dcsimg
Image of Leopard Shark
Creatures » » Animal » » Vertebrates »

Cartilaginous Fishes

Chondrichthyes

Qığırdaqlı balıqlar ( Azerbaijani )

provided by wikipedia AZ

Qığırdaqlı balıqlar (lat. Chondrichthyes); kompleks quruluşlu cütləşmə orqanları və markaları olan balıqlardır.

Qığırdaqlı balıqların skeleti bir-biriylə birləşmiş onurğalara malikdir. Bədənləri su damlası/mərmi (fusiform) şəklində ya da yanlardan basıq (dorso-ventral) şəkildə yastılaşmış balıqlardır. Bədən istilikləri ətrafa bağlı olaraq dəyişən (poikloterm) canlılardır. Dəri sərt, plakoid markalarla örtülü və bol miqdarda mukus bezi ehtiva etməkdədir. Tək və cüt üzgəcləri var olub, ventral üzgəclər kişilərdə dəyişikliyə uğrayaraq, kopulasyon orqanına çevrilmişdir. Quyruq (kaudal) üzgəci çəngəlli formadadır. Ürəkləri bir kulakçık və qarıncıq olmaq üzrə iki gözlüdür. Qırmızı qan hüceyrələrisi nüvəli və oval quruluşdadır. Qəlsəmələri 5-7 cütdür. Hava kisələri tapılmaz. Ağızlarında çox sayda diş vardır. Dərisi iki qatdan- epidermisdən və onun altında yerləşən koriumdan ibarətdir. Epidermis çoxqatlı olub vəzili hüceyrələrlə zəngindir. Bu vəzilər bədən üzərinə selik ifraz edir. Selik bir tərəfdən sürüşkənliyi artırır və balıqların hərəkətini asanlaşdırır. Qığırdaqlı balıqların üzəri plakoid pulcuqlarla örtülüdür. Müasir qığırdaqlı balıqların skeleti, adından göründüyü kimi, qığırdaqdandır. Skelet ox skletindən, kəllə skletindən və ətraf skletindən ibarətdir. Həzm orqanları ağız dəliyi və ağız, udlaq, qida borusu, mədə, nazik, yoğun və düzbağırsaqlar, mədaltı vəzi, qaraciyər və öd kisəsindən ibarətdir. Balıqların, o cümlədən, qığırdaqlı balıqların tənəffüs orqanları qəlsəmələrdir. Qığırdaqlı balıqların qəlsəmələrin udlaq ətrafında olub, xaricə yarıqlar şəklində əlaqələnir. Qığırdaqlı balıqların əksəriyyətində 5 qəlsəmə yarığı var. Bu yarıqlarda 4,5 qəlsəmə yerləşir. Dəyirmiağızlılarda olduğu kimi, balıqların hamısında bir qan dövranı var, ürəkdə venoz qan olur. Ürək iki kameralıdır, bir qulaqcığı, bir mədəciyi var. Bundan başqa, vena sinusu və arteriya konusun əmələ gəlib. Qığırdaqlı balıqların ifrazat orqanı əsasən mezanefros və ya bədən böyrəyidir. Bu böyrək cütdür, onurğanın yanlarında bədən boşluğunda uzununa yerləşir. Bu balıqların cinsiyyət orqanları cüt toxumluq və cüt yumurtalıqdan ibarətdir. Ayrı cinslidirlər. Cütləşmə əsnasında kişilər spermaların bir kopulasyon orqanı köməyiylə dişininkloakına verər. Böyük quruluşlu yumurtalar segmentasyondan sonra yavaş - yavaş inkişaf edər. Bu inkişaf müddəti 9-25 ay arasında dəyişər.Toxumluqlar qida borusunun yanlarında yerləşir. Toxum kanalcıqları böyrək kanalının yuxarı dar hissəsinə açılır. Ona görə də böyrək kanalının bu hissəsi əslində toxumluğun bir hissəsi əslində toxumluğun bir hissəsi kimi fəaliyyət göstərir.


Ədəbiyyat

  1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s.125.
  2. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.178.
  3. Abbasov H.S ,Hacıyev R.V.İxtiologiya. Bakı,2007,səh 326.

