dcsimg

Haredyr ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Haredyr (lat. Lagomorpha) er ein pattedyrorden med to familiar, leporidae (harar og kaninar) og ochotonidae (pikaer eller pipeharar). Haredyra er truleg nærmast i slekt med gnagarar (Rodentia), og fram til tidleg på 1900-talet vart dei båe rekna til superfamilien Glires. Haredyra skil seg frå gnagarar ved ei rad særtrekk:

  1. Haredyr har fire fortenner i overkjeven, gnagarar har to.
  2. Skrotum ligg framføre penis på haredyr, gnagarar har skrotum attom penis.
  3. Haredyr har ikkje penisbein (os baculum)
  4. Haredyr fordøyer den celluloserike maten to gonger ved at maten først blir fordøydd og ekskrementert i form av cecotropar som så blir oppattetne og fordøydde éin gong til.

Taksonomi

Pikaer el. pipeharar (Ochotonidae)

Ochotona

  • Steppepika - Ochotona pusilla
  • Moupinpika - Ochotona thibetana
  • Thomaspika - Ochotona thomasi
  • Large-Eared Pika/Royle's Pika - Ochotona roylei
  • Gaoligongpika - Ochotona gaoligongensis
  • Mitchellpika - Ochotona mitchelli
  • Himalayapika - Ochotona himalayana
  • Lamapika - Ochotona lama
  • Turkestansk raudpika - Ochotona rutila
  • Kinesisk raudpika - Ochotona erythrotis
  • Kampika - Ochotona kamensis
  • Dauriapika - Ochotona daurica
  • Svartleppepika - Ochotona curzoniae (Sentral-Asia)
  • Kozlov's Pika - Ochotona koslowi
  • Ladakpika - Ochotona ladacensis
  • Ilipika - Ochotona iliensis
  • Afganpika - Ochotona rufescens
  • Alpepika el. altaipika - Ochotona alpina
  • Halsbandpika - Ochotona collaris (nordvestlege Canada og Alaska)
  • Amerikansk pika - Ochotona princeps (vestlege delar av USA, det sørvestlege Canada)
  • Northern Pika/Siberian Pika - Ochotona hyperborea
  • Mulipika - Ochotona muliensis
  • Nubrapika - Ochotona nubrica
  • Gansu Pika/Gray Pika - Ochotona cansus
  • Hoffmannpika - Ochotona hoffmanni

Prolagus

  • Sardiniapika - Prolagus sardus (utdøydd)

Harar og kaninar (Leporidae)

Harar

Caprolagus

  • Bristly Rabbit/Hispid Hare - Caprolagus hispidus

Lepus

  • Scrub Hare - Lepus saxatilis
  • Kapphare - Lepus capensis
  • Abyssinsk hare - Lepus habessinicus
  • Etiopisk høglandshare - Lepus starcki
  • Sørhare (felthare, europeisk hare) - Lepus europaeus
  • Burmahare - Lepus peguensis
  • Indiahare - Lepus nigricollis
  • Woolly Hare - Lepus oiostolus
  • Yunnanhare - Lepus comus
  • Hare[1] - Lepus timidus (fjellhare, den vanlege norske haren; er utbreidd i fjellområde og arktiske område frå Skandinavia til Sibir, og finst dessutan lokalt i Skottland, Irland, Wales, Alpane og Hokkaido)
    • Irsk hare - Lepus timidus hibernicus (har ikkje fullstendig kvit vinterdrakt)
    • Snøhare el. arktisk hare - Lepus timidus arcticus (av enkelte rekna som ein eigen art, Lepus arcticus)
  • Snøskohare - Lepus americanus
  • Alaskahare - Lepus othus
  • Chinese Hare - Lepus sinensis
  • Japanese Hare - Lepus brachyurus
  • Manchuriahare - Lepus mandschuricus
  • Yarkandhare - Lepus yarkandensis
  • Broom Hare - Lepus castrovieoi
  • Koreahare - Lepus coreanus
  • Korsikahare - Lepus corsicanus
  • Savannehare - Lepus crawshayi
  • Etiopiahare - Lepus fagani
  • Granadahare - Lepus granatensis
  • Hainanhare - Lepus hainanus
  • Tolaihare - Lepus tolai
  • Afrikansk Savannehare - Lepus victoriae
  • Malawi Hare - Lepus whytei
Eselharar
  • Kvithala eselhare - Lepus townsendii
  • Svarthala eselhare - Lepus californicus
  • Svart eselhare - Lepus insularis
  • Kvitsida eselhare - Lepus callotis
  • Tehuantepec-eselhare - Lepus flavigularis
  • Antilopeeselhare el. vestleg antilopehare - Lepus alleni

