Els catenúlids (Catenulida) constitueixen un ordre de platihelmints turbel·laris.
Són de vida lliure i relativament petits, i habiten entorns d'aigua dolça i marins. La faringe i l'intestí són d'estructura simple, l'últim forma un sac ciliat. Tenen dos parells de cordons nerviosos i sovint un estatocist. Les gònades són imparelles. Rarament el gonoporus masculí s'obre a la superfície dorsal de l'animal, per sobre la faringe, mentre al sistema reproductiu femení li manca qualsevol dels conductes habituals i estructures relacionades que es troben en altres turbel·laris.
Els catenúlids formen cadenes asexuals de dos, tres o més individus que es troben en diferents estadis de diferenciació. Aquesta característica facilita el seu cultiu al laboratori per a fer-ne estudis sistemàtics.[2]
Posició filogenètica basal dels catenúlids respecte altres grups de platihelmints segons el treball de Laumer i col·laboradors publicat l'any 2015:[3]
PlatyhelminthesCatenulida
Els catenúlids (Catenulida) constitueixen un ordre de platihelmints turbel·laris.
Són de vida lliure i relativament petits, i habiten entorns d'aigua dolça i marins. La faringe i l'intestí són d'estructura simple, l'últim forma un sac ciliat. Tenen dos parells de cordons nerviosos i sovint un estatocist. Les gònades són imparelles. Rarament el gonoporus masculí s'obre a la superfície dorsal de l'animal, per sobre la faringe, mentre al sistema reproductiu femení li manca qualsevol dels conductes habituals i estructures relacionades que es troben en altres turbel·laris.
Els catenúlids formen cadenes asexuals de dos, tres o més individus que es troben en diferents estadis de diferenciació. Aquesta característica facilita el seu cultiu al laboratori per a fer-ne estudis sistemàtics.
Multimedia w Wikimedia Commons Catenulida – bazalna grupa płazińców klasyfikowana w zależności od systemu jako podtyp, gromada lub rząd. Liczy około 100 opisanych gatunków mikroskopijnych zwierząt, z czego 14 występuje w morzu[2], reszta w wodach słodkich.
W obrębie grupy wyróżnia się pięć rodzin[2]:
Robakowate zwierzęta o długości do kilkunastu milimetrów, pokryte urzęsionym nabłonkiem, w którym nie występują rabdity. Otwór gębowy położony subterminalnie po brzusznej stronie ciała, wyznacza granice pomiędzy położonym z przodu rostrum a tułowiem i prowadzi do gardzieli, która następnie przechodzi w pozbawione odbytu jelito. Układ nerwowy składa się z mózgu, w którym może występować statocysta, dwóch głównych podłużnych pni nerwowych położonych lateralnie, krótkich nerwów prowadzących z mózgu do gardzieli i przodu ciała oraz subepitelialnej rozproszonej sieci nerwowej[3]. Mózg położony jest w rostrum i można w nim wyróżnić położony centralnie neuropil oraz otaczające go perikarya. Pnie nerwowe typu medularnego.
Słodkowodne i morskie zwierzęta interstycjalne, często występują w środowiskach ubogich w tlen. Odżywiają się prawdopodobnie bakteriami. Jeden rodzaj, Paracatenula, posiada jelito przekształcone w trofosom, w którym występują symbiotyczne siarkowe alfaproteobakterie z rzędu Rhodospirillales[4]. Jako jedne z nielicznych zwierząt, obok niektórych szczękogębych wykazują zdolność do pływania do tyłu przy pomocy odwróconych ruchów rzęsek [5]. Niektóre gatunki występują w łańcuchach połączonych zooidów.
Obojnacze, posiadają niesparowane gonady. Męski gonopor otwiera się po grzbietowe stronie ciała, żeński układ płciowy skrajnie uproszczony. Jaja entolecytalne (zawierają materiał zapasowy w postaci żółtka) przechodzą bruzdkowanie spiralne[6]. Większość gatunków charakteryzuje się rozwojem prostym, jednak u gatunku Rhynchoscolex simplex występuje tzw. larwa Luthera[7].
Catenulida są również zdolne do rozmnażania bezpłciowego na drodze paratomii, w wyniku którego niektóre gatunki formują łańcuchy połączonych, identycznych genetycznie zooidów.
Catenulida stanowią najbardziej bazalną linię w obrębie płazińców. Oddzieliły się od reszty przedstawicieli tego typu (łączonych w grupę Rhabditophora) jeszcze przed pojawieniem się rabditów. Prawdopodobnie prezentują wiele bardzo prymitywnych cech, jak lateralne pnie nerwowe, obecność statocysty[3], czy bruzdkowanie spiralne[6].
Od łacińskiego słowa catenula oznaczającego łańcuszek. Nazwa odnosi się do występowania form budujących łańcuchy zooidów.
Catenulida – bazalna grupa płazińców klasyfikowana w zależności od systemu jako podtyp, gromada lub rząd. Liczy około 100 opisanych gatunków mikroskopijnych zwierząt, z czego 14 występuje w morzu, reszta w wodach słodkich.