Təsnif etmə

  • Dəstəüstü Batoidea - Vatozlar və dəryaza balıqları

Həmçinin bax

Onurğalılar

Xarici keçidlər

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visit source
partner site
wikipedia AZ

Qığırdaqlı balıqlar: Brief Summary ( Azerbaijani )

provided by wikipedia AZ

Qığırdaqlı balıqlar (lat. Chondrichthyes); kompleks quruluşlu cütləşmə orqanları və markaları olan balıqlardır.

Qığırdaqlı balıqların skeleti bir-biriylə birləşmiş onurğalara malikdir. Bədənləri su damlası/mərmi (fusiform) şəklində ya da yanlardan basıq (dorso-ventral) şəkildə yastılaşmış balıqlardır. Bədən istilikləri ətrafa bağlı olaraq dəyişən (poikloterm) canlılardır. Dəri sərt, plakoid markalarla örtülü və bol miqdarda mukus bezi ehtiva etməkdədir. Tək və cüt üzgəcləri var olub, ventral üzgəclər kişilərdə dəyişikliyə uğrayaraq, kopulasyon orqanına çevrilmişdir. Quyruq (kaudal) üzgəci çəngəlli formadadır. Ürəkləri bir kulakçık və qarıncıq olmaq üzrə iki gözlüdür. Qırmızı qan hüceyrələrisi nüvəli və oval quruluşdadır. Qəlsəmələri 5-7 cütdür. Hava kisələri tapılmaz. Ağızlarında çox sayda diş vardır. Dərisi iki qatdan- epidermisdən və onun altında yerləşən koriumdan ibarətdir. Epidermis çoxqatlı olub vəzili hüceyrələrlə zəngindir. Bu vəzilər bədən üzərinə selik ifraz edir. Selik bir tərəfdən sürüşkənliyi artırır və balıqların hərəkətini asanlaşdırır. Qığırdaqlı balıqların üzəri plakoid pulcuqlarla örtülüdür. Müasir qığırdaqlı balıqların skeleti, adından göründüyü kimi, qığırdaqdandır. Skelet ox skletindən, kəllə skletindən və ətraf skletindən ibarətdir. Həzm orqanları ağız dəliyi və ağız, udlaq, qida borusu, mədə, nazik, yoğun və düzbağırsaqlar, mədaltı vəzi, qaraciyər və öd kisəsindən ibarətdir. Balıqların, o cümlədən, qığırdaqlı balıqların tənəffüs orqanları qəlsəmələrdir. Qığırdaqlı balıqların qəlsəmələrin udlaq ətrafında olub, xaricə yarıqlar şəklində əlaqələnir. Qığırdaqlı balıqların əksəriyyətində 5 qəlsəmə yarığı var. Bu yarıqlarda 4,5 qəlsəmə yerləşir. Dəyirmiağızlılarda olduğu kimi, balıqların hamısında bir qan dövranı var, ürəkdə venoz qan olur. Ürək iki kameralıdır, bir qulaqcığı, bir mədəciyi var. Bundan başqa, vena sinusu və arteriya konusun əmələ gəlib. Qığırdaqlı balıqların ifrazat orqanı əsasən mezanefros və ya bədən böyrəyidir. Bu böyrək cütdür, onurğanın yanlarında bədən boşluğunda uzununa yerləşir. Bu balıqların cinsiyyət orqanları cüt toxumluq və cüt yumurtalıqdan ibarətdir. Ayrı cinslidirlər. Cütləşmə əsnasında kişilər spermaların bir kopulasyon orqanı köməyiylə dişininkloakına verər. Böyük quruluşlu yumurtalar segmentasyondan sonra yavaş - yavaş inkişaf edər. Bu inkişaf müddəti 9-25 ay arasında dəyişər.Toxumluqlar qida borusunun yanlarında yerləşir. Toxum kanalcıqları böyrək kanalının yuxarı dar hissəsinə açılır. Ona görə də böyrək kanalının bu hissəsi əslində toxumluğun bir hissəsi əslində toxumluğun bir hissəsi kimi fəaliyyət göstərir.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visit source
partner site
wikipedia AZ