Pronolagus

  • Greater Red Rabbit - Pronolagus crassicaudatus
  • Jameson's Red Rabbit - Pronolagus randensis
  • Smith's Red Rabbit - Pronolagus rupestris

Kaninar

Brachylagus

  • Pygmékanin - Brachylagus idahoensis

Bunolagus

  • Buskmannkanin - Bunolagus monticularis

Nesolagus

  • Stuttøyra sumatrakanin - Nesolagus netscheri

Kanin (Oryctolagus sp.)

Pentalagus

Poelagus

  • Sentralafrikansk kanin - Poelagus marjorita

Romerolagus

  • Vulkankanin - Romerolagus diazi (Mexico)

Duskhalekanin (Sylvilagus spp.)

  • Forest Rabbit - Sylvilagus brasiliensis
  • Dice's Cottontail - Sylvilagus dicei
  • Brush Rabbit - Sylvilagus bachmani
  • San José Brush Rabbit - Sylvilagus mansuetus
  • Sumpkanin - Sylvilagus aquaticus (det søraustlege USA)
  • Marsh Rabbit - Sylvilagus palustris
  • Eastern Cottontail - Sylvilagus floridanus
  • New England Cottontail - Sylvilagus transitionalis
  • Mountain Cottontail - Sylvilagus nuttallii
  • Desert Cottontail - Sylvilagus audubonii
  • Omilteme Cottontail - Sylvilagus insonus
  • Mexican Cottontail - Sylvilagus cunicularis
  • Tres Marias Rabbit - Sylvilagus graysoni

Fotnotar

  1. 1,0 1,1 Artsdatabanken: Artsnavnebasen Nynorske artsnamn blei forandra til «hare» og «kanin» september 2009

Litteratur

  • Ulfur Arnason ... [et.al]: «Mammalian mitogenomic relationships and the root of the eutherian tree», i PNAS, 102 (2002), s. 8151–8156. Nettutgåve
  • D. Graur, L. Duret & M. Gouy: «Phylogenetic position of the order Lagomorpha (rabbits, hares and allies)», i Nature, 379 (1996), s. 333–335. [1]
  • W. H. Li ... [et.al.]: «Molecular phylogeny of Rodentia, Lagomorpha, Primates, Artiodactyla, and Carnivora and molecular clocks», i PNAS, 87 (1990), v. 17, s. 6703–6707. nettutgåve
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN

Haredyr: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Haredyr (lat. Lagomorpha) er ein pattedyrorden med to familiar, leporidae (harar og kaninar) og ochotonidae (pikaer eller pipeharar). Haredyra er truleg nærmast i slekt med gnagarar (Rodentia), og fram til tidleg på 1900-talet vart dei båe rekna til superfamilien Glires. Haredyra skil seg frå gnagarar ved ei rad særtrekk:

Haredyr har fire fortenner i overkjeven, gnagarar har to. Skrotum ligg framføre penis på haredyr, gnagarar har skrotum attom penis. Haredyr har ikkje penisbein (os baculum) Haredyr fordøyer den celluloserike maten to gonger ved at maten først blir fordøydd og ekskrementert i form av cecotropar som så blir oppattetne og fordøydde éin gong til.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN