăрат йышне 600 ытла тĕс кĕрет.
Юман çирĕп те тĕреклĕ. Йĕкеле пула юмансене ыттисенче уйăрма çăмăл. Юман чăваш халăх халапĕсенче пĕрмай тĕл пулакан йывăç.Чăвашсем ывăлĕсене паттăр пулччĕр тесе Юман ят панă.
Çутçанталăкра юманăн ареалĕ —Çурçĕр çур чăмăрĕн вăтам климатлă регионĕсем. Кăнтăр чикки —тропик çӳллĕ тăвĕсем.
बाँज या बलूत या शाहबलूत एक तरह का वृक्ष है जिसे अंग्रेज़ी में 'ओक' (Oak) कहा जाता है। बाँज (Oak) फागेसिई (Fagaceae) कुल के क्वेर्कस (quercus) गण का एक पेड़ है। इसकी लगभग ४०० किस्में ज्ञात हैं, जिनमें कुछ की लकड़ियाँ बड़ी मजबूत और रेशे सघन होते हैं। इस कारण ऐसी लकड़ियाँ निर्माणकाष्ठ के रूप में बहुत अधिक व्यवहृत होती है।
यह पेड़ अनेक देशों, पूरब में मलयेशिया और चीन से लेकर हिमालय और काकेशस क्षेत्र होते हुए, सिसिली से लेकर उत्तर ध्रुवीय क्षेत्र तक में पाया जाता है। उत्तरी अमरीका में भी यह उपजता है। शोभा के लिए इसके पेड़ उद्यानों और सड़कों पर लगाए जाते हैं।
पेड़ की पहचान इसके पत्तों और फलों से होती है। इसके पत्ते खाँचेदार होते हैं। इसका फल सामान्यत: गोलाकार और ऊपर की ओर नुकीला होता है। नीचे प्याले के ऐसे अनेक सहचक्र (involucral) शल्क (scale) लगे रहते हैं। इनके फल को बाँज फल (acorn) कहते हैं। कुछ बाँज फल मीठे होते हैं और कुछ कड़ुए। कुछ बाँज फल खाए जाते हैं और कुछ से टैनिन प्राप्त होता है, जो चमड़ा पकाने में काम आता है। बाँज के फल सूअरों को भी खिलाए जाते हैं। खाने के लिए फलों को उबालकर, सुखाकर और आटा बनाकर केक बनाते हैं। उबालने से टैनिन निकल जाता है।
बाँज का पेड़ धीरे-धीरे बढ़ता है। प्राय: २० वर्ष पुराना होने पर उसमें फल लगते हैं। पेड़ दो से तीन सौ वर्षों तक जीवित रहता है। इसकी ऊँचाई साधारणतया १०० से १५० फुट और घेरा ३ से ८ फुट तक होता है। कुछ बाँज सफेद होते हैं, कुछ लाल या काले। कुछ बाँजों से कॉर्क भी प्राप्त होता है। सफेद और लाल दोनों बाँज अमरीका में उपजते हैं। भारत के हिमालय में केवल लाल या कृष्ण बाँज उपजता है। बाँज का काष्ठ ९०० वर्षों तक अच्छी स्थिति में पाया गया है। काष्ठ सुंदर होता है और उससे बने फर्नीचर उत्कृष्ट कोटि के होते हैं। एक समय जहाजों के बनाने में बाँज का काष्ठ ही प्रयुक्त होता था। अब तो उसके स्थान पर इस्पात प्रयुक्त होने लगा है।
बाँज या बलूत या शाहबलूत एक तरह का वृक्ष है जिसे अंग्रेज़ी में 'ओक' (Oak) कहा जाता है। बाँज (Oak) फागेसिई (Fagaceae) कुल के क्वेर्कस (quercus) गण का एक पेड़ है। इसकी लगभग ४०० किस्में ज्ञात हैं, जिनमें कुछ की लकड़ियाँ बड़ी मजबूत और रेशे सघन होते हैं। इस कारण ऐसी लकड़ियाँ निर्माणकाष्ठ के रूप में बहुत अधिक व्यवहृत होती है।
ਬਲੂਤ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਓਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਾਗੇਸੀਈ (Fagaceae) ਕੁਲ ਦੇ ਕੁਏਰਕਸ Quercus (/ˈkwɜrkəs/;[1] ਲਾਤੀਨੀ "ਓਕ ਟਰੀ") ਗਣ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ 600 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਖਤ ਅਨੇਕ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਖੇਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਿਸਿਲੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਉਪਜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਤਝੜੀ ਅਤੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਦੋਨੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਥੇ ਇਕੱਲੇ ਯੂਨਾਇਟਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਗਪਗ 90 ਹਨ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ 160 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 109 ਖਤਰੇ ਵਾਲੇ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਓਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਕੇਂਦਰ ਚੀਨ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ 100 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।[2]
ਬਲੂਤ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਓਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਾਗੇਸੀਈ (Fagaceae) ਕੁਲ ਦੇ ਕੁਏਰਕਸ Quercus (/ˈkwɜrkəs/; ਲਾਤੀਨੀ "ਓਕ ਟਰੀ") ਗਣ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ 600 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਖਤ ਅਨੇਕ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਖੇਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਿਸਿਲੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਉਪਜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਤਝੜੀ ਅਤੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਦੋਨੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਥੇ ਇਕੱਲੇ ਯੂਨਾਇਟਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਗਪਗ 90 ਹਨ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ 160 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 109 ਖਤਰੇ ਵਾਲੇ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਓਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਕੇਂਦਰ ਚੀਨ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ 100 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
கருவாலி மரம் (
ஒலிப்பு ) (Oak) என்பது குயெர்கஸ் என்ற இனத்தைச் சேர்ந்த குறுமரமாகும்.[1] இவ்வினத்தில் 600க்கும் மேற்பட்ட வகைகள் உள்ளன. இவை பரவலாக ஆசியா மற்றும் அமேரிக்காவின் வடபகுதியில் காணப்படுகின்றன. இவை இலையுதிர் காடுகளிலும், பசுமைமாறாக் காடுகளிலும் காணப்படுகின்றன.
கருவாலி மரம் (ஒலிப்பு ) (Oak) என்பது குயெர்கஸ் என்ற இனத்தைச் சேர்ந்த குறுமரமாகும். இவ்வினத்தில் 600க்கும் மேற்பட்ட வகைகள் உள்ளன. இவை பரவலாக ஆசியா மற்றும் அமேரிக்காவின் வடபகுதியில் காணப்படுகின்றன. இவை இலையுதிர் காடுகளிலும், பசுமைமாறாக் காடுகளிலும் காணப்படுகின்றன.
ჭყონი (Quercus) — ჩანარეფიშ გვარი წიფურიშობურეფიშ ფანიაშე. იროწვანე ვარდა ზარხულწვანე ჯალეფი რე. 450-შე უმოსი გვარობა გოფაჩილი რე ოორუე გვერდოსფეროშ ზჷმიერ, სუბტროპიკულ დო ტროპიკულ ზონეფს; მორჩილი ნორთი — ობჟათე ამერიკას. კავკაციას — 18-შა გვარობა ჩანს, საქორთუოს გოფაჩილი 7 გვარობა გოართოიანაფილი რე გჷრძეყერწამი (ჰართვისიშ ჭყონი, ჭალეშ ჭყონი, იმერული ჭყონი) დო კუნტაყერწამი ვარდა ინოხვენგუმნაღელამი (პონტოური ჭყონი, ქორთული ჭყონი, მაღალგვალაშ ანუ ბჟაეიოლური ჭყონი, ჭოროხიშ ჭყონი) ჭყონეფიშ ბუნას.
საქორთუოს გოფაჩილ ჭყონეფს შქას არძაშე დიდი ფართობი უკებჷ ქორთულ ჭყონს. თინა ედომუშამ ტყალამ საქორთუოს მუთმოფხვადჷნა. მაღალგვალაშ ანუ ბჟაეიოლიშ ჭყონი (Quercus macranthera) უმენტაშო გოფაჩლი რე ბჟაეიოლ საქორთუოს. ბჟადალ საქორთუოს ხვალე რაჭას დო შონეს მუთმოფხვადჷნა. თინა 20–28 მეტრი სიმაღალაშ ჯა რე. უღუ სქელი რუმე ნაკვაცა, ფორილი კუნტა დო შხუ ღერი, ტყებიშობური, ჟიშე რუმე წვანე, გიმეშე მოჸვინთალე–მოტუტაშფერე ვარდა რუმე ქიქილით მოფინილი ფურცელეფი. ირდუ 1700–2400 მეტრ სიმაღალას დო ობჟათეშ სქირე ლაკადეფს რაყა ტყალეფს აკმოქიმინუნს. თაშნეშე ჩანს ლამე ლაკადეფს. ხარენს 450 წანაშახ. იმერული ჭყონიშ ხეუმუთხუმუ მასივეფი გორზინაფილი რე საღორიაშ დო აჯამეთიშ ტყალეფს. პონტოური ჭყონი გოფაჩილი რე ბჟადალ საქორთუოს. შხვეფშე გინორთელო, დიდი დო რსული ფურცელეფი უღუ. ჭოროხიშ ჭყონი (Quercus dschorochensis) მორჩილი ჯა ვარდა ბართვი რე. თინი ვარდა ჯაღულა რე, ჩანს აჭარას ზუღაშ დონეშე 1000 მეტრაშახ, ქუამ დო როჭკამ კართეეფს უხრავწკჷმა, ცხიმუეწკჷმა დო ფიჭვწკჷმა ართო. ბჟადალ საქორთუოს ზუღაშ დონეშე 1200 მეტრაშახ გოფაჩილი რე ჰართვისიშ ჭყონი. ჭალეშ ჭყონი (Quercus pedunculiflora, Quercus longipes) 30 მეტრაშახ სიმაღალაშ ხვეიანას ჸალერი ჯა რე. ბურთიშობური ბერძღი დო ტომბას დჷნაკვათურა ფურცელეფი უღუ. მუთმოფხვადჷნა ბჟაეიოლი საქორთუოშ რზენეფს 1100 მეტრ სიმაღალაშახ. წყარმალუ ტკვრიშ, არაგვიშ, იორიშ, ალაზანიშ დო თინეფიშ ნადუეფიშ ჭალეეფს, წყარმალუშ წყარპიჯეფიშ ტერასეფს, რზენეფს, გახეფს დო თეფეფს აკმოქიმინუნს ტყალეფს. ჭყონი ძალამ რჩქალას ირდუ, 80–100 წანელი ჯა ხოლო ირდუ სიმაღალაშა, უკული სისქაშა იძინანს, ტომბა ჯინჯეფიშ სისტემა უღუ დო ბორიაგარზე რე. თელარენს 800 წანაშე უმოსის (მორო თეჯგურა ხანერი ჭყონი ჩქინწკჷმა ძალამ ოშა-გოშათ რე).
სინთეშ დო სიტიბაშ მოჸოროფე რე, თაშნეშე ძალამ ჸინგარზე რე. იმიარებუ თასით დო ძერკვიშე ეშნარდით. კანკალეშა დოჸორშაფათ. ჭყონიშ მარქვა ჭყანიერი დო გარზე რე, მაღალი ღირსებაშ. გიმირინუანა აკოგაფას, ოხაბაკე დო ოხურიე წარმებას. ნახვაცა დო მარქვა იკათუანს მთრიმლავ ნიბთიარობეფს. კანკალე გვარობაშ (კორპიშ ჭყონი) ნახვაცა ირზენს კორპის. რკოშე აკეთენა ყავაშ სუროგატის. ჭყონიშ მიარე გვარობა (სამანგ: ჭუბურფურცელა ჭყონი — Quercus castaneifolia) დეკორატიული რე, რგუნა ბაღეფს დო პარკეფს ჯალონეფო, კანკალე გვარობას — ქუამი ლაკადეფიშ გაწვანებელო.
ჭყონი (Quercus) — ჩანარეფიშ გვარი წიფურიშობურეფიშ ფანიაშე. იროწვანე ვარდა ზარხულწვანე ჯალეფი რე. 450-შე უმოსი გვარობა გოფაჩილი რე ოორუე გვერდოსფეროშ ზჷმიერ, სუბტროპიკულ დო ტროპიკულ ზონეფს; მორჩილი ნორთი — ობჟათე ამერიკას. კავკაციას — 18-შა გვარობა ჩანს, საქორთუოს გოფაჩილი 7 გვარობა გოართოიანაფილი რე გჷრძეყერწამი (ჰართვისიშ ჭყონი, ჭალეშ ჭყონი, იმერული ჭყონი) დო კუნტაყერწამი ვარდა ინოხვენგუმნაღელამი (პონტოური ჭყონი, ქორთული ჭყონი, მაღალგვალაშ ანუ ბჟაეიოლური ჭყონი, ჭოროხიშ ჭყონი) ჭყონეფიშ ბუნას.
