الأسماء في صفحات التنقل
La zarandaja, poroto, xudía, fríjol d'Exiptu o chaucha xaponesa (Dolichos lablab, ensin. Lablab purpureus) ye una planta trepadora yerbácea de la familia de les fabácees orixinaria del Afrotrópico, cultivada nes zones tropicales d'África, d'Asia y d'América como planta de forraxe y pol so frutu, una llegume, con valor alimentario, anque l'alta presencia de glicósidos cianogénicos nes vaines fai imprescindible una cuidadosa cocción pal so consumu humanu.
D. lablab ye una yerba reptante o preferentemente trepadora, que los sos tarmos algamen los 6 m de llargu y llevántense hasta 8 dm del suelu; son cilíndricos y vellosos. El raigañu ye pivotante. Les fueyes son trifoliaes, con folíolos ováu a romboidales, apicaes, casi llises, pubescentes pol viesu, allugaes al cabu de peciolos llargos y delgaos, acanalaos. Les flores formen inflorescencies en forma de recímanos axilares, con pedúnculos d'unos 4 dm de llargu. La mota ye tubular; el frutu estrapáu, oblongo, d'unos 8 por 2,5 cm, llisu, dehiscente. Contién trés a cinco granes elíptiques, d'alredor de 1 cm de llargu, pardes o corites.
L'usu melecinal del poroto ye vieyu, como lo demuestra la so presencia na Capitulare de villis vel curtis imperii, una orde emitida por Carlomagno que reclama a los sos campos por que cultiven una serie de yerbes y condimentos incluyendo "fasiolum" identificada anguaño como Lablab purpureus.
Cultivar de manera similar al caupí (Vigna unguiculata), tantu poles sos granes comestibles como pa la producción de segáu y pol so valor respeuto d'otres colleches, al afitar el nitróxenu ambiental al suelu. Cultívase en solitariu o n'amiestu col maíz (Zea mays) o'l sorgo (Sorghum vulgare). Crez rápido y tolera bien el llendo.
Lablab purpureus foi descritu por L. ex Sweet y espublizóse en Hortus Britannicus 481. 1826.[1]
Granes
En Hampyung, Corea.
Flores, en Hampyung, Corea.
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La zarandaja, poroto, xudía, fríjol d'Exiptu o chaucha xaponesa (Dolichos lablab, ensin. Lablab purpureus) ye una planta trepadora yerbácea de la familia de les fabácees orixinaria del Afrotrópico, cultivada nes zones tropicales d'África, d'Asia y d'América como planta de forraxe y pol so frutu, una llegume, con valor alimentario, anque l'alta presencia de glicósidos cianogénicos nes vaines fai imprescindible una cuidadosa cocción pal so consumu humanu.
La mongeta egípcia, pèsol antac, Lablab purpureus (sinònim Dolichos lablab L., Dolichos purpureus L., Lablab niger Medikus, Lablab lablab (L.) Lyons, Vigna aristata Piper, i Lablab vulgaris (L.) Savi[1]), és una espècie de mongeta dins la família Fabaceae de cultiu molt estès a la zona tropical especialment a l'Àfrica, Índia i Indonèsia.[2]
És una liana que fa flors de color porpra i llavors de colors porpra cridaner. Creix ràpid, les fulles, les flors, les tavelles, les llavors i les arrels són comestibles. Les llavors seques són verinoses pel seu alt contingut en glucòsids cianogènics i s'han de bullir molta estona per a poder-les menjar.[3]
També és un farratge[4] i una planta ornamental.[5] És planta medicinal i planta verinosa.[6][7]
A Maharashtra i altres llocs, se'n fa un tipus de curri.
La mongeta egípcia, pèsol antac, Lablab purpureus (sinònim Dolichos lablab L., Dolichos purpureus L., Lablab niger Medikus, Lablab lablab (L.) Lyons, Vigna aristata Piper, i Lablab vulgaris (L.) Savi), és una espècie de mongeta dins la família Fabaceae de cultiu molt estès a la zona tropical especialment a l'Àfrica, Índia i Indonèsia.
Lablab purpurový (Lablab purpureus), někdy uváděný také jako dlouhatec lablab, je jediný druh rodu lablab rostlin z čeledi bobovitých. Je to popínavá rostlina podobná fazolu, pocházející z tropické Afriky. Pěstuje se v tropech celého světa jako luštěnina a zelenina.
Lablab purpurový je vytrvalá popínavá nebo vzpřímeně rostoucí bylina s trojčetnými složenými listy. Lístky jsou trojúhelníkovité, až 15 cm dlouhé, celokrajné. Palisty jsou kopinaté, vytrvalé. Lodyha je až 6 metrů dlouhá a bývá zbarvená obsahem anthokyanů do červena. Květy jsou uspořádány ve vzpřímeném úžlabním hroznu a mají charakteristickou stavbu květů bobovitých. Kalich je dvoupyský, horní pysk je celistvý, dolní trojlaločný. Koruna je bílá až purpurová. Pavéza je okrouhlá, při bázi ouškatá, křídla jsou široce kopinatá, člunek je zahnutý do pravého úhlu. Tyčinky jsou dvoubratré. Lusky jsou protáhlé, zploštělé a zahnuté, až 15 cm dlouhé a obsahují 2 až 5 semen. Semena jsou poněkud zploštělá a mají nápadný vypouklý bílý pupek. Mohou být různě skvrnitá, častěji jsou však jednobarevná.[1][2]
Lablab pochází pravděpodobně z tropické východní Afriky. V současné době je pěstován jako užitková rostlina v tropech celého světa.[1]
Lablab purpureus bývá někdy řazen do rodu Dolichos jako Dolichos lablab. Současná taxonomie ovšem upřednostňuje zařazení tohoto druhu do samostatného rodu.[2][3] V některých zdrojích lze nalézt uveden ještě další druh rodu: Lablab prostrata R.Br., aniž by ovšem bylo lze dohledat jakékoliv další informace včetně roku uveřejnění jména.[3][4]
Semena lablabu obsahují uhlovodíky, bílkoviny, tuky, aminokyseliny (tryptofan, arginin, tyrosin), vitamíny A, B1, B2 a C a kyanogenní glykosidy.[5]
Lablab je pěstován v tropech celého světa a částečně i v subtropech jako luštěnina, zelenina, krmivo nebo zelené hnojení. Zralá semena obsahují jedovaté kyanogenní glykosidy a jedlá jsou až po tepelné úpravě. Zelené lusky se podobně jako u fazolí konzumují jako zelenina.[1] V čínské medicíně jsou semena lablabu používána při průjmech, nechutenství a zvracení.[6]
V českých květinářstvích a obchodech se semeny lze občas semena lablabu zakoupit.
Lablab purpurový (Lablab purpureus), někdy uváděný také jako dlouhatec lablab, je jediný druh rodu lablab rostlin z čeledi bobovitých. Je to popínavá rostlina podobná fazolu, pocházející z tropické Afriky. Pěstuje se v tropech celého světa jako luštěnina a zelenina.
Hjelmbønne (Lablab purpureus) bliver af og til omtalt som Hyacintbønne, men det mest normale navn er Hjelmbønne. Planten hedder på engelsk Hyacinth Bean og derved ville det være nærliggende at tro at Hyacintbønne var det danske navn.
Planten er en slyngplante. Dens blade er grønne og blomsterne lilla. Plantens frø og bælge er giftige, men kan dog spises hvis de koges i lang tid.
Die Helmbohne (Lablab purpureus), auch Indische Bohne oder Ägyptische Bohne, Hyazinth-Bohne, früher Faselbohne genannt, ist einzige Pflanzenart der Gattung Lablab in der Unterfamilie Schmetterlingsblütler (Faboideae) innerhalb der Familie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae oder Leguminosae). Diese Nutzpflanze ist nahe verwandt mit einer Reihe anderer, Bohnen genannter Feldfrüchte.
Die Helmbohne hat mit großer Wahrscheinlichkeit ihren Ursprung im (süd-)östlichen Afrika, weil nur dort Wildpflanzen der Art vorkommen. In Indien ist andererseits die größte morphologische Vielfalt der Nutzpflanze zu beobachten.[1] Als tropische Pflanze benötigt sie hohe Temperaturen (>20 °C), aber relativ wenig Wasser; insbesondere verträgt sie keine Staunässe.
Die Helmbohne ist eine stark wuchernde, halbaufrechte bis kletternde krautige Pflanze, die bis zu 10 m weit (in gemäßigtem Klima meist um 2 m) rankt. Sie ist ausdauernd, wird aber meist als einjährige Pflanze kultiviert, da sie wie die meisten Bohnen keinen Frost verträgt. Sie bildet eine starke, bis zu 2 m tiefe Pfahlwurzel. Die Stängel sind oft stark behaart. Die wechselständigen Laubblätter sind gestielt und dreiteilig. Die Nebenblätter sind zurückgebogen.
An einem achselständigen, bis 20 cm langen Stiel stehen traubigen Blütenstände. Die angenehm duftenden Blüten sind zygomorph und zwittrig. Die Kelchblätter sind verwachsen. Der Kelch ist zweilippig; die obere Kelchlippe ist nicht geteilt, die untere ist dreilappig. Die Kronblätter sind rosa bis violett oder weiß. Das einzelne Fruchtblatt enthält einige Samenanlagen. Die Blüte beginnt in Europa ab Juni.
Die purpurroten Hülsenfrüchte der Ziersorten sind knapp 20 cm lang und enthalten viele Samen. Die eiförmigen Samen sind gut 1 cm lang und 0,5 cm dick. Die gefleckten, marmorierten oder einfarbigen Samen sind weiß über rotbraun bis schwarz. Das Tausendkorngewicht liegt zwischen 140 und 600 Gramm. Die typischen in Indien angebauten buschigen frühen Sorten sind weißblühend und haben eher helle Samenfarben (weiß, beige, hellbraun).[2]
Samen und Hülsen vieler Sorten sind im rohen Zustand giftig, da sie cyanogene Glykoside enthalten. Das Gift wird durch Kochen zerstört. Allerdings gibt es große Sortenunterschiede.[3]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 22.[4]
Die Verwendungsmöglichkeiten der Faselbohne sind vielfältig[5][6][7]: Man kann die unreifen Hülsen und Samen sowie die reifen Samen gekocht essen. Die Pflanze wird auch als Bodendecker und Gründüngung zur Bodenverbesserung genutzt. In Europa und Nordamerika wird sie wegen ihrer duftenden, violetten Blüten als Zierpflanze zum Beranken von Zäunen oder als Sichtschutz u. ä. genutzt. Blätter und Stängel werden in den Tropen als Viehfutter verwendet. Sowohl in Afrika[7] als auch in Ostasien hat sie zudem Bedeutung als Medizinalpflanze.
In Kenia ist die njahĩ genannte Helmbohne im ganzen Land sehr beliebt, besonders bei den Kikuyu. Sie hat den Ruf, die Milchproduktion anzuregen und ist daher traditionell eine Hauptmahlzeit stillender Mütter.[8] Die Bohnen werden gekocht und mit gemusten reifen und/oder halbreifen Bananen vermischt, was dem Gericht einen süßen Geschmack verleiht. Heutzutage geht die Produktion der Helmbohne im östlichen Afrika zugunsten von Bohnen (Phaseolus vulgaris) und Augenbohnen (Vigna unguiculata) zurück.[1][8] Dieser Rückgang wird z. T. jedoch auch darauf zurückgeführt, dass kenianische Bauern in der Kolonialzeit gezwungen wurden, ihre traditionellen (Helm-)Bohnen für die Erzeugung von trockenen Bohnen (Phaseolus vulgaris) aufzugeben, die für den Export bestimmt waren.[9]
Die Gattung Lablab gehört zur Subtribus Phaseolinae der Tribus Phaseoleae in der Unterfamilie Schmetterlingsblütler (Faboideae) innerhalb der Familie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae).[10]
Der Gattungsname Lablab wurde 1763 von Michel Adanson in Familles des plantes, 2:325 veröffentlicht. Die Erstbeschreibung der Art erfolgte 1753 unter dem Namen Dolichos lablab durch Carl von Linné in Sp. Pl., 725. Der britische Biologe und Taxonom Bernard Verdcourt unterzog die Art 1970 einer Revision,[11] woraufhin nun viele der früheren Namen als Synonyme zu gelten haben. Trotzdem hält sich der Name Dolichos lablab noch immer hartnäckig in wissenschaftlichen und populärwissenschaftlichen Veröffentlichungen.
Synonyme von Lablab purpureus (L.) Sweet sind: Dolichos lablab L., Lablab niger Medik., Lablab lablab (L.) Lyons, Vigna aristata Piper, Lablab vulgaris (L.) Savi.
Laut Verdcourt[11] gibt es von Lablab purpureus (L.) Sweet zwei kultivierte Unterarten:
Dazu eine wilde Unterart:
von der eine spezielle Variante mit gelappten Blättern nur in Namibia vorkommt:
Die Helmbohne (Lablab purpureus), auch Indische Bohne oder Ägyptische Bohne, Hyazinth-Bohne, früher Faselbohne genannt, ist einzige Pflanzenart der Gattung Lablab in der Unterfamilie Schmetterlingsblütler (Faboideae) innerhalb der Familie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae oder Leguminosae). Diese Nutzpflanze ist nahe verwandt mit einer Reihe anderer, Bohnen genannter Feldfrüchte.
Ang bitsuwelas, abitsuwelas, habitsuwelas, sibatse o bataw (Kastila: habichuela, Ingles: hyacinth bean, snap bean, kidney bean[1]) ay isang maliit na uri ng balatong na kahugis ng bato ng tao, at kahawig ng isang uri ng munggong nagmula sa Lima, Peru o patani.[2]
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang bitsuwelas, abitsuwelas, habitsuwelas, sibatse o bataw (Kastila: habichuela, Ingles: hyacinth bean, snap bean, kidney bean) ay isang maliit na uri ng balatong na kahugis ng bato ng tao, at kahawig ng isang uri ng munggong nagmula sa Lima, Peru o patani.
Mfiwi mafuta au mnjahe (Lablab purpureus) ni jina la mmea katika familia Fabaceae. Mbegu zake huitwa fiwi mafuta au njahe (kutoka na Kikikuyu: njahĩ). Mfiwi mafuta ni mmea wa Afrika unaokuzwa mahali popote katika ukande wa tropiki siku hizi.
टाटे सिमी लाई अङ्ग्रेजीमा हाइसिन्थ बिन (hyacinth bean), इन्डियन बिन (Indian bean) अथवा इजिप्सियन बिन (Egyptian bean) भनेर चिनिन्छ । यसको कोसा र कोसाभित्रको दाना तरकारी वा दालको रूपमा प्रयोग गरिन्छ ।
टाटे सिमी लाई अङ्ग्रेजीमा हाइसिन्थ बिन (hyacinth bean), इन्डियन बिन (Indian bean) अथवा इजिप्सियन बिन (Egyptian bean) भनेर चिनिन्छ । यसको कोसा र कोसाभित्रको दाना तरकारी वा दालको रूपमा प्रयोग गरिन्छ ।
વાલ એ એક કઠોળ છે. ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાં ઉતતું આ એક મુખ્ય કઠોળ છે. આફ્રિકા, ભારત, બાંગ્લાદેશ અને ઈંડોનેશિયામાં આની ખેતી કરવામાં આવે છે. આ કઠોળ પશ્ચિમમાં બહુ પ્રચલિત નથી. આ કઠોળમાં પોષક સ્તર્ સુદારવાની, ખોરાક સુરક્ષા વધારવાની અને ગ્રામીણ વિકાસ અને જમીન સંવર્ધનની શક્યતાઓ રહેલી છે.[૨] આનું શાસ્ત્રીય નામ "લૅબ્લાબ -પરપ્યુરીયસ" છે. આ સિવાય તેને હ્યાસીન્થ બીજ, ઈંડિયન બીન, લેકેવાન્સ નામે પણ ઓળખાય છે
હ્યાસીન્થ વાલ વેલા પર ઉગે છે. તેના ફૂલ હાંબલી રંગના હોય છે. તેની શિંગ ચળકતા જાંબલી રંગની હોય છે. ખેતરની વાડ પર ઉગાડવામાટૅ આ સારીએ વનસ્પતિ છે. તે ઝડપથી ઉગે છે અને તેના ફૂલો સારી સુગંધ ધરાવે છે. આના ફૂલો પતંગિયા અને હમીંગ બર્ડને આકર્ષે છે. સાથે તે ખાઈ શકાય તેવા પાન, ફૂલ, શિંગ અને મૂળ પેદા કરે છે. આના સૂકા દાણામાં સ્યાનોજેનીક ગ્લુકોસાઈડનું પમાણ અધિક હોવાથી તે ઝેરી હોઈ શકે છે. લાંબા સમય સુધી રાંધ્યા પછી તે ઝેર ઉતરી જાય છે, ત્યાર બાદ જ તે ખાવા જોઈએ.[૩]
વિશ્વમાં વાલને મોટે ભાગે ચારા તરીકે ઉતાડવામાં આવે છે [૪] તેને સુશોભન વૃક્ષતરીકે પણ ઉગાડાય છે.[૫] આ સિવાય તેનો છોડ વૈદકીય અને ઝેરી છોડ તરીકે પણ વર્ણવાય છે [૬][૭]
મહારાષ્ટ્રમાં વાલમાંથી એક મસાલેદાર શાક બનાવવામાં આવે છે જેને "વાલાચે બીરડે"(वालाचे बीरडे) કહે છે અને તેને શ્રાવન માસમાં ખવાય છે.
