Tracheophyta

Bimët vaskulare (nga gjuha latine vasculum: kanal), të njohura edhe si tracheophytes (trakeofite) (nga ekuivalentja e fjalës greke trachea-trakea), gjithashtu dhe si bimë të larta, ato formojnë një grup të madh bimësh (rreth 308,312 lloje të njohura dhe pranuara) që janë përcaktuar si bimë të tokës që kanë inde përçuese ( ksilemën) për përçimin e ujit dhe mineraleve në të gjithë trupin e bimës. Njëkohësisht këto bimë kanë edhe inde të specializuara jopërçuese ( floemën) për të kryer procesin e fotosintezës.

Bimët vaskulare përfshijnë myshqet, fieret, gjimnospermet (duke përfshirë koniferet) dhe angjiospermet (bimët me lule).

Emrat shkencor për këtë grup janë Tracheophyta (Trakeofite)^[3] dhe Tracheobionta (Trakeobionta).^[4]

Karakteristikat

Bimët vaskulare dallohen nga dy karakteristika kryesore:

I. Bimët vaskulare kanë indet vaskulare ose enëzore të cilat përçojnë lëndët e nevojshme në trupin e bimës. Ky tipar i lejon këto bimë të evoluojnë në një madhësi që bimët e tjera jo vaskulare nuk mund ta arrijnë, duke qenë se i’u mungojnë këto indeve të specializuara dhe prandaj janë të kufizuara në madhësi relativisht të vogla.

II. Te bimët vaskulare, faza kryesore e gjenerimit është sporofiti, i cili zakonisht është diploid me dy grupe kromozomesh për qelizë. Vetëm qelizat amë dhe gametofitet janë haploide. Në të kundërt, faza kryesore e gjenerimit në bimë jo-vaskulare është gametofiti, i cili është haploid me një grup kromozomesh për qelizë. Te këto bimë, vetëm kërcelli i spores dhe kapsula janë diploid.

Një mekanizëm i mundshëm që i lejoi kalimin nga gjenerata haploide në atë diploide, e cila ka një efikasitet më të madh në shpërndarjen e spores me strukturat më komplekse diploide. Ky zhvillimi i kërcellit mundësoi prodhimin e më shumë sporeve dhe mundësoi zhvillimin e aftësisë për t'i hedhur ato më lart dhe më larg. Zhvillime të tilla i’u mundësuan më shumë zona fotosintetike për strukturën që mban spore, aftësinë për të rritur rrënjët e pavarura, strukturën drurore për mbështetje dhe më shumë degëzime.

Referimet

Bibliografia

Gefäässplanzen (Tracheobionta) sinn en Ënnerräich vum Planzeräich.

Systematik

• Ënnerräich Gefäässplanzen (Tracheobionta)
  • Iwwerofdeelung Somplanzen (Spermatophyta)
    • Ofdeelung Bléieplanzen (Magnoliophyta)
      • Klass Liliopsida
        • Klass Magnoliopsida
        • Klass Rosopsida
    • Gymnospermen
      • Ofdeelung Palmfar (Cycadophyta)
      • Ofdeelung Nolholzplanzen (Coniferophyta)
      • Ofdeelung Ginkoplanzen (Ginkgophyta) (1 lieweg Aart)
      • Ofdeelung Gnetumplanzen (Gnetophyta) (3 Gattungen)
  • Iwwerofdeelung Gefässsporeplanzen (Tracheobionta)
    • Ofdeelung Bärlapp (Lycophyta)
    • Ofdeelung Schachtelhalm (Sphenophyta)
    • Ofdeelung Far (Pterophyta)
    • Ofdeelung Urfar (Psilophyta)

Bibliographie

• Colling, Guy, 2005. Red List of the Vascular Plants of Luxembourg. Ferrantia 42. 72p., Luxembourg. [Déi aktuellst Lëscht vun de Gefäässplanzen vu Lëtzebuerg].
• Lambinon, J., L. Delvosalle & J. Duvigneaud, 2004. Nouvelle flore de la Belgique, du Grand-Duché de Luxembourg, du Nord de la France et des régions voisines (Ptéridophytes et Spermatophytes). Cinquième édition. Avec la collaboration de D. Geerinck, J. Lebeau, R. Schumacker et H. Vannerom. Préface de J. Rammeloo. - Éditions du Patrimoine du Jardin botanique national de Belgique, B-1860 Meise. ISBN 90-72619-58-7. CXXX + 1167 pp.

Gfäßbflanze (Tracheophyta, au: vaskuläri Bflanze) nännt mer Bflänze, wu spezialisierti Laitbindel hän, wu si im Bflanzeninnere Wasser un Nährstoff din transportiere. Zue ihne ghere d Bärlappbflanze, d Faarn un d Soomebflanze. E Dail Miesch hän au Laitbindel, wu funktionälli un strukturälli Iberyystimmige mit dr Laitbindel vu dr Gfäßbflanze zaige, d Laitbindel vu dr Miesch sin aber vyl aifacher böue.

Merkmol

Gfäßbflanze sin ufböue us dr drei Organ Wurzle, Sprossags un Blatt.

S relevant Merkmol isch, ass es ächti Tracheide het: d Zälle, wu s Wasser laite hän zmindescht ring- oder schruubefermigi Verdickige, wu bi dr rezänte Verdrätter an dr Innesyte mit Lignin versääne sin.

Dr Generationewächsel isch wie bi allne Bflanze heterophasisch. Uf e diploide Sporophyt, wu si vegetativ iber haploidi Spore vermehrt, chunnt e haploide Gametophyt, wu us däne Spore chyymt. Dää haploid Gametophyt vermehrt si wider sexuäll iber haploidi Gamete, wu zuen ere diploide Zygote (eme neie Sporophyt) verschmilze. D Spore vum Sporophyt wäre doderby dur Meiose bildet, derwylscht d Gamete vum Gametophyt dur Mitose entstehn. Derzue isch dr Generationswächsel vu dr Gfäßbflanze heteromorph, des haißt, ass dr Sporophyt un dr Gametophyt verschide gstaltet sin. Bi dr (rezänte) Verdrätter vu dr Bärlappbflanze, Faarn un Soomebflanze iberwige d Sporophyte as maßgebli Florenelemänt, derwylscht bi dr Miesch dr Gametophyt di dominant Vegetationsform darstellt un dr Sporophyt vu däm abhangt.

Sischtematik

Usseri Sischtematik

Unter dr rezänte Bflanze sin wahrschyns d Hornmiesch di negschte Verwandte vu dr Gfäßbflanze.^[1] Nimmt mer au fossili Verdrätter in d Analys, no isch Aglaophyton major d Schweschtergruppe vu allne Gfäßbflanze.^[2]

Inneri Sischtematik

D Gfäßbflanze wären in dr klassische Taxonomy in zwoo Gruppen unterdailt, d Soomebflanzen un d Gfäßsporebflanze. Di letschtere sin aber paraphyletisch, wie des Kladogramm zaigt:^[3]

Gfäßbflanze (Tracheophyta) Bärlappbflanze (Lycopodiopsida)

Bärlapp (Lycopodiales)

Brachsechryter (Isoetales)

Mieschfaarn (Selaginellales)

„Euphyllophyta“

Soomebflanze (Spermatophyta)

Faarn („Monilophyta“)

Chatzewadel (Equisetopsida)

Marattiopsida

Ächti Faarn (Polypodiopsida)

Psilotopsida

Wel di hit vylmol bruuchte Uusdruck Euphyllophyta un Monilophyta kaini ornigsgmäß bschribene Taxa sin,^[3] wird do wyter di klassisch Gliderig bruucht:

• Unterabdailig Bärlappbflanze (Lycopodiopsida)^[4]
• Faarn^[3]
  • Klass Psilotopsida
  • Klass Chatzewadel (Equisetopsida)
  • Klass Marattiopsida
  • Klass Ächti Faarn (Polypodiopsida)
• Unterabdailig Soomebflanze^[4]
  • Klass Palmfaarn (Cycadopsida)
  • Klass Ginkgobflanze (Ginkgoopsida)
  • Klass Konifere (Coniferopsida) inklusive Gnetales
  • Klass Decktsoomer (Magnoliopsida)

Sischtematik mit fossile Verdrätter

Nimmt mer fossili Verdrätter in di kladistisch Analys mit derzue, no git s e komplizierter Bild, wel s bundersch an dr Basis vu dr Gfäßbflanze ne greßeri Vylfalt het wie unter dr rezänte Verdrätter. Kenrick un Crane hän fir di basale Gfäßbflanze des Kladogramm gmacht († maint uusgstorbeni Taxa):^[2]

1. Euphyllophyta
2. Lycophyta
3. Eutracheophyta

Eutracheophyta Euphyllophyta

Eophyllophyton †

Psilophyton dawsonii †

Psilophyton crenulatum †

Lignophyta

Pertica †

Ibyka †

Faarn

Rhacophyton †

Pseudosporochnus †

Lycophyta

Zosterophyllopsida †

Lycopodiopsida

Nothia †

Cooksonia cambrensis †

Renalia †

Uskiella †

Yunia †

Sartilmania †

Cooksonia pertonii †

Cooksonia caledonica †

Rhyniopsida †

Di basalscht Gruppe sin d Rhyniopsida, wu d Eutracheophytae vis-à-vis stehn.