საქორთუოს გოფაჩილ ჭყონეფს შქას არძაშე დიდი ფართობი უკებჷ ქორთულ ჭყონს. თინა ედომუშამ ტყალამ საქორთუოს მუთმოფხვადჷნა. მაღალგვალაშ ანუ ბჟაეიოლიშ ჭყონი (Quercus macranthera) უმენტაშო გოფაჩლი რე ბჟაეიოლ საქორთუოს. ბჟადალ საქორთუოს ხვალე რაჭას დო შონეს მუთმოფხვადჷნა. თინა 20–28 მეტრი სიმაღალაშ ჯა რე. უღუ სქელი რუმე ნაკვაცა, ფორილი კუნტა დო შხუ ღერი, ტყებიშობური, ჟიშე რუმე წვანე, გიმეშე მოჸვინთალე–მოტუტაშფერე ვარდა რუმე ქიქილით მოფინილი ფურცელეფი. ირდუ 1700–2400 მეტრ სიმაღალას დო ობჟათეშ სქირე ლაკადეფს რაყა ტყალეფს აკმოქიმინუნს. თაშნეშე ჩანს ლამე ლაკადეფს. ხარენს 450 წანაშახ. იმერული ჭყონიშ ხეუმუთხუმუ მასივეფი გორზინაფილი რე საღორიაშ დო აჯამეთიშ ტყალეფს. პონტოური ჭყონი გოფაჩილი რე ბჟადალ საქორთუოს. შხვეფშე გინორთელო, დიდი დო რსული ფურცელეფი უღუ. ჭოროხიშ ჭყონი (Quercus dschorochensis) მორჩილი ჯა ვარდა ბართვი რე. თინი ვარდა ჯაღულა რე, ჩანს აჭარას ზუღაშ დონეშე 1000 მეტრაშახ, ქუამ დო როჭკამ კართეეფს უხრავწკჷმა, ცხიმუეწკჷმა დო ფიჭვწკჷმა ართო. ბჟადალ საქორთუოს ზუღაშ დონეშე 1200 მეტრაშახ გოფაჩილი რე ჰართვისიშ ჭყონი. ჭალეშ ჭყონი (Quercus pedunculiflora, Quercus longipes) 30 მეტრაშახ სიმაღალაშ ხვეიანას ჸალერი ჯა რე. ბურთიშობური ბერძღი დო ტომბას დჷნაკვათურა ფურცელეფი უღუ. მუთმოფხვადჷნა ბჟაეიოლი საქორთუოშ რზენეფს 1100 მეტრ სიმაღალაშახ. წყარმალუ ტკვრიშ, არაგვიშ, იორიშ, ალაზანიშ დო თინეფიშ ნადუეფიშ ჭალეეფს, წყარმალუშ წყარპიჯეფიშ ტერასეფს, რზენეფს, გახეფს დო თეფეფს აკმოქიმინუნს ტყალეფს. ჭყონი ძალამ რჩქალას ირდუ, 80–100 წანელი ჯა ხოლო ირდუ სიმაღალაშა, უკული სისქაშა იძინანს, ტომბა ჯინჯეფიშ სისტემა უღუ დო ბორიაგარზე რე. თელარენს 800 წანაშე უმოსის (მორო თეჯგურა ხანერი ჭყონი ჩქინწკჷმა ძალამ ოშა-გოშათ რე).
სინთეშ დო სიტიბაშ მოჸოროფე რე, თაშნეშე ძალამ ჸინგარზე რე. იმიარებუ თასით დო ძერკვიშე ეშნარდით. კანკალეშა დოჸორშაფათ. ჭყონიშ მარქვა ჭყანიერი დო გარზე რე, მაღალი ღირსებაშ. გიმირინუანა აკოგაფას, ოხაბაკე დო ოხურიე წარმებას. ნახვაცა დო მარქვა იკათუანს მთრიმლავ ნიბთიარობეფს. კანკალე გვარობაშ (კორპიშ ჭყონი) ნახვაცა ირზენს კორპის. რკოშე აკეთენა ყავაშ სუროგატის. ჭყონიშ მიარე გვარობა (სამანგ: ჭუბურფურცელა ჭყონი — Quercus castaneifolia) დეკორატიული რე, რგუნა ბაღეფს დო პარკეფს ჯალონეფო, კანკალე გვარობას — ქუამი ლაკადეფიშ გაწვანებელო.
.png)
_(2003).png)
.png)
.jpg)