કર્ણાટકમાં વાલમાંથી અવારેકાલુ સારુ નામનું શાક, અવારેકાલુ ઉસલી નામનું કચુંબર બને છે. તે સિવાય અવારેકાલુ ઉપીટ નામની ઉપમા બનાવાય છે. તે સિવાય તેને અક્કી રોટીમાં સ્વાદમાટે ઉમેરાય છે. અમુક સમયે બહારની છાલ કાઢી નાખીને અંદરના નરમ ગરમાંથી વાનગીઓ બને છે. આવી છાક કાઢેલી વાલને ત્યાં હિટાકુબેલે અવારેકાલુ કહે છે. જેનો અર્થ છે ચીપટી કાઢેલા વાલ.
તેલંગાણામાં વાલની સિંગને જીણી સમારીને શાક બનાવાય છે અને ત્ને પોંગલ નામના ઉત્સવમાં ખવાય છે. આ શાકને બાજરીના રોટલા સાથે ખવાય છે. સદીઓથી આ એક લોકપ્રીય વાનગી છે.
વિયેટનામમાં વાલમાંથી "ચે દૌ વાન" નામની એક વાનગી બને છે
કેન્યામાં કીકુયુ નામને જાતિના લોકોમાં વાલ ઘણી પ્રિય છે. તેઓ આને ધાવન વધારનાર માને છે અને સ્તનપાન કરાવનાર સ્ત્રીઓને ખાસ ખવડાવવામાં આવે છે. તેઓ વાલના દાણાને બાફી તેને પાકેલા કેળા સાથે મસળીને ખાવા અપાય છે જેથી આ વાનગી ગળી હોય છે.
આના પાન પાલક જેમ ખવાય છે પણ તેને બાફીને તેનું પાણી ફેંકી દેવાય છે.[૮]
ગુજરાતીમાં વાલ વિશે આ જોડકણું પ્રસિધ છે:
વાલ કહે હું મોટો દાણો, ઘણાં લાકડાં બાળુ, ચાર દિવસ મને સેવો તો સભામાં બેસતો ટાળુ.
|accessdate=, |date= (મદદ) |accessdate= (મદદ) વાલ એ એક કઠોળ છે. ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાં ઉતતું આ એક મુખ્ય કઠોળ છે. આફ્રિકા, ભારત, બાંગ્લાદેશ અને ઈંડોનેશિયામાં આની ખેતી કરવામાં આવે છે. આ કઠોળ પશ્ચિમમાં બહુ પ્રચલિત નથી. આ કઠોળમાં પોષક સ્તર્ સુદારવાની, ખોરાક સુરક્ષા વધારવાની અને ગ્રામીણ વિકાસ અને જમીન સંવર્ધનની શક્યતાઓ રહેલી છે. આનું શાસ્ત્રીય નામ "લૅબ્લાબ -પરપ્યુરીયસ" છે. આ સિવાય તેને હ્યાસીન્થ બીજ, ઈંડિયન બીન, લેકેવાન્સ નામે પણ ઓળખાય છે
அவரை (
ஒலிப்பு ) என்பது இருபுற வெடிக்கனி அல்லது லெகூம், பெபேசி குடும்ப வகையைச்சார்ந்த பயன்மிக்க ஒரு கொடிவகை நிலத்திணை(தாவரம்) ஆகும்.[2] இது நீண்டு வளரும் சுற்றுக்கொடி ஆகும். இதன் காயே அவரைக்காய் எனப்படுகிறது. இக்காய் உண்ணச் சுவையானதும் மிகுந்த சத்துள்ளதும் ஆகும்.[3] இதில் புரதச் சத்து அதிகமாக காணப்படுகிறது (காயின் எடையில் சுமார் 25% விழுக்காடு புரதச்சத்து). இதில் நார்ப்பொருளும் அதிகமாக காணப்படுகிறது. இக்கொடியில் வெளிர் நீல நிறம் அல்லது வெண்ணிற பூக்கள் மலரும். இதன் நிலைத்திணையியல் அறிவியல் பெயர் லாப்லாப் பர்பூயூரிசு (Lablab purpureus) ஆகும்.[4] இக்கொடி நிலைத்திணை இயலில் ஃவேபேசி (Fabaceae) என்னும் குடும்பத்தைச் சார்ந்தது. இந்த அவரையிலும் பல வகைகள் உண்டு. மொச்சை அவரை என்னும் வகையின் விதைகள் படத்தில் காட்டப்பட்டுள்ளன. இந்தியாவிலிருந்தே பிற நாடுகளுக்குப் பரவியதாக கருதப்படுகிறது (நூல் துணை).
ஞா. தேவநேயப் பாவாணர் அவரையைப் பின்வருமாறு வகைப்படுத்தியுள்ளார்.
அவரை (ஒலிப்பு ) என்பது இருபுற வெடிக்கனி அல்லது லெகூம், பெபேசி குடும்ப வகையைச்சார்ந்த பயன்மிக்க ஒரு கொடிவகை நிலத்திணை(தாவரம்) ஆகும். இது நீண்டு வளரும் சுற்றுக்கொடி ஆகும். இதன் காயே அவரைக்காய் எனப்படுகிறது. இக்காய் உண்ணச் சுவையானதும் மிகுந்த சத்துள்ளதும் ஆகும். இதில் புரதச் சத்து அதிகமாக காணப்படுகிறது (காயின் எடையில் சுமார் 25% விழுக்காடு புரதச்சத்து). இதில் நார்ப்பொருளும் அதிகமாக காணப்படுகிறது. இக்கொடியில் வெளிர் நீல நிறம் அல்லது வெண்ணிற பூக்கள் மலரும். இதன் நிலைத்திணையியல் அறிவியல் பெயர் லாப்லாப் பர்பூயூரிசு (Lablab purpureus) ஆகும். இக்கொடி நிலைத்திணை இயலில் ஃவேபேசி (Fabaceae) என்னும் குடும்பத்தைச் சார்ந்தது. இந்த அவரையிலும் பல வகைகள் உண்டு. மொச்சை அவரை என்னும் வகையின் விதைகள் படத்தில் காட்டப்பட்டுள்ளன. இந்தியாவிலிருந்தே பிற நாடுகளுக்குப் பரவியதாக கருதப்படுகிறது (நூல் துணை).
ಲೆಗ್ಯೂಮಿನೋಸೀ (ಫ್ಯಾಬೇಸೀ) ಕುಟುಂಬದ ಪ್ಯಾಪಿಲಿಯೊನೇಸೀ (ಫ್ಯಾಬಾಯ್ಡೀ) ಉಪಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತರಕಾರಿ ಸಸ್ಯ (ಹೈಯಾಸಿಂತ್ ಬೀನ್, ಬೋನವಿಸ್ಟ್). ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಲ್ಯಾಬ್ಲ್ಯಾಬ್ ಪರ್ಪ್ಯುರಿಯಸ್. ಡಾಲಿಕಾಸ್ ಲ್ಯಾಬ್ಲ್ಯಾಬ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಆಫ್ರಿಕದ ಉಷ್ಣಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲದ್ದು. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಇದರ ಕೃಷಿ ಉಂಟು. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತ. ಇದರ ಕಾಳು ತುಂಬ ರುಚಿಕರ ಹಾಗೂ ಜನಪ್ರಿಯ ತರಕಾರಿ ಸೊಪ್ಪು ಒಳ್ಳೆಯ ಗೊಬ್ಬರ ಹಾಗೂ ದನಗಳ ಮೇವು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸು.60 ಸೆಂಮೀ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳು ಮೂರು ಕಿರು ಎಲೆಗಳುಳ್ಳ ಸಂಯುಕ್ತ ಮಾದರಿಯವು. ಅವರೆಕಾಯಿಯ ಎಳೆಯ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನೈಟ್ರೊಜನ್, ಅನ್ನಾಂಗ `ಬಿ' ಮತ್ತು `ಸಿ' ಹಾಗೂ ಲವಣಾಂಶಗಳು.
ಇದನ್ನು ನೀರು ಬಸಿದು ಹೋಗುವಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ತರಹದ ಮಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಯಬಹುದು
ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಈ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾದರೂ ಇದನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್-ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವುದೇ ಹೆಚ್ಚು.
1. ಹೆಬ್ಬಾಳ ಅವರೆ- 3: ಈ ತಳಿಯನ್ನು ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಳೆಯ ಕಾಯಿಗಳು ಬಿತ್ತಿದ 70-75 ದಿವಸಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಯ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ತಳಿ ವರ್ಷದ ಯಾವುದೇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. 2. ಅರ್ಕಾ ಜಯ್ : ಈ ತಳಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಬೆಂಗಳೂರು ಅಭಿವೃದ್ದಿಪಡಿಸಿದೆ. ಗಿಡಗಳು ಗಿಡ್ಡವಾಗಿದ್ದು ಪೊದೆಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ವರ್ಷದ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಹೂವುಗಳು ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಕಾಯಿಯು ಉದ್ದವಾಗಿದ್ದು, ತಿಳಿ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಬಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಾರಿನ ಅಂಶ ಇರುವುದು ಕಾಯಿಗಳು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಡಿಗೆ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ತಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ತೇವಾಂಶ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಬೆಳೆಯ ಅವಧಿ 75 ದಿವಸಗಳು. ಒಂದು ಹೆಕ್ಟೇರಿಗೆ 12 ಟನ್ ಇಳುವರಿ ಪಡೆಯಬಹುದು. 3. ಅರ್ಕಾ ವಿಜಯ್ : ಈ ತಳಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕಾಯಿ. ಈ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ತಳಿಯಾಗಿದ್ದು, ಹೂವುಗಳು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಕಾಯಿಗಳು ಕಡು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಪ್ರತಿ ಹೆಕ್ಟೇರಿಗೆ 50 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಟನ್ ಇಳುವರಿ ಕೊಡಬಲ್ಲದು.
೪. ಕಾಡು ಮತ್ತಿಅವರೆ
ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹದ ಮಾಡಿದ ಅನಂತರ 45 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಬೋದು ಮತ್ತು ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬೇಕು. ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಗೊಬ್ಬರ, ರಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬೆರಸಬೇಕು. ನಂತರ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಬೀಜದಿಂದ ಕಣಕ್ಕೆ 15 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಂತರವಿರುವಂತೆ ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡಬೇಕು. ನೀರು ಮತ್ತು ಅಂತರ ಬೇಸಾಯ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ 3-4 ದಿವಸಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ನೀರನ್ನು ಹಾಯಿಸಬೇಕು ಹಾಗೂ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕಳೆ ರಹಿತವಾಗಿಡಬೇಕು.
ಕಾಯಿ ಕೊರೆಯುವ ಹುಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಹೇನು.
ಯಾವ ಮುಖ್ಯವಾದ ರೋಗಗಳೂ ಈ ಬೆಳೆಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ಸಸ್ಯ ಹೇನುಗಳು ಹತೋಟಿಗೆ 1.7 ಮಿ.ಲೀ. ಡೈಮಿಥೊಯೇಟ್ ಅನ್ನು 1 ಲೀಟರ್ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬೇಕು. ಕಾಯಿ ಕೊರೆಯುವ ಕೀಟವನ್ನು ಹತೋಟಿ ಮಾಡಲು ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 4 ಗ್ರಾಂ. ಕರ್ಬಾರಿಲ್ 1 ಲೀಟರ್ ನೀರನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಹೆಕ್ಟೇರಿಗೆ 500 ಲೀಟರ್ ಸಿಂಪರಣಾ ದ್ರಾವಣ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. 15 ದಿವಸಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ 2 ಬಾರಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬೇಕು. ಅಥವಾ ಪ್ರತಿ ಹೆಕ್ಟೇರ್ಗೆ 25 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ ಕಾರ್ಬಾರಿಲ್ ಶೇ.25 ಧೂಳು ಅಥವಾ 25 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ ಫೆನ್ವಲರೇಟ್ ಶೇ3ರ ಧೂಳು ಅಥವಾ 25 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ ಮೆಲಾಥಿಯನ್ ಶೇ. 5ರ ಧೂಳನ್ನು ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 15 ದಿವಸಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ 2 ಬಾರಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬೇಕು.
ತರಕಾರಿಗೆ ಎಳೆಯ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೀಳಬೇಕು. ಕಾಯಿಗಳನ್ನು 3-4 ದಿವಸಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಕುಯಿಲು ಮಾಡಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ಹೆಕ್ಟೇರಿಗೆ 6000-8000 ಕಿ.ಗ್ರಾಗಳಷ್ಟು ಹಸುರು ಕಾಯಿಗಳ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಲೆಗ್ಯೂಮಿನೋಸೀ (ಫ್ಯಾಬೇಸೀ) ಕುಟುಂಬದ ಪ್ಯಾಪಿಲಿಯೊನೇಸೀ (ಫ್ಯಾಬಾಯ್ಡೀ) ಉಪಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತರಕಾರಿ ಸಸ್ಯ (ಹೈಯಾಸಿಂತ್ ಬೀನ್, ಬೋನವಿಸ್ಟ್). ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಲ್ಯಾಬ್ಲ್ಯಾಬ್ ಪರ್ಪ್ಯುರಿಯಸ್. ಡಾಲಿಕಾಸ್ ಲ್ಯಾಬ್ಲ್ಯಾಬ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಆಫ್ರಿಕದ ಉಷ್ಣಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲದ್ದು. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಇದರ ಕೃಷಿ ಉಂಟು. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತ. ಇದರ ಕಾಳು ತುಂಬ ರುಚಿಕರ ಹಾಗೂ ಜನಪ್ರಿಯ ತರಕಾರಿ ಸೊಪ್ಪು ಒಳ್ಳೆಯ ಗೊಬ್ಬರ ಹಾಗೂ ದನಗಳ ಮೇವು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸು.60 ಸೆಂಮೀ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳು ಮೂರು ಕಿರು ಎಲೆಗಳುಳ್ಳ ಸಂಯುಕ್ತ ಮಾದರಿಯವು. ಅವರೆಕಾಯಿಯ ಎಳೆಯ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನೈಟ್ರೊಜನ್, ಅನ್ನಾಂಗ `ಬಿ' ಮತ್ತು `ಸಿ' ಹಾಗೂ ಲವಣಾಂಶಗಳು.
Lablab purpureus is a species of bean in the family Fabaceae. It is native to Africa and it is cultivated throughout the tropics for food.[2] English language common names include hyacinth bean,[3] lablab-bean[4] bonavist bean/pea, dolichos bean, seim or sem bean, lablab bean, Egyptian kidney bean, Indian bean, bataw and Australian pea.[5] It is the only species in the monotypic genus Lablab.[2][6]
The plant is variable due to extensive breeding in cultivation, but in general, they are annual or short-lived perennial vines. The wild species is perennial. The thick stems can reach 6 m (20 ft) in length. The leaves are made up of three pointed leaflets, each up to 15 cm (5.9 in) long. They may be hairy on the undersides. The inflorescence is made up of racemes of many flowers. Some cultivars have white flowers, and others may have purplish or blue.[2] The fruit is a legume pod variable in shape, size, and color. It is usually several centimeters long and bright purple to pale green.[7] It contains up to four seeds. The seeds are white, brown, red, or black depending on the cultivar, sometimes with a white hilum. Wild plants have mottled seeds. The seed is about a centimeter long.[2]
According to the British biologist and taxonomist Bernard Verdcourt,[8]
The hyacinth bean is an old domesticated pulse and multi-purpose crop.[9][10][11] L. purpureus has been cultivated in India as early as 2500 BC.[12]
Due to seed availability of one forage cultivar (cv. Rongai), it is often grown as forage for livestock[13] and as an ornamental plant.[14] In addition, it is cited both as a medicinal plant and a poisonous plant.[15][16]
The fruit and beans are edible if boiled well with several changes of the water.[16][17] Otherwise, they are toxic due to the presence of cyanogenic glycosides, glycosides that are converted to hydrogen cyanide when consumed. Signs of poisoning include weakness, vomiting, shortness of breath, twitching, stupor, and convulsions.[16] It has been shown that there is a wide range of cyanogenic potential among the varieties.[18]
The leaves are eaten raw or cooked like spinach.[11] The flowers can be eaten raw or steamed. The root can be boiled or baked for food. The seeds are used to make tofu and tempeh.[7]
In India lablab is called surti papdi (in Gujarati).[19] In Bangladesh and West Bengal, the green pods along with the beans, known as sheem (শিম), are cooked as vegetables or cooked with fish as a curry.
In Kerala, it is known as amarakka, avara or amara payar (Malayalam: അമര പയർ).[20] The beans as well as the bean pods are used in cooking curries.[21] The bean pods are also used (along with spices) for preparing a stir-fried dish known as thoran.[22]
In Tamil Nadu, it is called avarai or avaraikkaay (Tamil: அவரைக்காய் / அவரை).[23] The entire bean is used in cooking dry curries[24] and in sauces/gravies such as sambar.[25] The seed alone is used in many recipes and is referred to as mochai (Tamil: மொச்சை / மொச்சைக்கொட்டை).[26]
In Maharashtra, dry preparations with green masala are often made out of these green beans (ghevda varieties; Shravan ghevda (French beans), bajirao ghevda, ghevda, walwar, pavta sheng) mostly at the end of monsoon season during fasting festivals of Shravan month.