Literatur

• Peter Sitte, Elmar Weiler, Joachim W. Kadereit, Andreas Bresinsky, Christian Körner: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. Begründet von Eduard Strasburger. 35. Auflage. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, ISBN 3-8274-1010-X. Fehler in Vorlage:Literatur – *** Parameterkonflikt: Unbekannte Parameter: ISBNistFormalFalsch
• Alan R. Smith, Kathleen M. Pryer, Eric Schuettpelz, Petra Korall, Harald Schneider, Paul G. Wolf: A classification for extant ferns. In: Taxon. Band 55, Nr. 3, 2006, ISSN 0040-0262, S. 705–731, Abstract, PDF-Datei.
• Paul Kenrick, Peter R. Crane: The Origin and Early Diversification of Land Plants. A Cladistic Study. Smithsonian Institution Press, Washington/London, ISBN 1-56098-729-4. Fehler in Vorlage:Literatur – *** Parameterkonflikt: Unbekannte Parameter: ISBNistFormalFalsch

Fueßnote

1. ↑ Yin-Long Qiu et al.:The deepest divergences in land plants inferred from phylogenomic evidence. In: Proceedings of the National Academy of Sciences. Band 103, Nr. 42, S. 15511–15516, DOI: 10.1073/pnas.0603335103.
2. ↑ ^{2,0 2,1} Paul Kenrick, Peter R. Crane: The Origin and Early Diversification of Land Plants. A Cladistic Study. 1997, Abb. 4.31.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2} Smith et al.: A classification for extant ferns 2006.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Andreas Bresinsky, Christian Körner, Joachim W. Kadereit, Gunther Neuhaus, Uwe Sonnewald: Lehrbuch der Botanik. Begründet von Eduard Strasburger. 36. Auflage. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, ISBN 978-3-8274-1455-7. Fehler in Vorlage:Literatur – *** Parameterkonflikt: Unbekannte Parameter: ISBNistFormalFalsch

Tekst üüb Öömrang

Huuger plaanten (Tracheophytes of Tracheophyta) san plaanten, diar weeder an mineraalien troch spesialisiaret selen skebe. Sodenang as diar en ferskeel tu möösk.

Beskriiwang

Huuger plaanten bestun ütj en rut, aaksen an bleeden.

Süstemaatik

• I Lycopodiophyta
  • Lycopodiopsida

• II Pteridophyta of Monilophyta
  • Equisetopsida
  • Marattiopsida
  • Polypodiopsida
  • Psilotopsida

• III Siadplaanten (Spermatophyta of Spermatophytina)
  • Näädelbuumer (Coniferopsida of Pinophyta)
  • Cycadopsida of Cycadophyta
  • Ginkgoopsida of Ginkgophyta
  • Gnetopsida of Gnetophyta
  • Bloosenplaanten (Magnoliopsida of Magnoliophyta)

She possan dy lossreeyn as cuishlinyn ligninagh ny lossreeyn feddanagh (lossreeyn cuishlagh, lossreeyn ooashley, tracheophyta ny tracheobionta^[1]). Ta ny cuishlinyn shoh (sylem as phloem) gymmyrkey ushtey, stoo meainagh as troar co-haaghey sollysh fud y lus.

Imraaghyn

Plant vaskilè se yon plant tè ki gen pwopriyete pou deplase dlo atravè tij yo pye yo.a ^[1]

Referans

Lo sosrègne dels tracheobionta compren los ancians embrancaments dels pteridofites (plantas de reproduccion aqüatica coma las falguièras) e dels espermafites (plantas de granas) el meteis devesit en gimnospèrmes e angiospèrmes (plantas de flors). Los caractèrs principals son l'existéncia de raices exceptat pels Psilofites e la preséncia de vaissèls (xilèma e floèma) assegurant la circulacion de la saba.

Classificacion

Los traqueobiontes se compausan uèi, en classificacion classica, de 9 divisions (o embrancaments) :

• un acampament informal de traqueobiontes, de còps diches « arcaïcs », d' espòras o esporanges :
  • la division dels psilofites (Psilophyta)
  • la division dels equisetofites (Equisetophyta) - las prèslas ;
  • la division dels licopodiofites (Lycopodiophyta) o licofites (Lycophyta) - los locopòdes ;
  • la division dels pteridofites (Pteridophyta) - las falguièras stricto sensu (Pterophyta), aqüaticas (Pteridophyta), etc... ;
• lo gropament dels espermafites o espermatofites - las plantas de granas - devesit en :
  • lo sosgropament dels gimnospèrmes que compren :
    • lo clad dels coniferofites (Coniferophyta) :
      • la division dels cicadofites (Cycadophyta) - los cicas ;
      • la division dels gincgofites (Ginkgophyta) - los gincgos ;
      • la division dels pinofites (Pinophyta) - los conifèrs, araucarias, etc. ;
    • la division dels gnetofites (Gnetophyta) ;
  • lo sosgropament dels angiospèrmes que compren :
    • la division dels magnoliofites (Magnoliophyta) - las plantas de flors.

Cicles reproductius

Tracheophyta es un division de Embryophyta, planta.

Vascular plants (frae Laitin vasculum: duct), an aa kent as tracheophytes (frae the equivalent Greek term trachea) an an aa heicher plants, furm a lairge group o plants that are defined as those land plants that hae lignified tishies (the xylem) for conductin watter an minerals throughoot the plant. Thay an aa hae a specialised non-lignified tishie (the phloem) tae conduct products o photosynthesis. Vascular plants include the clubmosses, horsetails, ferns, gymnosperms (includin conifers) an angiosperms (flouerin plants). Scienteefic names for the group include Tracheophyta^[5] an Tracheobionta.^[6]

References

Στη Βοτανική με τον όρο αγγειακά φυτά (αγγλ. vascular plants) ή ανώτερα φυτά (αγγλ. higher plants), επίσης γνωστά ως Τραχειόφυτα (Tracheophyta), χαρακτηρίζονται όλα εκείνα τα φυτά που ο πολλαπλασιασμός τους γίνεται με σπέρματα και τα οποία καλούνται σήμερα σπερματόφυτα.

Τα φυτά αυτά, ο Σουηδός βοτανολόγος Κάρολος Λινναίος (1707 - 1778), στη προσπάθειά του στη ταξινόμηση των φυτών, τα ονόμασε "φανερόγαμα" σε αντιδιαστολή προς τα βακτήρια, τα φύκη, τους μύκητες, τα βρυόφυτα και τα πτεριδόφυτα τα οποία ονόμασε "κρυπτόγαμα" επειδή ακόμα στην εποχή του ήταν άγνωστος ο τρόπος της αναπαραγωγής τους. Σημειώνεται ότι τα κρυπτόγαμα προηγήθηκαν στη βιολογική εξέλιξη των φανερογάμων κατά πολλά εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή ενώ τα πρώτα άρχισαν να εμφανίζονται στην πρωτεροζωική εποχή (προ 600 εκατ. ετών), τα δεύτερα άρχισαν να εμφανίζονται μόλις στη μεσοζωική εποχή (προ 150 εκατ. χρόνια).
Τα Σπερματόφυτα τα οποία και ονομάζονται ανθόφυτα διαιρούνται σε δύο μεγάλες βασικές κατηγορίες: τα γυμνόσπερμα και τα αγγειόσπερμα.

Σήμερα το φυτικό βασίλειο περιλαμβάνει περίπου 170.000 διαφορετικά είδη ανωτέρων φυτών.

संवहनी पादप (Vascular plants या tracheophytes) स्थलीय पादपों का एक विशाल समूह है (जिसमें लगभग 308,312 प्रजातियाँ ज्ञात हैं) जिनमें जल एवं अन्य खनिजों को भूमि से पादप के विभिन्न अंगों तक ले जाने के लिए लिगिनत ऊतक (lignified tissues ; जाइलम) पाए जाते हैं।

ਨਾੜੀਦਾਰ ਬੂਟੇ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕੀਓਫ਼ਾਈਟ ਅਤੇ ਉਚੇਰੇ ਬੂਟੇ ਵੀ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਟੋਲੀ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੂਟੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਢੋਣ ਵਾਸਤੇ ਲਿਗਨਿਨਦਾਰ ਟਿਸ਼ੂ (ਜ਼ਾਈਲਮ) ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਟੋਸਿੰਥਸਿਸ ਦੀਆਂ ਉਪਜਾਂ ਢੋਣ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗ਼ੈਰ-ਲਿਗਨਿਨਦਾਰ ਟਿਸ਼ੂ (ਫ਼ਲੋਅਮ) ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਾੜੀਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲੱਬਮੌਸ, ਹੌਰਸਟੇਲ, ਫ਼ਰਨ, ਫੁੱਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਅਤੇ ਨੰਗਬੀਜੀ ਬੂਟੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਸ ਟੋਲੀ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਂ ਟਰੈਕੀਓਫ਼ਾਈਟਾ^[3] ਅਤੇ ਟਰੈਕੀਓਬਾਇਔਂਟਾ ਹਨ।^[4]

ਹਵਾਲੇ