Les Coccolithophores ou Prymnesiophyceae, ou Prymnésiophycées, ou même Coccolithophyceae selon AlgaeBase sont une classe d'algues planctoniques, englobant notamment le genre Phaeocystis.
Le public la connaît surtout par la mousse blanc-crème qu'elle forme sur le littoral (écume laissée par la marée) lors des efflorescences algales de plus en plus communes de mars à juin sur le littoral européen de la Manche et de la mer du Nord. Il s'agit généralement de Phaeocystis pouchetii.
Les coccolithophores sont des haptophytes qui mesurent de 2 à 50 microns. Ils ont deux flagelles et un haptonème. Ce qui caractérise les coccolithophores, ce sont les coccolithes, des « écailles » calciques ornementées qu'ils fabriquent et sécrètent. Ces coccolithes forment une armure protectrice extra-cellulaire nommée coccosphère. Pour former cette « carapace » les coccolithophores fabriquent et calcifient les coccolithes dans des vacuoles intra-cellulaire puis sécrètent ces « écailles ». Les coccolithophores modulent l'organisation et l'abondance de leurs écailles en fonction de leur cycle de vie et des conditions environnementales. Certaines espèces telles que Ophiaster hydroideus élaborent d'extraordinaires coccolithes modifiés, des appendices calciques dont les spécialistes supposent qu'ils servent à éviter la prédation des copépodes et des autres organismes du zooplancton.
Les mues et squelettes des coccolithophores ont sombré au fond des océans depuis des millions d'années, créant d'importantes couches de microfossiles. Ces strates témoignent des changements de température et de salinité de l'eau au fil du temps. À la suite de remaniements géologiques, les squelettes de coccolithophores ont été compactés et soulevés formant par exemple les falaises crayeuses de Douvres et d'Étretat. De nos jours ces microfossiles figurent par milliards dans les pierres des cathédrales et des pyramides. Après leur mort, les coccolithophores qui sédimentent au fond de la mer vont constituer l'essentiel des énormes couches de craie qui caractérisent la période géologique du Crétacé. Lors de la crise biologique Crétacé-Tertiaire, 50 % des espèces de coccolithophoridés disparurent. La craie est composée en majeure partie de coccolithophores fossilisés compactés. Les coccolithophores sont par ailleurs d'importants régulateurs de la concentration de dioxyde de carbone dans l'océan et l'atmosphère. Ils ont aussi une influence sur le cycle du carbone.
Selon AlgaeBase (21 juillet 2017)[2] :
Selon EOL (16 août 2015)[3] et World Register of Marine Species (16 août 2015)[4]:
Les Coccolithophores ou Prymnesiophyceae, ou Prymnésiophycées, ou même Coccolithophyceae selon AlgaeBase sont une classe d'algues planctoniques, englobant notamment le genre Phaeocystis.
Le public la connaît surtout par la mousse blanc-crème qu'elle forme sur le littoral (écume laissée par la marée) lors des efflorescences algales de plus en plus communes de mars à juin sur le littoral européen de la Manche et de la mer du Nord. Il s'agit généralement de Phaeocystis pouchetii.
Multimedia w Wikimedia Commons Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) – klasa glonów z supergrupy Chromalveolata (Chromista).
Klasa jest jedną z dwóch linii haptofitów, przy czym klasa siostrzana, tj. Pavlovophyceae jest znacznie mniej liczna w rodzaje[1]. Autorem nazwy Coccolithophyceae jest Werner Rothmaler (1951)[2]. Nazwa Prymnesiophyceae została wprowadzona w 1972 r. przez Siegfrieda Caspera z opisem niemieckim, a uzupełniona o opis łaciński przez Davida Hibberda w 1976 r.[3] Ponadto proponowano nazwę Haptophyceae (z autorstwem Christensen ex P.C. Silva 1980)[2].
Cała grupa haptofitów ma nie do końca jasną pozycję systematyczną, choć lokuje się ją zwykle wśród chromistów (lub w innych systemach chromalweolatów) jako odrębną linię ewolucyjną. Coccolithophyceae dzieli się na następujące rzędy[3]:
Z wyjątkiem ostatniego rzędu, którego poprawność jest niejasna, są one łączone w podklasę Prymnesiophycidae, Caval.-Sm. 1986
W XX w. organizmy te grupowano jako Coccolithinae wśród złotowiciowców i określano polską nazwą wiciowce wapienne[4].
W rejestrze AlgaeBase do drugiej połowy 2012 r. zgromadzono informacje o 385 gatunkach tej klasy[3].
Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) mają postać wiciowców, zwykle, ale nie zawsze ruchliwych – jednokomórkowych monad lub ich kolonii, np. w formie nici, przy czym u niektórych gatunków stadium kolonijne występuje na przemian z monadalnym. Haptonema może przybierać różne postacie i długości (u Isochrysidales może wręcz być jej brak). Wici równe lub jedna nieco dłuższa od drugiej, zwykle dwie, umiejscowione mniej lub bardziej szczytowo. Brak plamki ocznej[5]. Wielu przedstawicieli klasy, tzw. kokolitofory, wytwarza wapienne skorupki zwane kokolitami (stąd nazwa), przy czym na podstawie badań filogenetycznych sugeruje się, że jest to historycznie cecha powszechna w tej klasie, a niezdolność do tworzenia kokolitów jest zjawiskiem wtórnym[2]. U niektórych skorupki organiczne nie pokrywają się wapienną płytką. Liczba chloroplastów od 0 do 4[5].
Emiliania huxleyi, należąca do rzędu Isochrysidales[6], jest najbardziej rozpowszechnionym kokolitoforem w oceanie. Ten gatunek formuje zakwity w Północnym Oceanie Atlantyckim, niekiedy pokrywające obszar nawet do tysiąca km²[7].
Innym z przedstawicieli kokolitoforów, który w chłodniejszych rejonach oceanu może dominować w fitoplanktonie i dawać zakwity, jest Phaeocystis (rząd Phaeocystales), rodzaj kosmopolityczny[8]. Toksyczne zakwity tworzone przez Chrysochromulina polylepis (rząd Prymnesiales), notowano w Cieśninach Duńskich[9], a pomory ryb wywołane zakwitami wód w słonawych duńskich jeziorach powodowanymi przez Prymnesium parvum opisywano już w pierwszej połowie XX w[10].
Poddające się fosylizacji elementy Coccolithophyceae, czyli kokolity po raz pierwszy w zapisie skalnym obserwuje się w górnym triasie[11], ale liczne stają się dopiero w skałach jurajskich i młodszych [12]. Kokolity mają duże znaczenie w oznaczaniu wieku skał zwłaszcza kredy i kenozoiku[13]. Kokolity mają także duże znaczenie skałotwórcze, będąc jednym z głównych lub dominującym składnikiem kredy, a zwłaszcza tzw. kredy piszącej[14].
Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) – klasa glonów z supergrupy Chromalveolata (Chromista).
원석조강 또는 콕콜리투스강(Coccolithophyceae)은 크로말베올라타계에 속하는 착편모조류 강의 하나이다.[1]
2016년 실라(Silar)에 의한 하크로비아의 계통 분류는 다음과 같다.[2][3]
하크로비아 넓은 의미의 크립티스타 코르비헬리아 엔도헬레아상강 코르비스토마상강 좁은 의미의 크립티스타 팔피토아문 롤로모나스아문 레우크립토스상강 은편모조류 합티스타 육질태양충류 착편모조아문 RappemonadaRappephyceae
Haptomonada