In Karnataka, the hyacinth bean is made into curry (avarekalu saaru)(Kannada: ಅವರೆಕಾಳು ಸಾರು), salad (avarekaalu usli), added to upma (avrekaalu uppittu), and as a flavoring to Akki rotti. Sometimes the outer peel of the seed is removed and the inner soft part is used for a variety of dishes. This form is called hitakubele avarekalu, which means "pressed (hitaku) hyacinth bean," and a curry known as hitikida avarekaalu saaru is made out of the deskinned beans.
In Telangana and Andra Pradesh, the bean pods are cut into small pieces and cooked as a spicy curry in the Pongal festival season. Sometimes the outer peel of the seed when tender and soaked overnight is removed and the inner soft part is used for a variety of dishes. This form is called pitakapappu hanupa/anapa, which means "pressed (pitaku) hyacinth bean, and a curry known as pitikina anapaginjala chaaru/pitaka pappu is made from the deskinned beans and eaten along with bajra bread.
In Myanmar, lablab beans are used to make a braised Burmese curry hnat (ပဲကြီးနှပ်).[27] They are also crisp-fried and served in Burmese pickled tea leaf salad.
In Huế, Vietnam, hyacinth beans are the main ingredient of the dish chè đậu ván (Hyacinth Bean Sweet Soup).[28]
In China, the seeds are known as Bai Bian Dou. They are usually dried and baked before being used in traditional Chinese herbal remedies to strengthen the spleen, reduce heat and dampness, and promote appetite.[29]
In Kenya, the bean, known as njahe or njahi,[30] is popular among several communities, especially the Kikuyu. Seasons were actually based on it, i.e., the Season of Njahe (Kīmera kīa njahī). It is thought to encourage lactation and has historically been the main dish for breastfeeding mothers.[31] Beans are boiled and mashed with ripe and/or semi-ripe bananas, giving the dish a sweet taste. Today the production is in decline in eastern Africa.[31][32] This is partly attributed to the fact that under colonial rule in Kenya, farmers were forced to give up their local bean in order to produce common beans (Phaseolus vulgaris) for export.[33]
Taiwanese research found that a carbohydrate-binding protein (i.e. a legume lectin) from lablab beans effectively blocks the infections of influenza viruses and SARS-CoV-2.[34]
Foliage
Flowers
Seeds
_Sweet,_1804.jpg)
Lablab purpureus, illustration from the Japanese agricultural encyclopedia Seikei Zusetsu (1804) Lablab purpureus is a species of bean in the family Fabaceae. It is native to Africa and it is cultivated throughout the tropics for food. English language common names include hyacinth bean, lablab-bean bonavist bean/pea, dolichos bean, seim or sem bean, lablab bean, Egyptian kidney bean, Indian bean, bataw and Australian pea. It is the only species in the monotypic genus Lablab.
Lablabo (Lablab purpureus), hinda fabo aŭ egipta fabo, estas la sola plantspecio de la genro Lablab en la subfamilio Faboideoj (Faboideae) ene de la familio de la Fabacoj (Fabaceae). Tiu ĉi utilplanto estas proksime parenca al faboj kaj vignoj.
Lablabo tre verŝajne havas sian originon en la (sud-) orienta Afriko, ĉar nur tie troviĝas la sovaĝa formo. En Hindujo troviĝas la plej granda morfologia diveerseco de la utilplanto.[1] Estante tropika planto ĝi bezonas altajn temperaturojn (>20 °C), sed relative malmulte da akvo; precipe ĝi ne toleras tro da grundakvo.
Lablabo estas forte kreskanta, duoncertikala, ĝis grimpanta herba planto, kiu grimpas ĝis 10 m (en moderaj klimatoj nur 2 m). La planto estas plurjara, sed plej ofte ĝi nur estas kultivata kiel unujara planto. La planto ne toleras froston. Ĝi formas fortan, ĝis 2 m profundan pivotradikon. La tigoj ofte estas haraj. la alternestarantaj folioj havas pedunklojn kaj konsistas el tri folietoj. La stipuloj estas refleksita.
Al ĝis 20 cm longa flortigo staras grapolaj floraroj. La agrable odorantaj floroj estas unusimetria kaj duseksaj. La sepaloj estas kunkreksintaj. La kaliko estas dulipa , la supra ne estas dividita, la malsupra estas triloba. La petaloj estas rozeaj, violkoloraj aŭ blankaj. La karpelo enhavas kelkajn ovariojn. La planto komencas flori en Mezeŭropo ekde junio.
La purpurruĝaj guŝoj de la ornamaj kultivaroj estas apenaŭ 20 cm longaj kaj enhavas multe da semoj. La ovoformaj semoj estas 1 cm longaj kaj 0,5 cm dikaj. La makulitaj, marmoritaj aŭ unukoloraj semoj estas blankaj ĝis ruĝe brunaj aŭ nigraj. La milgrajna pezo estas inter 140 kaj 600 gamoj. La en Hindujo kultivataj kultivaroj estasboskecaj kaj fruaj. Ili floras blanke kaj havas helan semkoloron (blanka, sablokolora, helbruna).[2]
Semoj kaj guŝoj estas en kruda stato venenaj, ĉar ili enhavas cianogenaj glikozidoj. La veneno detruiĝas dum kuirado. [3]
La uzo de lablabo estas diversa. [4][5][6]: Nematuraj guŝoj kaj semoj same kiel maturaj devas esti kuiritaj antaŭ la manĝado. La planto ankaŭ estas uzata kiel grundkovranto kaj kiel verda sterkaĵo por plibonigi la grundon. En Eŭropo kaj Nordameriko ĝi estas ankaŭ uzata kiel ornamplantoj pro ĝiaj odorantaj, violkoloraj floroj. Kaj en Afriko[6] kaj en Orientazio lablabo estas uzata kiel kuracplanto.
En Kenjo 'Njahi', regiona nomo por lablabo estas ŝatata, precipe de la kikujoj. Ĝi havas la reputacio stimuli la laktoproduktado kaj tial ĝi estas la ĉefa manĝaĵo de mamnutrantaj patrinoj.[7] La semoj estas kuiritaj kaj miksitaj kun bananoj.La produktado de lablabo malkreskas favore al fazeoloj (Phaseolus vulgaris) kaj okulfaboj (Vigna unguiculata).[7][1][8]
La genro Lablab apartenas al la subtribo Phaseolinae de la tribo Phaseoleae en la subfamilio Fanioideoj (Faboideae) ene de la familio de la Fabacoj (Fabaceae).[9]
La genra nomo Lablab estis 1763 publikigita fare de Michel Adanson en Familles des plantes, 2:325. La unua priskribo okazis en 1753 sub la nomo Dolichos lablab fare de Carl von Linné en Sp. Pl., 725. La brita biologo Bernard Verdcourt faris revizion de la specio en la jaro 1970.[10] La iama nomoj nun estas sinonimoj, precipe la nomo Dolichos lablab estas ankoraŭ ofte uzata en sciencaj kaj popularsciencaj publikaĵoj.
Sinonimoj de Lablab purpureus (L.) SWEET estas: Dolichos lablab, Lablab niger MEDIK., Lablab lablab (L.) LYONS, Vigna aristata PIPER, Lablab vulgaris (L.) SAVI..
Laŭ Verdcourt[10] ekzistas du kultivataj subspecioj de Lablab purpureus (L.) SWEET :
krome la sovaĝa subspecio:
de tiu ankaŭ ekzistas speciala vario kun lobaj folioj en Nambio:
Lablabo (Lablab purpureus), hinda fabo aŭ egipta fabo, estas la sola plantspecio de la genro Lablab en la subfamilio Faboideoj (Faboideae) ene de la familio de la Fabacoj (Fabaceae). Tiu ĉi utilplanto estas proksime parenca al faboj kaj vignoj.
Lablab purpureus, llamada popularmente zarandaja, judía de Egipto, fríjol de Egipto, chaucha japonesa,[1] o cancate, es una especie de la familia de las fabáceas originaria del Afrotrópico y Asia, que también se ha extendido a Sudamérica.[2] Se cultiva en las zonas tropicales de África, de Asia y de América como planta de forraje y por su fruto, una legumbre, con valor alimentario, aunque la alta presencia de glicósidos cianogénicos en las vainas hace imprescindible una cuidadosa cocción para su consumo humano.
Hierba reptante o preferentemente trepadora, cuyos tallos alcanzan los 6 m de largo y se levantan hasta 80 cm del suelo; son cilíndricos y vellosos. La raíz es pivotante. Las hojas son trifoliadas, con folíolos ovado a romboidales, apicadas, casi lisas, pubescentes por el envés, ubicadas al cabo de pecíolos largos y delgados, acanalados. Las flores forman inflorescencias en forma de racimos axilares, con pedúnculos de unos 40 cm de largo. El cáliz es tubular; el fruto aplastado, oblongo, de unos 8 por 2,5 cm, liso, dehiscente. Contiene tres a cinco semillas elípticas, de alrededor de 1 cm de largo, pardas o negruzcas.
El uso medicinal del poroto es viejo, como lo demuestra su presencia en la Capitulare de villis vel curtis imperii, una orden emitida por Carlomagno que reclama a sus campos para que cultiven una serie de hierbas y condimentos incluyendo "fasiolum" identificada actualmente como Lablab purpureus.
Se cultiva de manera similar al caupí (Vigna unguiculata), tanto por sus semillas comestibles como para la producción de heno y por su valor respecto de otras cosechas, al fijar el nitrógeno ambiental al suelo. Se cultiva en solitario o en mezcla con el maíz (Zea mays) o el sorgo (Sorghum vulgare). Crece rápidamente y tolera bien el pastoreo.
En Piura (Perú) es un ingrediente común que se suele usar de acompañante del ceviche.[3]
Lablab purpureus fue descrito por L. ex Sweet y publicado en Hortus Britannicus 481. 1826.[4]
|isbn= incorrecto (ayuda). Consultado el 2 de marzo de 2019. Lablab purpureus, llamada popularmente zarandaja, judía de Egipto, fríjol de Egipto, chaucha japonesa, o cancate, es una especie de la familia de las fabáceas originaria del Afrotrópico y Asia, que también se ha extendido a Sudamérica. Se cultiva en las zonas tropicales de África, de Asia y de América como planta de forraje y por su fruto, una legumbre, con valor alimentario, aunque la alta presencia de glicósidos cianogénicos en las vainas hace imprescindible una cuidadosa cocción para su consumo humano.
Le lablab (Lablab purpureus, syn. Dolichos lablab L., Dolichos purpureus L., Lablab niger Medikus, Lablab lablab (L.) Lyons, Vigna aristata Piper, et Lablab vulgaris, L.) Savi[2].), également appelé pois antaque ou dolique d'Égypte, est une espèce de légumineuses de la famille des Fabaceae qui est largement répandue comme plante alimentaire dans les régions tropicales, notamment en Afrique. Plante alimentaire traditionnelle en Afrique, ce légume peu connu présente un potentiel intéressant pour améliorer la nutrition, renforcer la sécurité alimentaire, favoriser le développement rural et soutenir l'aménagement durable du territoire[3].
Le lablab a un port grimpant et produit des fleurs violettes et des gousses aux graines colorées d'un violet brillant éclatant. Cette plante est un bon choix pour constituer rapidement un écran sur un grillage ou une clôture. Elle pousse vite, a de belles fleurs odorantes qui attirent les papillons et les oiseaux-mouches, et dont toutes les parties feuilles, fleurs, gousses, graines et racines sont comestibles. Les gousses et graines sèches sont toxiques du fait de leur haute concentration en glucosides cyanogènes, et ne peuvent être consommées qu'après une cuisson prolongée.
Le lablab est aussi cultivé comme fourrage[4] et plante ornementale[5]. Il est cultivé aux États-Unis comme plante protéagineuse associée au maïs-fourrage. Comme il s'enroule autour du maïs le mélange est plus facile à récolter qu'un maïs-soja[6].
En outre, cette espèce est aussi citée comme plante médicinale et toxique[7],[8].
Le lablab (Lablab purpureus, syn. Dolichos lablab L., Dolichos purpureus L., Lablab niger Medikus, Lablab lablab (L.) Lyons, Vigna aristata Piper, et Lablab vulgaris, L.) Savi.), également appelé pois antaque ou dolique d'Égypte, est une espèce de légumineuses de la famille des Fabaceae qui est largement répandue comme plante alimentaire dans les régions tropicales, notamment en Afrique. Plante alimentaire traditionnelle en Afrique, ce légume peu connu présente un potentiel intéressant pour améliorer la nutrition, renforcer la sécurité alimentaire, favoriser le développement rural et soutenir l'aménagement durable du territoire.
Le lablab a un port grimpant et produit des fleurs violettes et des gousses aux graines colorées d'un violet brillant éclatant. Cette plante est un bon choix pour constituer rapidement un écran sur un grillage ou une clôture. Elle pousse vite, a de belles fleurs odorantes qui attirent les papillons et les oiseaux-mouches, et dont toutes les parties feuilles, fleurs, gousses, graines et racines sont comestibles. Les gousses et graines sèches sont toxiques du fait de leur haute concentration en glucosides cyanogènes, et ne peuvent être consommées qu'après une cuisson prolongée.
Le lablab est aussi cultivé comme fourrage et plante ornementale. Il est cultivé aux États-Unis comme plante protéagineuse associée au maïs-fourrage. Comme il s'enroule autour du maïs le mélange est plus facile à récolter qu'un maïs-soja.
En outre, cette espèce est aussi citée comme plante médicinale et toxique,.
Komak, kacang kara, kacang biduk, kacang bado atau kacang komak (Lablab purpureus) adalah sejenis kacang-kacangan dari suku Fabaceae (Leguminosae). Tanaman ini terutama dikembangkan sebagai penghasil bahan pangan bebijian dan sayuran; namun juga baik sebagai pakan ternak, pupuk hijau, tanaman penutup tanah, dan tanaman hias. Spesies ini adalah satu-satunya anggota marga monotipik Lablab[1].
Kacang ini juga dikenal dengan nama-nama seperti kekara, kara-kara (Mly.), kacang jěriji, kacang pěda, roay katopès (Sd.); kårå, kekårå, kårå andhong, kårå usěng, kårå wědhus (Jw.); komak (Md.); ndoto, loto, roto (Rote)[2]. Di Malaysia disebut kara-kara, kekara; di Filipina bàtau, itab, pardá; di Burma pe-gyi; di Thailand thua phaep; dan di Vietnam dâu van. Juga dikenal sebagai lablab, hyacinth bean (Ingg.) serta dolique lab-lab (Prc.)[3].
Terna tahunan yang membelit; merumpun rendah atau memanjat hingga 6 m tingginya; berakar dalam. Daun-daun majemuk beranak daun tiga, dengan anak daun bundar telur melebar, 5—15 cm x 4–15 cm, bertepi rata, hampir gundul atau berambut halus; duduk daun berseling.[3]
Perbungaan berupa tandan yang kaku di ketiak, panjang tangkainya 4–23 cm dan panjang rakis 2–24 cm, dengan banyak buku berisi 1-5 kuntum bunga. Bunga dengan mahkota putih, jambon, merah, atau ungu; bertangkai pendek yang menyegi-empat dan berambut jarang; benang sari 10 helai dalam dua tukal. Polongan bervariasi bentuk dan warnanya; pipih atau menggembung; 5–20 cm x 1–5 cm; lurus atau melengkung; biasanya dengan 3-6 biji bundar telur yang beraneka dalam ukuran dan warna.[3]
Asal usul komak diperkirakan dari India, Asia Tenggara, atau Afrika. Tanaman ini didomestikasi dan dikembangkan terutama di India, Asia Tenggara, Mesir, dan Sudan.[3]
Di pelbagai wilayah Indonesia, polong komak yang muda populer sebagai sayuran[2]; direbus seperti buncis, dicampurkan ke dalam kari[3], atau –di wilayah Jawa Timur– dimasak sebagai sayur asam. Biji yang muda, begitu pun daun-daun yang muda, pucuk, dan karangan bunganya, kerap direbus dan dilalap[3]. Bijinya yang tua dan kering dimanfaatkan sebagai kacang-kacangan[3]. Biji komak dapat diproses menjadi tempe[4], diolah menjadi tepung kaya protein (PRF, Protein Rich Flour)[5], atau bahkan dikembangkan lebih lanjut sebagai bahan daging tiruan[6].
Pada musim kering yang panjang, ketika rumput sukar tumbuh, komak sering dibudidayakan sebagai pakan ternak[2]. Hijauan ini tidak dengan serta-merta dilahap oleh ternak, terkadang diperlukan waktu pembiasaan hingga beberapa hari sebelum ternak mau memakannya. Komak juga perlu dicampur dengan hijauan lain, seperti dedaunan atau kacang-kacangan lain, agar ternak tidak mengalami kembung. Pemberian komak dapat meningkatkan dengan segera bobot tubuh sapi dan produksi susunya.[7]
Komak membentuk nodul-nodul di akarnya, tempatnya bersimbiosis dengan Rhizobium yang mengikat nitrogen; meskipun simbiosis tidak selalu mudah terjadi antara komak dengan strain Rhizobium lokal. Di samping itu, komak memperkaya kandungan nitrogen tanah melalui dekomposisi daun-daun dan rantingnya yang berguguran.[7]
Bila lahannya dipersiapkan dengan baik, komak dapat tumbuh dengan cepat menutupi lahan-lahan yang terbuka. Jika telah tumbuh mantap, tanaman ini mampu menghadapi persaingan dengan aneka gulma di kebun.[7] Kultivar komak tertentu menghasilkan bunga dan polong yang berwarna indah, sehingga acap dijadikan tanaman hias.
Komak, Lablab purpureus, sejak lama diketahui memiliki banyak varietas budidaya (kultivar). Bahkan Rumphius (1690an) telah menyebutkan adanya dua bentuk komak yang disebutnya sebagai Cacara (=kekara) perennis dan Cacara alba atau Cacara puty (=kekara putih)[8] Kini bentuk-bentuk itu umumnya digolongkan ke dalam tiga kelompok kultivar[3]:
Biji-biji komak
Bunga dan buah kacang kara
Bunga komak
Polongan yang berwarna Lembayung
Komak, kacang kara, kacang biduk, kacang bado atau kacang komak (Lablab purpureus) adalah sejenis kacang-kacangan dari suku Fabaceae (Leguminosae). Tanaman ini terutama dikembangkan sebagai penghasil bahan pangan bebijian dan sayuran; namun juga baik sebagai pakan ternak, pupuk hijau, tanaman penutup tanah, dan tanaman hias. Spesies ini adalah satu-satunya anggota marga monotipik Lablab.
Kacang ini juga dikenal dengan nama-nama seperti kekara, kara-kara (Mly.), kacang jěriji, kacang pěda, roay katopès (Sd.); kårå, kekårå, kårå andhong, kårå usěng, kårå wědhus (Jw.); komak (Md.); ndoto, loto, roto (Rote). Di Malaysia disebut kara-kara, kekara; di Filipina bàtau, itab, pardá; di Burma pe-gyi; di Thailand thua phaep; dan di Vietnam dâu van. Juga dikenal sebagai lablab, hyacinth bean (Ingg.) serta dolique lab-lab (Prc.).
Il lablab (Lablab purpureus (L.) Sweet), chiamata anche dolico egiziano, è una pianta erbacea della famiglia delle Fabaceae[2] che è molto usata come pianta alimentare nelle regioni tropicali, come in India.
Questa pianta ha origini africane, ma è poco conosciuta nella stessa Africa ed ha una interessante prospettiva per migliorare la nutrizione dei paesi poveri e per la sicurezza alimentare e favorire lo sviluppo rurale nonché la gestione corretta del territorio.[3]
Il lablab è coltivata anche come foraggio[4] e pianta ornamentale.[5] Inoltre, questa specie è citata come pianta medicinale e tossica.[6][7]
Il lablab (Lablab purpureus (L.) Sweet), chiamata anche dolico egiziano, è una pianta erbacea della famiglia delle Fabaceae che è molto usata come pianta alimentare nelle regioni tropicali, come in India.
Questa pianta ha origini africane, ma è poco conosciuta nella stessa Africa ed ha una interessante prospettiva per migliorare la nutrizione dei paesi poveri e per la sicurezza alimentare e favorire lo sviluppo rurale nonché la gestione corretta del territorio.
Il lablab è coltivata anche come foraggio e pianta ornamentale. Inoltre, questa specie è citata come pianta medicinale e tossica.
Lablab purpureus (binomen a Roberto Sweet post Linnaeum anno 1826 statutum) est species plantarum leguminosarum, ex Africa orientali oriunda, quae propter semina edulia ab aevo antiquo colitur. Latinitate communi phaseolus niger sive et lablab nuncupatur.
Vide "Lablab purpureum" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: Tropicos • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • Plant Name Index • "Lablab purpureus" apud Plants for a Future • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • USDA Plants Database Lablab purpureus (binomen a Roberto Sweet post Linnaeum anno 1826 statutum) est species plantarum leguminosarum, ex Africa orientali oriunda, quae propter semina edulia ab aevo antiquo colitur. Latinitate communi phaseolus niger sive et lablab nuncupatur.
Wspięga pospolita, fasolnik egipski, chropawiec pospolity (Lablab purpureus (L.) Sweet) – jeden z gatunków rośliny z rodziny bobowatych (motylkowatych). Prawdopodobnie pochodzi z tropikalnej Afryki, obecnie jest często uprawiany w krajach o klimacie tropikalnym[4].
Roślina jednoroczna. Ma wijącą się łodygę o długości do 2 m i trzylistkowe liście. Fioletowe, szkarłatne lub białe motylkowe kwiaty zebrane są w groniaste kwiatostany. Owocem jest strąk.
Wspięga pospolita, fasolnik egipski, chropawiec pospolity (Lablab purpureus (L.) Sweet) – jeden z gatunków rośliny z rodziny bobowatych (motylkowatych). Prawdopodobnie pochodzi z tropikalnej Afryki, obecnie jest często uprawiany w krajach o klimacie tropikalnym.
Lablab é um género botânico pertencente à família Fabaceae.[1] Possui uma única espécie, Lablab purpureus, commumente designada feijão-pedra[2] e feijão cutelinho.[3][4]
Lablab é um género botânico pertencente à família Fabaceae. Possui uma única espécie, Lablab purpureus, commumente designada feijão-pedra e feijão cutelinho.
Đậu ván (tên khoa học: Lablab purpureus[1]) là cây họ Đậu được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới để dùng làm thực phẩm, đặc biệt là ở châu Phi[2], Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Đậu ván gồm hai giống là đậu ván trắng và đậu ván tím (dựa trên màu sắc của hoa và của quả, hạt). Các bộ phận được sử dụng làm thực phẩm là quả và hạt.
Quả đậu ván còn xanh được dùng tương tự đậu cô ve để xào hoặc luộc. Hạt đậu ván già thường dùng để nấu chè (món ăn), ở Huế gọi là chè đậu ván. Ở một số vùng quê Việt Nam, lá đậu ván được dùng để nhuộm màu bánh chưng. Trong hạt đậu ván khô có chứa độc tố glucozit dưới dạng xyanua với nồng độ cao, do đó chỉ ăn được sau khi luộc hạt đậu trong một thời gian[3]. Cây đậu ván cũng được sử dụng làm thức ăn cho gia súc [4] và còn được trồng làm cảnh[5]. Ngoài ra, cây đậu ván còn được dùng làm thuốc[6][7].
Loài này có 3 phân loài được chấp nhận[8]:
Các tên đồng nghĩa gồm[1]:
Loại đậu này có tên tiếng Anh là Hyacinth Bean hay Indian Bean (đậu Ấn Độ, Egyptian Bean (đậu Ai Cập), Bulay (tiếng Tagalog), Bataw (tiếng Visayan).
Đậu ván trắng còn được gọi là bạch biển đậu, bạch đậu, đậu biển, thúa pản khao (tiếng Tày), tập bẩy bẹ (tiếng Dao)[9]. Đậu ván trắng là cây dây leo bằng thân quấn. Cành non có lông. Lá mọc so le, 3 lá chét, có lông. Hoa trắng mọc thành chùm ở kẽ lá. Quả đậu, dẹt, đầu có mỏ nhọn cong. Hạt hình thận, màu trắng, có mồng ở mép. Mùa hoa: tháng 4-5; mùa quả: tháng 6-8. Cây trồng lấy quả non và hạt ăn, hạt già làm thuốc[9].
Thành phần hóa học: Hạt chứa protein, lipit, glucid, các acid amin: tryptophan, arginin, tyrosin, men tyrosinasa, các vitamin A, B1, B2, C, acid cyanhydric, muối vô cơ Ca, P, Fe[9]. Bộ phận dùng làm thuốc: Hạt thu từ quả chín già, phơi hoặc sấy khô. Khi dùng, sao vàng. Còn dùng cả lá. Công dụng: Thuốc bổ, mát, giải độc, chống nôn, chữa cảm nắng, ỉa chảy, viêm ruột, đau bụng, ngộ độc rượu, thạch tín, cá nóc. Lá tươi nhai ngậm với muối, nuốt nước chữa họng sưng đau[9].
Đậu ván (tên khoa học: Lablab purpureus) là cây họ Đậu được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới để dùng làm thực phẩm, đặc biệt là ở châu Phi, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Đậu ván gồm hai giống là đậu ván trắng và đậu ván tím (dựa trên màu sắc của hoa và của quả, hạt). Các bộ phận được sử dụng làm thực phẩm là quả và hạt.
Quả đậu ván còn xanh được dùng tương tự đậu cô ve để xào hoặc luộc. Hạt đậu ván già thường dùng để nấu chè (món ăn), ở Huế gọi là chè đậu ván. Ở một số vùng quê Việt Nam, lá đậu ván được dùng để nhuộm màu bánh chưng. Trong hạt đậu ván khô có chứa độc tố glucozit dưới dạng xyanua với nồng độ cao, do đó chỉ ăn được sau khi luộc hạt đậu trong một thời gian. Cây đậu ván cũng được sử dụng làm thức ăn cho gia súc và còn được trồng làm cảnh. Ngoài ra, cây đậu ván còn được dùng làm thuốc.
Lablab purpureus (L.) Sweet, 1826
Подвиды
Лобия, или гиацинтовые бобы, или египетские бобы (лат. Lablab purpureus) — вид травянистых, в основном вьющихся растений семейства Бобовые (Fabaceae).
Стебель достигает в длину до 3—5 м, даёт 15—20 боковых побегов. Листья сформированы тремя листочками. Крупные цветки белого, красноватого или пурпурного цветов собраны в кистевидные соцветия.
Плоды — бобы, сплюснутые, изогнутые, с клювовидно заострёнными кончиками, в которых формируется от двух до четырех семян. Семена крупные, шаровидной, яйцевидной или уплощённой формы, с рубчиком, белого, или коричневого, чёрного цвета.
Известно в культуре с древности, как пищевое и кормовое растение. Место происхождения достоверно неизвестно, предположительно возник в предгорьях Килиманджаро, откуда проник в Египет и Азию. Возделывается преимущественно в тропических и субтропических районах Азии и Африки, порой в Южной и Центральной Америке.
В пищу используются несозревшие бобы и спелые семена.
Существует множество сортов и форм. В Европе культивируется как однолетнее декоративное растение.
Ранее растение включали в род Долихос (Dolichos), в связи с чем во многих публикациях растение упоминается как Долихос обыкновенный, или Долихос лаблаб.
Синонимы:
Лобия, или гиацинтовые бобы, или египетские бобы (лат. Lablab purpureus) — вид травянистых, в основном вьющихся растений семейства Бобовые (Fabaceae).
扁豆（学名：Lablab purpureus、英语：hyacinth bean、Indian bean、calavance、Egyptian bean、seim），本字是𥣰豆。又称鹊豆[2]、蛾眉豆、肉豆、稨豆、白豆、眉豆，为扁豆属下唯一一种，屬於豆科蝶形花亞科菜豆族（英语：Phaseoleae）。是廣布於非洲、印度次大陸與印尼等熱帶地區的食用作物。扁豆在這些地區是重要的蛋白質來源，在印度，扁豆的嫩豆莢像菜豆一樣被煮食，並是許多種咖哩的原料。在東亞與南亞扁豆可像黃豆一樣被做成豆腐或者天貝，而在中國，扁豆被當成一種可以補氣的中藥材，功效是健脾化濕消暑，對於脾胃虛弱的患者而言，可以加強消化機能。
雖然扁豆原產於非洲，且可生長在幾乎所有南撒哈拉地區，但對大多數非洲人而言卻非常陌生，反而在亞洲被廣泛利用。扁豆是適合貧窮地區食用的作物之一，因為其容易種植、能在較酸、含鋁較高且較貧瘠的土地生長，且產量豐富又較不受乾旱影響，在乾季仍維持生產。扁豆也有助於土地肥力的培養，其根可從地底深部吸收養分，且共生的根瘤菌可大幅提升土中的含氮量[3]。
扁豆是一種攀緣植物，會產生紫色的花與豆莢，適合在圍籬與藤架上種植，其生長迅速，且可產生鮮豔花朵吸引蝴蝶與蜂鳥，還可產生可食用的葉、花、豆莢、種子與根。其乾燥的種子因含有高濃度的氰化葡萄糖苷而有毒，需經一段時間的烘烤後才能食用[4]。
扁豆常被種來當作飼料[5]或觀賞植物[6]。並同時是藥用植物和有毒植物[7][8]。
在印度馬哈拉施特拉邦，一種以扁豆為原料的咖哩vaala che birdef（वालाचे बीरडे），這種咖哩通常在Shraavana節的素食齋戒時被使用。在卡納塔克邦扁豆有多種食用方式，包括做成咖哩avarekalu saaru、沙拉avarekaalu usli，加在傳統餐點upma上或作為另一項傳統餐點Akki rotti的香料。有時其外種皮會被剝除，而使用中間柔軟的部分入菜，這種食用形式特稱為「hitakubele avarekalu」。
在泰倫迦納地區，龐格爾節（Pongal festival）時扁豆的豆莢被切成小塊，作成一種特殊的辛辣咖哩，搭配一種由御穀做成的麵包Bajra 一起食用。這個特殊的佳餚已存在數個世紀。[9]
在越南順化市，扁豆是傳統料理chè đậu ván的主要原料。[10]
肯亞的基庫尤人也善於食用扁豆，他們認為扁豆可促進分泌乳汁，並長久以來做為哺乳中的母親的主食。扁豆被煮熟並搗碎後混合了熟透或半熟的香蕉以增加甜味。[11]
在澳洲，一種稱為「Koala」的變種被研發成功，此變種生長迅速，適合作為糧食或飼料。其生產者聲稱這種白色的穀物可以當成「南半球的黃豆」出口至亞洲。扁豆每公頃可產超過2噸，在副熱帶地區的每公頃產量比綠豆多兩成。[3]
|access-date=中的日期值 (帮助) 扁豆（学名：Lablab purpureus、英语：hyacinth bean、Indian bean、calavance、Egyptian bean、seim），本字是𥣰豆。又称鹊豆、蛾眉豆、肉豆、稨豆、白豆、眉豆，为扁豆属下唯一一种，屬於豆科蝶形花亞科菜豆族（英语：Phaseoleae）。是廣布於非洲、印度次大陸與印尼等熱帶地區的食用作物。扁豆在這些地區是重要的蛋白質來源，在印度，扁豆的嫩豆莢像菜豆一樣被煮食，並是許多種咖哩的原料。在東亞與南亞扁豆可像黃豆一樣被做成豆腐或者天貝，而在中國，扁豆被當成一種可以補氣的中藥材，功效是健脾化濕消暑，對於脾胃虛弱的患者而言，可以加強消化機能。
雖然扁豆原產於非洲，且可生長在幾乎所有南撒哈拉地區，但對大多數非洲人而言卻非常陌生，反而在亞洲被廣泛利用。扁豆是適合貧窮地區食用的作物之一，因為其容易種植、能在較酸、含鋁較高且較貧瘠的土地生長，且產量豐富又較不受乾旱影響，在乾季仍維持生產。扁豆也有助於土地肥力的培養，其根可從地底深部吸收養分，且共生的根瘤菌可大幅提升土中的含氮量。
分類 界 : 植物界 Plantae 階級なし : 被子植物 angiosperms 階級なし : 真正双子葉類 eudicots 目 : マメ目 Fabales 科 : マメ科 Fabaceae 亜科 : マメ亜科 Faboideae 連 : インゲン連 Phaseoleae 属 : フジマメ属 Lablab 種 : フジマメ L. purpureus 学名 Lablab purpureus (L.) Sweet 英名 Hyacinth bean フジマメ（藤豆,Lablab purpureus）とは、マメ亜科フジマメ属に属するつる性の植物。別名にセンゴクマメ(千石豆)、アジマメ(味豆)など。インゲンマメと混同されがちだが、別種である。
熱帯地域に分布する。温かい気候との親和性が強く、成長は速い。品種によって莢の色に差異があり、莢が紫色の品種はスミレ色や赤紫色の絢爛な葉をつけることから観葉植物として人気が高い。莢が緑の品種は白い花を咲かせる。
アフリカ、アジアを原産地とする。古くはインドで栽培され、東南アジア、エジプト、スーダンなどでも見られる。
日本には9世紀以降度々導入された。関西ではフジマメをインゲンマメと呼び、インゲンマメはサンドマメと呼ばれている[1]。 岐阜県では飛騨・美濃伝統野菜に「千石豆」として、石川県では加賀野菜の一つとして「加賀つるまめ」の名でブランド化されている。
熱帯、亜熱帯の地域で、食用や家畜の餌として栽培される。若い莢を天ぷらや和え物、汁の実にして食べる。種子は熟したもの、若いもの、双方食べられる。熟した種子は堅い外皮で覆われているため、料理の際は長時間の加熱を必要とする。加熱の際には何度か水を換える。大量に摂取すると毒性が強く危険。乾燥させた種子は豆粕に加工したり圧縮、発酵させて納豆のようにして食べる。加熱してそのまま食べても良い。ミャンマーでは種子がカレーの材料に使われる。
東洋医学では「扁豆」と呼ばれ、消化不良や解毒に効果のある生薬として用いられる[2]。
